Polskie Stronnictwo Ludowe "Piast" powstało w grudniu 1913 (lub 2 lutego 1914) w
Tarnowie
z rozłamu w
Polskim Stronnictwie Ludowym
. Ugrupowanie założyli działacze skupieni wokół tygodnika "Piast" oraz członkowie
PSL – Zjednoczenia Niezawisłych Ludowców
(wcześniejsza
secesja
PSL). Na czele partii stanął
Jakub Bojko
, którego zastąpił w 1918 dotychczasowy wiceprezes
Wincenty Witos
.
Podczas
I wojny światowej
działacze PSL "Piast" weszli do Naczelnego Komitetu Narodowego oraz poparli werbunek do
Legionów
. Po 1917 Stronnictwo zbliżyło się do
Narodowej Demokracji
. W październiku 1918 współtworzyło
Polską Komisję Likwidacyjną
. W latach 1918–1919 do PSL "Piast" przyłączyły się: część Zjednoczenia Ludowego w
Królestwie Polskim
,
Zjednoczenie Włościan
w Wielkopolsce, ludowcy z
Pomorza
Gdańskiego oraz część działaczy
PSL "Wyzwolenie"
.
W wyborach do
Sejmu
w 1922 PSL "Piast" uzyskało 70 mandatów poselskich i 17 senatorskich. Stronnictwo było najsilniejszą partią chłopską, a w Sejmie zajmowało pozycję centrową.
PSL "Piast" wielokrotnie uczestniczyło w koalicjach
rządowych
. W 1923 i 1926 wspólnie z
ZLN
i
Chadecją
utworzyło rząd tzw.
Chjeno-Piasta
. Prezes Witos był trzykrotnie premierem (1920–1921, 1923 i 1926). Po 1926 PSL "Piast" pozostawało w opozycji do
sanacji
, od 1929 wchodziło w skład
Centrolewu
. W 1930 niektórzy jego działacze zostali aresztowani i uwięzieni w
twierdzy brzeskiej
, a następnie skazani w
procesie brzeskim
.
Stronnictwo miało silne wpływy w organizacjach społeczno-gospodarczych, m.in. w Małopolskim Towarzystwie Rolniczym i Centralnym Związku Kółek Rolniczych.
PSL "Piast" opowiadało się za ustrojem
demokracji parlamentarnej
, głosiło konieczność reformy rolnej za odszkodowaniem i tworzenia dużych gospodarstw chłopskich, było partią o światopoglądzie
chrześcijańskim
.
Bastionem PSL "Piast" był obszar byłej
Galicji
Zachodniej.
W 1931 PSL "Piast" połączyło się z
PSL "Wyzwolenie"
i
Stronnictwem Chłopskim
, tworząc
Stronnictwo Ludowe
.
- Liderzy "pierwszego Piasta"
- Organy Prasowe PSL "Piast (1913–1931)"
Zobacz też