bastnazyt

Bastnazyt - minerał z gromady węglanów , niekiedy zaliczany do grupy halogenków . Należy do grupy minerałów rzadkich.

Nazwa pochodzi od miejscowości w Szwecji, gdzie minerał występuje.

Właściwości

• Wzór chemiczny : Ce[F/CO₃] – fluorowęglan ceru
• Układ krystalograficzny : trygonalny
• Twardość : 4-4,5
• Gęstość : 4,9-5,2
• Rysa : biała
• Barwa : żółta, żółtobrunatna, brunatna, czasami bezbarwna
• Przełam : nierówny
• Połysk : szklisty, tłusty
• Łupliwość : niewyrażna

Zazwyczaj tworzy kryształy o pokroju tabliczkowym (nieco wydłużone). Występuje w skupieniach zbitych ziarnistych. Jest kruchy, przezroczysty, tworzy odmiany zasobne w lantan , tor , itr , europ .
Bastnazyt - jest to nazwa rodziny węglanowo - fluorkowych minerałów o ogólnym wzorze (Ce,La,Nd,Y,Pr)CO₃F .

Oprócz podstawowych, na drodze diadochii , tworzy wiele odmian zawierających takie pierwiastki jak: neodym , dysproz , europ czy lutet . Odmiany najczęściej występujące to:

• bastnazyt-( Ce ) - CeCO₃F
• bastnazyt-( Y ) - YCO₃F
• bastnazyt-( La ) - LaCO₃F

Występowanie

Jest składnikiem pegmatytów i utworów hydrotermalnych. Bywa spotykany w skarnach i karbonatytach . Współwystępuje z cerusytem , allanitem , monacytem , barytem , fluorytem , burbankitem, ankylitem.

Miejsca występowania: Niemcy – Schwarzwald, Szwecja – Riddarhyttan, USA – Kalifornia, Kolorado, Nowy Meksyk, Rosja – Ural, Madagaskar , RPA .

W Polsce – został stwierdzony na Dolnym Śląsku (Żółkiewka), w okolicach Suwałk (rozpoznany w rdzeniu wiercenia Tajno).

Zastosowanie

• ważne źródło ceru i pierwiastków rzadkich
• ceniony kamień kolekcjonerski.

Bibliografia

• J.Parafiniuk – Minerały systematyczny katalog 2004 – TG”Spirifer” W-wa 2005
• A. Bolewski, A. Manecki – Mineralogia szczegółowa – Wyd. PAE W-wa 1993
• A. Bolewski – Mineralogia szczegółowa – Wyd. Geologiczne W-wa 1965

Zobacz też

hydroksybastnazyt,

Zobacz galerię

• [1] , [2] ,

Zobacz artykuły

• artykuł o bastnazycie - Ce
• artykuł o bastnazycie - La
• artykuł o bastnazycie - Y