Kamieniew ( z lewej) i
Lenin
w Gorkach
Lew Borysowicz Kamieniew,
ros.
Лев Борисович Каменев, właściwie Lew Rozenfeld,
ros.
Розенфельд (ur.
18 lipca
1883
roku w
Moskwie
, zm.
25 sierpnia
1936
tamże) - czołowy działacz ruchu
bolszewickiego
, pierwszy Przewodniczący Centralnego Komitetu Wykonawczego RFSRR.
Urodził się w rodzinie
żydowskiego
maszynisty kolejowego, który później ukończył studia inżynieryjne. W
1900
poślubił siostrę
Lwa Trockiego
Olgę Bronsztejn (pod koniec życia żonaty z Tatianą Glebową). Z powodu udziału w demonstracji studenckiej
13 marca
1902
aresztowany, usunięty ze studiów prawniczych i wysłany do
Tbilisi
(wtedy Tyflis), gdzie przystąpił do kółek socjaldemokratycznych. W
1902
roku, w
Paryżu
, poznał
Lenina
, z którym następnie udał się do
Szwajcarii
. Uczestniczył w
rewolucji 1905 roku
. W
1908
przybył do
Genewy
, gdzie wraz z Leninem i
Zinowjewem
redagował pismo Proletariusz (Пролетарий). Razem stanowili ścisłe kierownictwo ruchu bolszewickiego, tzw. trojkę. W
1914
roku został aresztowany i
zesłany
na
Syberię
, skąd został uwolniony przez
rewolucję lutową
.
9 lipca
1917
dobrowolnie oddał się w ręce władz, które usiłowały aresztować przywódców bolszewickich; wkrótce uwolniony; rzecznik idei "jednolitego rządu socjalistycznego" w koalicji z
eserami
i
mienszewikami
, przeciwstawiał się idei zbrojnego powstania. Wkrótce po rewolucji usunięty z KC i czołowych stanowisk, ale później przywrócony. Przez krótki czas po zwycięstwie bolszewików w
październiku
był przewodniczącym Centralnego Komitetu Wykonawczego, czyli tytularną głową państwa. Ustąpił po kolejnym spięciu z Leninem i zastąpiono go
Jakowem Swierdłowem
.
W styczniu
1918
roku Lenin wysłał Kamieniewa z delegacją do
Londynu
skąd po tygodniu został deportowany. Aresztowany i więziony w
Finlandii
, po pewnym czasie wymieniony na jeńców fińskich. Po powrocie, w
1919
roku został członkiem
Politbiura
KC
, a od
1923
roku wiceprzewodniczącym
Rady Komisarzy Ludowych
. Od
1918
do
1926
był także przewodniczącym rady miejskiej
Moskwy
. W
1923
roku wraz z
Zinowjewem
i
Stalinem
sprzymierzył się przeciw
Trockiemu
, pomagając Stalinowi uzyskać nieograniczoną władzę. W roku
1926
Stalin wystąpił przeciwko Kamieniewowi, usuwając go z najwyższych stanowisk: przez pewien czas był ludowym komisarzem handlu, ambasadorem we
Włoszech
, dyrektorem wydawnictwa.
Do końca życia Stalin toczył z nim grę - skłaniał do współpracy, zmuszał do wygłaszania samokrytyki, obiecywał zachowanie życia. W latach
1927
-
1928
oraz
1932
-
1933
usuwany z partii.
16 grudnia
1934
aresztowany i skazany na 5 lat więzienia (sprawa Moskiewskiego centrum), a niedługo potem na 10 lat pod zarzutem próby zamachu na Stalina (sprawa Biblioteki kremlowskiej i komendantury Kremla). W
1936
roku w sprawie przeciwko Trockistowsko-zinowjewowskiemu zjednoczonemu centrum skazany na śmierć i rozstrzelany
25 sierpnia
. Wkrótce rozstrzelano także żonę, dwóch synów oraz rodzinę brata. Formalną rehabilitację przeprowadzono w
1988
roku.
Zobacz też: