Kecalkoatl
Okres istnienia: kampan – mastrycht PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
(bez rangi)	archozaury
Rząd	pterozaury
Podrząd	pterodaktyle
Nadrodzina	azdarchoidy
Rodzina	azdarchidy
Rodzaj	kecalkoatl
Nazwa systematyczna
Quetzalcocatlus
Lawson, 1975
Gatunki
Q. northropi Lawson, 1975 ( typowy ) Q. sp. vide Kellner & Langston, 1996

Kecalkoatl (Quetzalcoatlus) – rodzaj olbrzymiego pterozaura z rodziny azdarchidów (Azhdarchidae) żyjącego w późnej kredzie na obecnych terenach Ameryki Północnej . Został opisany w 1975 roku przez Douglasa Lawsona w oparciu o skamieniałości pochodzące z datowanych na najpóźniejszą kredę lądowych osadów na zachodzie stany Teksas . Na ich podstawie Lawson ocenił rozpiętość skrzydeł kecalkoatla na 15,5 m^[1]. W publikacji Humphriesa i współpracowników (2007) roku jest ona szacowana na 10,39 m, zaś powierzchnia skrzydeł na 5,12 m². Długość żuchwy kecalkoatla wynosi około 200 cm, a jego masę szacuje się przeważnie na od 45,8 do 200 kg^[2]. W 2010 roku na podstawie cyfrowych trójwymiarowych modeli kecalkoatla Donald Henderson ocenił jego masę na ponad 540 kg. Tak ciężkie zwierzę najprawdopodobniej nie potrafiłoby latać, co – zdaniem autora – tłumaczyłoby jego olbrzymie rozmiary, które mogłyby chronić go przed atakiem teropodów ^[3]. W 2002 roku opisano pterozaura Hatzegopteryx thambema , prawdopodobnie osiągającego większe rozmiary niż Quetzalcoatlus – rozpiętość jego skrzydeł oszacowano na ponad 12 m, a długość czaszki na około 3 m^[4]. W 1996 Alexander Wilhelm Armin Kellner i Wann Langston Jr opisali pochodzące z datowanych na mastrycht osadów formacji Javelina skamieniałości reprezentujące drugi, nienazwany dotąd gatunek rodzaju Quetzalcoatlus. Przedstawiciele tego gatunku byli o około połowę mniejsi niż Q. northropi^[5].

Polujące kecalkoatle według Wittona i Naisha, 2008^[6]

Nazwa Quetzalcoatlus pochodzi od imienia Quetzalcoatla , jednego z najważniejszych bogów plemion Mezoameryki , oznaczającego „pierzasty wąż”^[1].

Większość pterozaurów była uważana za zwierzęta rybożerne, jednak w formacji Javelina, w której odkryto holotyp kecalkoatla, nie odnaleziono skamieniałości ryb , co sugeruje, iż w późnej kredzie nie był to ekosystem wodny. Budowa kręgów oraz duże rozmiary również przemawiały przeciwko rybożerności, dlatego Lawson zaproponował, że Quetzalcoatlus był padlinożercą, krążącym w powietrzu i wypatrującym martwych dinozaurów . Długi dziób miał mu ułatwiać pożywianie się trudno dostępnymi kęsami padliny^[1]. Rybożerność kecalkoatla sugerował Prieto^[7], jednak późniejsze badania sprzeciwiają się tej hipotezie^[2]. Padian ^[8] i Bennett^[9] sugerowali, że pterozaur ten prowadził raczej tryb życia bardziej przypominający bociani – poruszał się na czterech kończynach na ziemi i chwytał niewielkie zwierzęta lądowe. Teorię tę wspierają również nowsze badania^[6].

Przypisy