Peter Vischer starszy (ur. ok.
1460
r., zm.
7 stycznia
1529
r.) – jeden z najwybitniejszych
giserów
i mistrzów odlewnictwa swojej epoki, pochodzący z
Norymbergi
.
Życiorys i dzieła
Peter Vischer starszy pochodził ze znanej norymberskiej rodziny Vischerów, był synem Hermanna Vischera starszego, zmarłego w 1487 r. Był autorem bardzo licznych prac, przede wszystkim płyt nagrobnych i nagrobków. Pracował wraz ze swoimi pięcioma synami, m.in. Hermannem młodszym, Peterem młodszym i Hansem, przede wszystkim na zlecenie przedstawicieli bogatego mieszczaństwa miast południowoniemieckich oraz wyższego duchowieństwa i władców (przez krótki czas, w połowie lat 90. XV w., był zatrudniony w
Heidelbergu
przez
palatyna reńskiego
Filipa Wittelsbacha
).
Przypisanie dzieł pochodzących z warsztatu Vischerów konkretnym przedstawicielom rodziny bywa niekiedy trudne w związku z częstym brakiem ich sygnowania lub podpisywaniem ich inicjałami (wskazówkę stanowią tu daty powstania dzieł, a także styl, w jakim je wykonano). Piotrowi starszemu można z dużym prawdopodobieństwem przypisywać działa o charakterze jeszcze
gotyckim
, ale trzeba pamiętać, że wiele prac wykonywał wspólnie z synami (którzy z kolei skłaniali się ku stylowi
renesansowemu
). Prawdopodobnie Piotr starszy jako giser w dużej mierze posługiwał się też wzorami dostarczanymi przez innych norymberskich artystów, m.in.
Albrechta Dürera
i
Wita Stwosza
, stąd też często pojawiają się wątpliwości co do zakresu jego własnego wkładu w dzieła.
Do najbardziej znanych prac przypisywanych Peterowi Vischerowi starszemu należą m.in. grób św. Sebalda w
kościele św. Sebalda
w
Norymberdze
(1507–1519, znajduje się tam m.in. autoportret Petera starszego), nagrobki
arcybiskupa magdeburskiego
Ernesta Wettina
w katedrze w
Magdeburgu
(1495) oraz
biskupa wrocławskiego
Jana Rotha
w
katedrze wrocławskiej
(1496), brązowe figury
Teoderyka Wielkiego
i
króla Artura
przy grobie
cesarza
Maksymiliana I Habsburga
w kościele zamkowym w
Innsbrucku
(1512/1513), krata w kaplicy
Fuggerów
w kościele św. Anny w
Augsburgu
. Dzieła Piotra Vischera starszego można spotkać też w
Krakowie
: płyty nagrobne kardynała
Fryderyka Jagiellończyka
i
Piotra Kmity
w
katedrze na Wawelu
oraz
epitafium Filipa Kallimacha
w
kościele dominikanów
(postać zmarłego zaprojektował Wit Stwosz).
Galeria
Szkic postaci Vischera do konfesji św. Sebalda | | Nagrobek arcybiskupa Magdeburga Ernesta Wettina | Posąg Teodoryka Wielkiego przy grobie cesarza Maksymiliana I Habsburga |
Posąg króla Artura przy grobie cesarza Maksymiliana I Habsburga | Płyta nagrobna Piotra Kmity | Płyta kardynała Fryderyka Jagiellończyka |
Bibliografia
Linki zewnętrzne
- Paweł Freus:
Warsztat Vischerów
(
pol.
). W: Kultura polska [on-line]. Instytut Adama Mickiewicza, 2006. [dostęp 2010-01-12].
-
(2) Peter Vischer (i)
(
ang.
). W: The Grove Dictionary of Art [on-line]. artnet. [dostęp 2010-01-12].
-
Vischer
(
ang.
). W: The Oxford Dictionary of Art [on-line]. [dostęp 2010-01-12].