Kornel Ujejski
Kornel Ujejski
Imiona i nazwisko	Kornel Ujejski
Data i miejsce urodzenia	12 września 1823 Beremiany
Data i miejsce śmierci	19 września 1897 Pawłów k. Lwowa
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	literatura
Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
Teksty na Wikiźródłach

Pomnik Kornela Ujejskiego ze Lwowa (ob. w Szczecinie)

Tablica pamiątkowa w lwowskim kościele OO. Bernardynów

Kornel Ujejski (ur. 12 września 1823 w Beremianach koło Jazłowca , zm. 19 września 1897 w Pawłowie koło Lwowa ) - polski poeta , publicysta społeczny; nazywany często "ostatnim wielkim poetą romantyzmu ".

Kornel Ujejski był autorem liryki wizyjnej oraz religijno - mesjanistycznej stylizowanej na modlitwy oraz biblijne psalmy , w której wyrażał − powzięte z myśli Andrzeja Towiańskiego − irracjonalne , zakorzenione głęboko w etyce chrześcijańskiej przekonanie co do zbawienia narodu polskiego w obliczu klęsk kolejnych powstań oraz wewnętrznej niezgody.

Biografia

Pochodził z zamożnej rodziny szlacheckiej, która w roku 1839 roku zrezygnowała z majątku ziemskiego Beremiany, na rzecz dzierżawy wsi Dawidów , nabytej od dominikanów , w okolicach Lwowa . Początkowo uczył się w domu, od 1831 w Buczaczu u bazylianów , później we Lwowie .

We Lwowie poznał Leszka Dunin Borkowskiego, Wincentego Pola , w 1844 wraz z kuzynem Wiktorem Wiśniewskim udał się do Warszawy . W stolicy, przy pomocy Augusta Bielowskiego nawiązuje kontakt z Kazimierzem Wóycickim , ten doprowadza do jego spotkania z Teofilem Lenartowiczem , Leonem Łubieńskim oraz Augustem Wilkońskim . Znajomości te wpłynęły na przyszły dorobek literacki, o czym świadczą nawiązywania w utworach do tematyki biblijnej. Zainspirowany patriotycznymi ideami, zaangażował się w działalność konspiracyjną.

W roku 1845 rodzina Ujejskich zostaje właścicielem wsi Lubsza , Wyspa i Mełna. Poeta osiedla się w Lubszy. Z lat 1840 - 1845 pochodzi wczesna twórczość, zebrana w tomiku w 1848 roku Kwiaty bez woni, oraz w wydanym w 1849 zbiorku Zwiędłe liście.

W 1847 – przez Belgię – wyjechał do Paryża. W Brukseli poznał Joachima Lelewela , w Paryżu Józefa Bohdana Zaleskiego , Fryderyka Chopina , Juliusza Słowackiego . W roku 1848 uczestniczy w rewolucji lutowej w Paryżu . W maju powraca w rodzinne strony, na wieść o rewolucjach w Berlinie i Wiedniu . Bierze udział w rewolucji lwowskiej w dniach 1- 2 listopada 1848 roku.

Magistrat we Lwowie w listopadzie roku 1858 nadaje w dzierżawę poecie majątek Zubrza wraz z Sichowem i Pasiekami Miejskimi.

W 1860 roku uczestniczy w wyprawie do Jass . Powstaje Marsz polski. W 1868 za wiersze z cyklu Do Moskali, poświęconego oficerom rosyjskim, którzy popierali naród polski w dążeniach niepodległościowych, władze wytoczyły mu proces sądowy. Zostaje skazany na 8 dni aresztu i grzywną w wysokości 40 zł. Władze nakazują konfiskatę twórczości poety. Po upadku powstania styczniowego , w którym nie brał udziału, zajął się działalnością publiczną. Przeciwnik konserwatywnego stronnictwa stańczyków . Uczestniczy w uroczystościach patriotycznych, wygłaszając mowy, m.in na pogrzebie Artura Grottgera . Był posłem do Rady Państwa w Wiedniu w latach 1877 – 1878 .

W 1880 rezygnuje, z powodu złego stanu zdrowia z użytkowania majątku Zubrza, przenosząc się do Lwowa . Od 1881 osiedla się w Tomaszowcach na Podolu , majątku syna Kordiana. Ostatnie lata życia Ujejskiego związane są z Pawłowem, gdzie w roku 1883 odwiedza drugiego syna, Romana. W pogrzebie uczestniczą przedstawiciele władz krajowych, w tym Kazimierz Badeni .

Pomnik

8 grudnia 1901 przy ulicy Akademickiej we Lwowie staje pomnik Kornela Ujejskiego, autorstwa Antoniego Popiela . Po wkroczeniu do miasta Armii Czerwonej pomnik zostaje zdjęty, by w roku 1950 zostać przekazanym Polsce . Początkowo trafia do parku w Wilanowie , gdzie składowano odzyskane z Kresów różne monumenty, bądź tablice pamiątkowe. 27 listopada 1956 zostaje przeniesiony do Szczecina . Oficjalne odsłonięcie pomnika w Szczecinie nastąpiło jednak dopiero w pięćdziesiąt lat po jego sprowadzeniu, 9 grudnia 2006 r. Z tej okazji pomnik został odświeżony poprzez usunięcie z jego powierzchni zabrudzeń^[1].

Twórczość

Kontynuator nurtu romantycznego w poezji. Jego najbardziej znanym utworem jest pieśń Z dymem pożarów , która spopularyzowana w czasie Wiosny Ludów , zwłaszcza w zaborze austriackim stała się nieoficjalnym hymnem powstania styczniowego .

Zbiory poezji

• Maraton (1845 r.)
• Pieśni Salomona (1846 r.)
• Skargi Jeremiego (1847 r.)
• Kwiaty bezwoni (1848 r.)
• Zwiędłe liście (1849 r.)
• Melodie biblijne (1852 r.)
• Dla Moskali (1862 r.)
• Tłumaczenia Szopena (1866 r.) (próba poetyckiego przełożenia muzyki)

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Piotr Czartoryski-Sziler – Kornel Ujejski – piewca narodowy
• Marek Adamiec – Kornel Ujejski ( pol.  •  ang. )