Sędzia
SędziaSędzia –
funkcjonariusz publiczny
uprawniony do orzekania w sprawach należących do właściwości
sądów
i
trybunałów
, na zasadach
niezawisłości
i bezstronności. Tym samym słowem określa się zarówno mężczyzn jak i kobiety wykonujące ten zawód, aczkolwiek w przypadku kobiet stosuje się odmianę żeńską (ta sędzia, tej sędzi). Słowo sędzina dawniej było rozumiane jako żona sędziego, więc jego używanie na określenie kobiety pełniącej tę funkcję, pomimo jego funkcjonowania w języku potocznym, nie jest wskazane. Historia Okres III RPOd
1989
sędziów powołuje Prezydent RP na wniosek
Krajowej Rady Sądownictwa
. Status prawny sędziego w Rzeczypospolitej PolskiejW Rzeczypospolitej Polskiej pozycję ustrojową sędziów, ich prawa i obowiązki, zasady powoływania i odwoływania na stanowiska oraz wynagradzania regulują: -
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.
,
- Ustawa z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym (
Dz. U. z 2002 r. Nr 240, poz. 2052
),
- Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. — Prawo o ustroju sądów powszechnych (
Dz. U. z 2001 r. Nr 98, poz. 1070
ze zm.),
- Ustawa z dnia 25 lipca 2002 r. — Prawo o ustroju sądów administracyjnych (
Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1269
ze zm.),
- Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. — Prawo o ustroju sądów wojskowych (
Dz. U. z 1997 r. Nr 117, poz. 753
ze zm.),
- Ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (
Dz. U. z 1997 r. Nr 102, poz. 643
),
- Ustawa z dnia 26 marca 1982 r. o Trybunale Stanu (
Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 925
).
Do podstawowych ustrojowych zasad związanych z tym zawodem należą, we wszystkich rodzajach sądownictwa: -
niezawisłość
,
- nieusuwalność,
- niedopuszczalność przeniesienia na inne miejsce służbowe bez zgody sędziego (z wyjątkami),
-
immunitet
formalny.
Sędziowie sądów powszechnychNa stanowisko sędziego
sądu rejonowego
może być powołany ten, kto: - posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich,
- jest nieskazitelnego charakteru,
- ukończył wyższe studia prawnicze w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskał tytuł zawodowy magistra lub zagraniczne studia prawnicze uznane w Rzeczypospolitej Polskiej,
- jest zdolny, ze względu na stan zdrowia, do pełnienia obowiązków sędziego,
- ukończył 29 lat,
- złożył egzamin sędziowski lub prokuratorski,
- ukończył aplikację sędziowską w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury lub pracował w charakterze asesora prokuratorskiego - co najmniej przez trzy lata przed wystąpieniem o powołanie na stanowisko sędziego.
Wymogi co do złożenia egzaminu bądź ukończenia aplikacji sędziowskiej w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury lub pracy w charakterze asesora prokuratorskiego - co najmniej przez trzy lata przed wystąpieniem o powołanie na stanowisko sędziego nie dotyczą osób, które przed powołaniem wykonywały przez odpowiedni okres niektóre inne zawody prawnicze (art. 61 § 2–5 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych). Odpowiednio wyższe wymagania co do wspomnianych okresów przepracowanych na innych stanowiskach, jak i co do granicy wieku, obowiązują kandydatów na sędziów sądów okręgowych i apelacyjnych. Czas pracy sędziego jest nienormowany - określony jest wymiarem jego zadań. Uprawnienia socjalne sędziegoJest to jedyna grupa zawodowa, która w
Konstytucji
zagwarantowane ma uposażenie i warunki pracy odpowiadające godności urzędu. Zgodnie z przepisami art. 69 Prawa o ustroju sądów powszechnych sędzia przechodzi w stan spoczynku z dniem ukończenia 65 roku życia, chyba że nie później niż na sześć miesięcy przed ukończeniem 65 roku życia oświadczy Ministrowi Sprawiedliwości wolę dalszego zajmowania stanowiska. Ponadto sędzia może przejść na swój wniosek w stan spoczynku, po ukończeniu 55 lat przez kobietę, jeżeli przepracowała na stanowisku sędziego lub prokuratora nie mniej niż 25 lat, a 60 lat przez mężczyznę, jeżeli przepracował na stanowisku sędziego lub prokuratora nie mniej niż 30 lat. Sędzia może być, na mocy decyzji
Krajowej Rady Sądownictwa
, przeniesiony wcześniej w stan spoczynku jeżeli z powodu choroby lub utraty sił uznany został przez lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za trwale niezdolnego do pełnienia obowiązków sędziego albo jeżeli z powodu choroby lub płatnego urlopu dla poratowania zdrowia nie pełnił służby przez okres roku. Odpowiedzialność dyscyplinarnaZa przewinienia służbowe, w tym za oczywistą i rażącą obrazę przepisów prawnych i uchybienia godności urzędu, sędzia odpowiada dyscyplinarnie. Karami dyscyplinarnymi są: - upomnienie,
- nagana,
- usunięcie z zajmowanej funkcji,
- przeniesienie na inne miejsce służbowe,
- złożenie sędziego z urzędu.
Do orzekania w sprawach dyscyplinarnych sędziów sądów powszechnych są powołane
sądy apelacyjne
i
Sąd Najwyższy
działające jako sądy dyscyplinarne. W sprawach dyscyplinarnych sędziów
sądów administracyjnych
, w tym
sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego
powołany jest Naczelny Sąd Administracyjny, który działa zarówno jako sąd pierwszej jak i drugiej instancji. W sprawach sędziów
sądów wojskowych
orzekają jako sądy dyscyplinarne
wojskowe sądy okręgowe
i Sąd Najwyższy Izba Wojskowa. W sprawach dyscyplinarnych sędziów Sądu Najwyższego orzeka w obu instancjach Sąd Najwyższy, zaś w sprawach sędziów
Trybunału Konstytucyjnego
- ten Trybunał w obu instancjach. Zobacz też
Inne hasła zawierające informacje o "Sędzia":
Common law
cywilnychCywilne, karne i skarboweSłuszność, sprawiedliwość jako podstawa wyrokowania. Na tym opiera się Sędzia, nie na precedensachPodstawą wyrokowania –prawo: precedens, zwyczajWyrok: która ze stron ma ...
Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność"
skazani na kilkuletnie wyroki. Proces odbył się w Gdańsku, a prowadzący go Sędzia Krzysztof Zieniuk odebrał oskarżonym prawo do obrony uniemożliwiając im kontakt z ...
Nałęcz (herb szlachecki)
...
1937
...
Szujscy
~ Adam Stocki, Sędzia grocki mozyrski ├─>Jan (†
1643
), chorąży brzeski ...
Skarga kasacyjna (postępowanie sądowoadministracyjne)
pewne wyjątki. Na mocy art. 175 § 2 skargę kasacyjną może sporządzić
Sędzia
, prokurator,
notariusz
albo
profesor
lub
doktor habilitowany
nauk prawnych, będący stroną, ...
Stanisław Szenic
pisarz, varsavianista.Ukończył
Gimnazjum
w
Inowrocławiu
oraz Wydział Prawno-Ekonomiczny
Uniwersytetu Poznańskiego
, pracował jako Sędzia (m.in. przy Ministerstwie Spraw Zagranicznych i Ministerstwie Sprawiedliwości). Od października
1944
...
Egon Schiele
rysunków, które uznała za pornograficzne. Wkrótce zaaresztowano malarza - na rozprawie sądowej Sędzia spalił jeden z "niegodnych" rysunków nad płomieniem świecy; Schiele spędził dwadzieścia ...
Mianowanie
...
Olsztyn
polityk
, harcmistrz,
Krzysztof Hołowczyc
(ur. 1962), kierowca rajdowy,
Iwona Szymańska-Pavlović
(ur. 1963) – tancerka, Sędzia związkowy, jurorka
Tańca z gwiazdami TVN
,
Piotr "Peter" Wiwczarek
(ur. 1965), wokalista ...
Inne lekcje zawierające informacje o "Sędzia":
50. Polska w strukturach międzynarodowych (plansza 7)
>
Polska w ONZ
Najważniejsze stanowiska piastowane przez Polaków w ONZ
Bohdan Stefan Winiarski, Sędzia i przewodniczący Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w Hadze w latach 1964 – ...
011a Wojny Greków z Persami (plansza 12)
...
010 Ustrój i społeczeństwo Sparty (plansza 3)
...
|