Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Ryby

Ryby

Ryby, ryby właściwe (Pisces) – tradycyjna nazwa zmiennocieplnych kręgowców wodnych oddychających skrzelami , posiadających szczęki i poruszających się za pomocą płetw . Niezwykle zróżnicowane pod względem budowy zewnętrznej i wewnętrznej, ubarwienia oraz przystosowania do warunków środowiska. Stanowią najliczniejszą grupę współcześnie żyjących kręgowców (ponad połowę). Ponad 31 tysięcy współcześnie żyjących gatunków opisano naukowo, a co roku naukowcy opisują 100–150 nowych gatunków morskich i nieco więcej słodkowodnych[1]. W Polsce występuje około 120 gatunków. Szacuje się, że nie odkryto jeszcze co najmniej 5000 gatunków, głównie ryb głębinowych ze strefy klimatu tropikalnego[1].

Ryby są najstarszymi kręgowcami świata, pojawiły się około 480 mln lat temu.

Dział zoologii zajmujący się rybami to ichtiologia .

Spis treści

Występowanie

Wszystkie typy zbiorników wodnych na Ziemi z wyjątkiem zbiorników o skrajnie trudnych warunkach.

Cechy charakterystyczne

  • ciało opływowe, kształtu zwykle wrzecionowatego, przystosowane do pokonywania oporu wody
  • głowa łączy się z tułowiem nieruchomo, nie występuje odcinek szyjny
  • szkielet chrzęstny, częściowo skostniały lub kostny
  • otwór gębowy zaopatrzony w ruchome szczęki
  • kończyny przednie przekształcone w płetwy piersiowe, tylne – w płetwy brzuszne
  • skóra u większości gatunków pokryta łuskami , u niektórych naga (bez łusek), gruba, z licznymi gruczołami śluzowymi
  • wiele gatunków posiada pęcherz pławny
  • oddychają skrzelami, niektóre gatunki mogą oddychać powietrzem atmosferycznym dzięki uchyłkom jelita
  • większość posiada charakterystyczny dla ryb narząd – linię boczną
  • zmiennocieplne
  • zamknięty układ krążenia
  • rozdzielnopłciowe
  • w większości jajorodne


← mln lat temu
Ryby
← 4,6 mld54248844441635929925120014565
NG
23
Cz
2


3-tonowy żarłacz biały z wyspy Guadalupe
Rekin wielorybi - największa ryba świata

Znaczenie gospodarcze

Ryby przetwarzają bezużyteczne – z punktu widzenia człowiekarośliny i zwierzęta wodne na wartościowe dla niego mięso . Są wykorzystywane na całym świecie w celach konsumpcyjnych , przemysłowych oraz rekreacyjno-poznawczych:

  • Konsumpcja (pożywienie) – od najdawniejszych czasów ryby są jednym z podstawowych składników pożywienia człowieka. Rybie mięso jest łatwo przyswajalne i wartościowe pod względem odżywczym. Zawiera wysokiej jakości białko , jod , fosfor , potas , wapń oraz witaminy A i D .
  • Przemysł – dostarczają surowca dla przemysłu rybnego , farmaceutycznego , do produkcji nawozów , klejów , karmy dla zwierząt i innych (np. z łusek uklei produkowano sztuczne perły i inne tanie imitacje klejnotów).
  • Akwarystyka – stanowią obiekt badań naukowców (laboratoria, ośrodki naukowe), są prezentowane w akwariach publicznych, hodowane w akwariach prywatnych. Istnieje wiele firm wyspecjalizowanych w poławianiu, hodowli i dystrybucji ryb akwariowych.
  • Wędkarstwo – popularny na całym świecie rodzaj hobby i sportu polegający na łowieniu ryb przy pomocy wędki .
  • bioindykatorami czystości wód (np. pstrąg potokowy i sieja).

Zagrożenia

Odmienne środowiska w jakich żyją ludzie i ryby nie zmniejszają faktu, że wzajemnie mogą być dla siebie zagrożeniem.

Zagrożenia dla człowieka:

  • niebezpieczeństwo pogryzienia – wiele gatunków dużych, drapieżnych ryb ( rekiny , barrakudy ) jest zdolnych do zaatakowania człowieka, który z ich punktu widzenia naruszył ich terytorium (np. podczas kąpieli),
  • niebezpieczeństwo zatrucia – mięso ryb jest uważane za smaczne i zdrowe, jednak istnieją gatunki, a nawet całe rodziny ryb, których mięso jest dla człowieka śmiertelnie trujące ( takifugu , rozdymkokształtne ). Inne natomiast są wyposażone w kolce połączone z gruczołem jadowym ( skorpenokształtne ).

Zagrożenia dla ryb:

  • przełowienie – nadmierna, niekontrolowana eksploatacja łowisk ,
  • zatrucie środowiska – ograniczanie obszaru występowania gatunków poprzez pogarszanie parametrów wody.

Systematyka

Ryby stanowią takson parafiletyczny , ponieważ każdy klad obejmujący ryby obejmuje również czworonogie (Tetrapoda), które nie są rybami. Z tego powodu tradycyjnie rozumiane ryby (Pisces) nie są już traktowane jako jednostka taksonomiczna.

Obecnie zwierzęta zaliczane do ryb dzielone są na gromady [2]:

Dwie ostatnie gromady łączone są w nadgromadę Osteichthyes – ryby kostnoszkieletowe .

Zobacz też

Przypisy

  1. 1,0 1,1 Eschmeyer et al. Marine fish diversity: history of knowledge and discovery (Pisces) (pdf) . „Zootaxa”. 2525, ss. 19–50 (2010) ( ang. ). 
  2. Joseph S. Nelson: Fishes of the World. John Wiley & Sons, 2006. . 

Bibliografia

  1. Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976. 
  2. Ryby : encyklopedia zwierząt. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007. (seria). 
  3. Joseph S. Nelson: Fishes of the World. John Wiley & Sons, 2006. . 
  4. Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. . 

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Ryby":

Maine naturalneRolnictwo:uprawa borówki, jabłek, ziemniaków, warzywhodowla drobiu i bydła mlecznegoPrzemysł:przetwórczy (owoce morza i Ryby)turystyczny Sławni ludzie Stephen King , John Ford , Marstone Morse, Kenneth Roberts, Samantha Reed ...

Benedykt Dybowski ...

Staw (akwen) ...

Ognie świętego Elma elektrostatyczne, a także jasną poświatę. Zobacz też meteorologia Przypisy↑ Michael P. Foley: Dlaczego jemy Ryby w piątek. tłum. Janusz Winiarski. Warszawa: Świat Książki, 2010, s. 130. ...

Pstrąg źródlany ...

Pstrąg tęczowy ...

Głowacz białopłetwy ...

Pstrąg potokowy ...

Gatunek chroniony ...

Bełdany 46 mgłębokość średnia: 10 mdługość: 12,4 kmszerokość maksymalna: 2,4 kmszerokość minimalna: 200 mRyby występujące w jeziorze Bełdanysandaczszczupakokońwęgorzleszczpłoć BibliografiaK.Jędryka, J.Koryciński, red.wyd.J.Uliasz: Wielkie Jeziora Mazurskie-część południowa, ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Ryby":

Pochwała przyjaźni i hartu ducha w opowiadaniu ˝Stary człowiek i morze˝ (plansza 11) Broni marlina przed zwabionymi krwią drapieżnikami, odpiera ich ataki. Ponownie zaczyna żałować Ryby bowiem zdaje sobie sprawę, że pozbawił ją życia a i tak ...

Pochwała przyjaźni i hartu ducha w opowiadaniu ˝Stary człowiek i morze˝ (plansza 13) poznajemy głównych bohaterów, problem oraz tło wydarzeń. 2) Właściwa akcja: połów marlina, pokonanie Ryby, walka z rekinami. 3) Zakończenie: powrót na ląd i uznanie czynów ...

010. Dzieje Ziemi (plansza 8) wyniku tego rozwoju, bujnie rozwijały się glony, a swój szczyt ewolucyjny osiągnęły Ryby. Pojawiły się pierwsze owady. Formacje dewońskie zawierają złoża pirytu, rud miedzi, ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie