|
Łomża
ŁomżaZabytkowe kamieniczki na Starym Rynku Łomża – miasto w północno-wschodniej
Polsce
, w
województwie podlaskim
, nad rzeką
Narew
. Leży na historycznym
Mazowszu
, na jego największej ziemi –
ziemi łomżyńskiej
.
W latach 1975-1998
stolica
województwa łomżyńskiego
. Od
1 stycznia
1999
roku siedziba
powiatu łomżyńskiego
oraz stolica powiatu grodzkiego. Od
28 października
1925
jest także stolicą
diecezji łomżyńskiej
Kościoła rzymskokatolickiego. Łomża to główny ośrodek gospodarczy, edukacyjny i kulturowy
ziemi łomżyńskiej
oraz jedno z trzech głównych miast województwa podlaskiego (obok
Białegostoku
i
Suwałk
). PołożenieŁomża jest położona w środkowym biegu
Narwi
na
Nizinie Mazowieckiej
na wysokości ok. 125
m
n.p.m.
[2] w północnej części
Międzyrzecza Łomżyńskiego
. Miasto leży na wzgórzach morenowych, obejmujących wysoką, lewobrzeżną skarpę pradoliny Narwi. Podział administracyjnyŁomża składa się z czterech zwyczajowych dzielnic, które dzielą się na 15 osiedli[3]. - Stare Miasto – najstarsza część miasta, w której znajduje się wiele zabytków architektury oraz dwa parki miejskie. Ma również tu swoje miejsce większość łomżyńskich urzędów oraz stadion
ŁKS
-u. W skład Starego Miasta wchodzi Starówka, Rembelin, Os. Monte Cassino oraz nowe osiedla powstałe w miejscu wsi Pociejewo, czyli Os. Skarpa i Os. Pociejewo.
- Południe – dzielnica, w której znajdują się głównie bloki mieszkalne. Budynki a razem z nimi dzielnica zaczęły powstawać w latach 70., kiedy nastąpił rozwój gospodarczy miasta po nadaniu rangi województwa. Obszar leży na południe od Starego Miasta, stąd też nazwa. Znajdują się tutaj osiedla: Jantar, Górka Zawadzka, Mazowieckie, Konstytucji, Armii Krajowej, Medyk oraz Zawady Przedmieście. Na osiedlu Medyk mieści się Zespolony Szpital Wojewódzki. Dzielnica nadal się rozwija pod względem urbanistycznym.
- Łomżyca – niegdyś oddzielna miejscowość. Leży w zachodniej części miasta. Tworzą ją osiedla domków jednorodzinnych (Łomżyca, Nowa Łomżyca, Maria, Narew, Staszica, Słoneczne, Parkowe, Młodych i Skowronki). Dzielnica prężnie się rozwija pod względem urbanistycznym.
- Kraska – najmniejsza z czterech łomżyńskich dzielnic. Leży na południe od Łomżycy. Dawniej była miejscowością. Nazwy ulic pochodzą tu najczęściej od nazw ptaków np. ul. Krucza, ul. Pawia, ul. Kolibrowa itp. Znajdują się tu głównie domki jednorodzinne (Os. Kraska) oraz zakłady przemysłowe (Os. Przemysłowe). Na południe od Kraski położona jest wieś
Konarzyce
.
Warunki naturalneŁomża położona jest na terenie
Zielonych Płuc Polski
. W sąsiedztwie miasta znajduje się
Łomżyński Park Krajobrazowy Doliny Narwi
(na wschód),
rezerwat przyrody
"Rycerski Kierz"
(na zachód) oraz
Czerwony Bór
(na południe). W pobliżu, ok. 25
km
na północny wschód, zlokalizowany jest
Biebrzański Park Narodowy
, a ok. 20 km na północny zachód
Puszcza Kurpiowska
. Przez miasto przepływają dwa cieki wodne: rzeka
Narew
oraz
Łomżyczka
. KlimatWedług
Okołowicza
, Łomża znajduje się w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego przejściowego, a wg
Köppena
leży w strefie wilgotnego
klimatu kontynentalnego
podtypu o ciepłym
lecie
(Dfb)[4]. Cechy charakterystyczne klimatu Łomży[5]: - średnia temperatura roczna: 7,1 °C
- średnia temperatura lipca: 17 °C
- średnia temperatura stycznia: -3 °C
- średnie roczne opady: ok. 500 mm
- średnia wilgotność powietrza: 80-82%
- czas zalegania pokrywy śnieżnej: 50-80 dni
- okres wegetacyjny: ok. 200 dni
Demografia
Wykres liczby ludności miasta Łomży od 1939 roku[6]. 
Struktura demograficzna mieszkańców Łomża wg danych z 31 grudnia 2007[7]: | Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni |
|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % | | populacja | 63036 | 100 | 32652 | 51,8 | 30384 | 48,2 | | wiek przedprodukcyjny (0–17 lat) | 13011 | 20,64 | 6296 | 9,99 | 6715 | 10,65 | | wiek produkcyjny (18–65 lat) | 42310 | 67,12 | 21128 | 33,52 | 21182 | 33,6 | | wiek poprodukcyjny (powyżej 65 lat) | 7715 | 12,24 | 5228 | 8,29 | 2487 | 3,95 |
31 grudnia
2008
roku miasto Łomża miało 63 304 mieszkańców[8] i plasuje się pod tym względem na 3. miejscu w
województwie podlaskim
. Na koniec
2007
roku
przyrost naturalny
był dodatni i wynosił 2,6 na 1000 mieszkańców,
saldo migracji
wynosiło -376 oraz odnotowano zawarcie 415 małżeństw[9]. Według opracowania GUS "Miasta w liczbach 2007-2008" liczba mieszkańców zwiększyła się o kolejne 270 osób, co jest drugim wynikiem w województwie podlaskim. Sąsiednie miejscowościDo otoczenia Łomży można zaliczyć zarówno miejscowości położone w najbliższym sąsiedztwie, jak również te, które są w znacznym oddaleniu, ale połączone z Łomżą szlakami komunikacyjnymi. Na północ od Łomży znajdują się takie miejscowości jak
Kolno
(31 km),
Pisz
(59 km),
Grajewo
(62 km),
Ełk
(85 km),
Augustów
(104 km), zaś na wschód znajduje się stolica województwa
Białystok
(81 km). Na południe od miasta znajdują się miasta
Zambrów
(26 km) i
Ostrów Mazowiecka
(46 km), natomiast na zachód od Łomży położona jest
Ostrołęka
(36 km). Historia Nazwa miastaGeneza nazwy Łomża nie jest jednoznaczna.
Zygmunt Gloger
pisze m.in. że: "Ludzie mieszkający w lasach i żyjący z myślistwa, pasterstwa i rybołówstwa nie mieli potrzeby budowania zamków, bo przyrodzoną i najbezpieczniejszą ich warownią były zawalone łomami starych drzew gąszcze leśne". Natomiast według
prof. Karola Zierhoffera
nazwa (Łomża) oznaczała przypuszczalnie miejsce, gdzie był jakiś łom, jakieś pokruszone bloki kamienne bądź połamane przez wiatr drzewa. Nazwa miasta jest topograficzna, urobiona za pomocą przyrostka "ża" od tego samego rdzenia, co staropolskie łomić, łomać. Podobnie uformowana jest nazwa miasta
Iłża
. Nazwa Łomża występuje również w innych językach pod zmienionymi formami:
łac.
Lompza[10],
niem.
Lomscha,
jid.
Lomsza,
rus.
Ломжа,
lit.
Lomža. Jest to związane m.in. z wielonarodowościową strukturą etniczną miasta na przestrzeni dziejów i kontaktami handlowymi prowadzonymi przez mieszkańców miasta. Kalendarium historii Łomży
Stary Rynek w Łomży (
1912
) Architektura Układ urbanistycznyUkład urbanistyczny Starego Miasta przedstawia założenia średniowieczne, gdyż charakteryzuje się prostokątnym układem ulic i bloków zabudowy. Mimo działań wojennych prowadzonych w mieście, układ ten jest zachowany po dziś dzień i widoczny w granicach ulic
Dwornej
, Krótkiej, Krzywe Koło i Szkolnej. Historyczny układ przestrzenny miasta został uznany za zabytek urbanistyki decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Białymstoku[11]. Ochroną konserwatorską został objęty obszar w granicach ulic: Zamiejskiej, Zjazdu, rzeki Narew oraz ulic Sikorskiego, Polowej, 3 Maja i Wiejskiej. W granicach administracyjnych miasta znajdują się również historyczne place targowe, tj. Stary i Nowy Rynek, Plac Niepodległości oraz dawny Rynek Wołowy. Zabytki
Zespół klasztorny SS. Benedyktynek Ulica Farna, główny deptak-wizytówka miasta Łomża jako miasto, którego historia sięga końca
IX wieku
, może poszczycić się dużą liczbą zabytków reprezentujących różne epoki. Odnajdujemy tutaj zarówno
gotycką
Katedrę
,
barokowy
klasztor,
klasycystyczny
ratusz
, jak i pseudobarokowe kamieniczki. Sakralne- •Kaplica rodziny
Śmiarowskich
(
1838
)
- •Dom Pogrzebowy (
1853
)
- •Neogotycka Brama (
1879
)
- •Neoklasycystyczna kaplica ewangelicka (XIX w.)
Stary Rynek-
Ratusz
– klasycystyczny. Wzniesiony w latach
1822
-
1823
. W ścianie tablica upamiętniająca nadanie praw miejskich. Obok nowy ratusz.
- Kamieniczki z arkadami – pseudobarokowe. W większości odbudowane po II wojnie światowej.
- Hala targowa –
1928
- Gmach Sądu Okręgowego – neobarokowy z
1909
r.[12]
- Siedziba Kredyt Banku –
1888
. Fasada siedmioosiowa. Przed budynkiem popiersie
Bogdana Winiarskiego
– prezesa Banku Narodowego w Londynie.
- Banku Gospodarki Żywnościowej – budynek z końca XIX w. Wcześniej siedziba Kasy Oszczędności, której dyrektorem był Roman Bielicki, ojciec
Hanki Bielickiej
.
- Gmach Muzeum Północno-Mazowieckiego – przełom XVIII/XIX w.
- Zabytkowe kamienice
- Kamienica rodziny Śledziewskich
- Tablica upamiętniająca śmierć Leona Kaliwody
- Odrestaurowane kamieniczki
- Obok plac
Jana Pawła II
Pozostałe zabytki- Budynek
I LO
– ul. Bernatowicza 4. Według projektu Feliksa Nowickiego, oddano do użytku w
1914
.
- Budynek II LO – plac Kościuszki 3. Według projektu Feliksa Nowickiego, oddano do użytku w
1906
.
- Budynek Poczty Polskiej – plac Pocztowy 1. Zbudowany
1843
-
1844
. Od początku istnienia nie zmienił swojej funkcji.
- Budynek Więzienia Gubernialnego – Al. Legionów 36. Wybudowany w
1892
. Obecnie po przebudowie budynek Państwowej Szkoły Muzycznej.
- Dom Ludowy – al. Legionów 9. Wybudowany w
1905
. Obecnie Szkoła Drzewna; obok Park Ludowy.
- Dom Pomocy Społecznej – ul. Polowa 39. Neorenesansowy. Wybudowany w
1882
. Dawniej Dom Starców.
- Ulica Farna – Deptak-wizytówka miasta.
Pomniki- Kamienne schody – wybudowane w
1900
. Łączą dwie części ul. Krzywe Koło (wyższą – na skarpie niedaleko Starego Rynku i niską – przy ul. Rybaki w dolinie rzeki Narew). W parterowym domku przy schodkach mieszkał prymas
Stefan Wyszyński
.
- Brama Napoleona – wejście do domu, w którym podobno zatrzymał się Napoleon prowadząc wojska na Moskwę. Brama znajduje się u szczytu Kamiennych schodów.
- Obelisk 33 Pułku Piechoty
- Pomnik Bohdana Stefana Winiarskiego
- Pomnik Bojownikom Nieznanym Straconym przez Najeźdźców-Rosjan w 1831 r.
- Pomnik Bojownikom Za Wolność Ojczyzny
- Pomnik Harcerzom Ziemi Łomżyńskiej
- Pomnik Jakuba Wagi
- Pomnik Kardynała Stefana Wyszyńskiego
- Pomnik – ławeczka Hanki Bielickiej
- Pomnik Ofiar Represji Stalinowskich
- Pomnik Pamięci Bohaterów Walk o Wolność i Niepodległość Polski oraz Więźniów Politycznych Zamęczonych i Pomordowanych w latach 1939-1956
- Pomnik Pamięci Żołnierzy Armii Krajowej Obwodu Łomżyńskiego
- Pomnik poświęcony Ojcu Św. Janowi Pawłowi II
- Pomnik poświęcony Tadeuszowi Kościuszce
- Pomnik Stacha Konwy
- Pomnik Zygmunta Glogera
- Tablica ufundowana w "Hołdzie patriotom polskim więzionym w tych murach w okresie zaborów, okupacji hitlerowskiej i stalinowskiej" na gmachu dawnego więzienia
- Tablica żydowska
Pomniki przyrodyW mieście znajduje się 12 pomników przyrody wpisanych do rejestru Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody[13]. Głównie są to pojedyncze drzewa wiekowe, które znajdują się na terenie parków miejskich: - Park Jakuba Wagi – założony w
1842
. Dawniej Ogród Spacerowy. Między ul. Wojska Polskiego, Glogera, Nowogrodzką i Ogrodową
- Park Jana Pawła II – obok Sanktuarium Miłosierdzia Bożego. Między ul. Wyszyńskiego, Zawadzką i Prusa
- Park Ludowy – założony w
1905
przy Al. Legionów
GospodarkaStruktura zatrudnienia
(dane za rok 2004)[14]| Sektor | pracujący | udział % |
|---|
| Rolnictwo | &0000000000000051.00000051 | &Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”.Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”0,4 | | Przemysł | &0000000000003258.0000003258 | &Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”.Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”25,4 | | Usługi rynkowe | &0000000000004657.0000004657 | &Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”.Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”36,3 | | Usługi nierynkowe | &0000000000004875.0000004875 | &Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”.Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”38,0 | | Ogółem | &0000000000012828.00000012828 | &Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”.Błąd w wyrażeniu – nierozpoznany znak interpunkcyjny „,”100,0 | Położenie Łomży w regionie o charakterze rolniczo-leśnym wskazuje na podstawowe kierunki rozwoju gospodarczego, którymi są branże nieuciążliwe ekologicznie, tj. przemysł spożywczy, browarnictwo, elektronika, przemysł materiałów budowlanych, drzewny, meblarski, produkcja i przetwórstwo płodów rolnych, a także turystyka i agroturystyka. Na terenie miasta nie istnieje żadne duże przedsiębiorstwo zatrudniające ponad 1000 pracowników, jednak funkcjonują firmy, które znalazły się na Podlaskiej Setce Przedsiębiorców[15]. Są to m.in.
Browar Łomża
(producent piwa), DOMEL (producent okien bezołowiowych), FARGOTEX (importer tkanin meblowych), KONRAD (importer jałowic hodowlanych), Łomżyńska Fabryka Mebli (producent mebli), PEPEES (producent skrobi ziemniaczanej), Purzeczko (ochrona osób i mienia). Miasto jest siedzibą Podlaskiej centrali
Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
. Na koniec
2007
roku liczba pracujących w mieście Łomża wynosiła 13408, w tym 7170 kobiet[16], natomiast
stopa bezrobocia
na koniec listopada
2009
roku wynosiła 14,1%[17]. Liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w
rejestrze REGON
na koniec
2008
roku wynosiła 6421, w tym 6280 podmiotów sektora prywatnego[18]. KulturaBudynek Teatru Lalki i Aktora Budynek Państwowej Szkoły Muzycznej Budynek Galerii Sztuki Współczesnej Łomża to również ośrodek
kulturalny
. Znajdują się tutaj teatr, orkiestra kameralna, muzeum, a także liczne galerie sztuki. W mieście organizowanie są cyklicznie następujące wydarzenia kulturalne: - Międzynarodowy Festiwal Teatralny "Walizka" – organizowany przez Teatr Lalki i Aktora
- Festiwal "Sacrum et Musica" – organizowany przez Łomżyńską Orkiestrę Kameralną
- Festiwal Muzyczne Dni "Drozdowo-Łomża" – organizowany przez Regionalny Ośrodek Kultury i Jacka Szymańskiego. Współorganizatorem jest Dariusz S. Wójcik
- Ogólnopolski Plener Malarski – jw.
- Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego o "Puchar Prezydenta Łomży" – jw.
- Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego o "Mistrzostwo Łomży" – organizowany przez Klub Tańca Towarzyskiego "AKAT"
- Ogólnopolski Turniej Tańca Młodzieżowego "Wirująca Strefa" – organizowany przez MDK-DŚT
- Ogólnopolski Konkurs Krasomówczy im. Hanki Bielickiej – organizowany przez Centrum Katolickie im. Jana Pawła II przy parafii Krzyża Św.
- Novum Jazz Festival - organizowany przez Radio Nadzieja
- Festiwal Karnawał z Kolędą - organizowany przez Radio Nadzieja
Instytucje kulturalneInstytucjami kulturalnymi w Łomży są m.in.: Galeria Sztuki Współczesnej,
Filharmonia Kameralna im. Witolda Lutosławskiego w Łomży
(dawniej Łomżyńska Orkiestra Kameralna), Miejska Biblioteka Publiczna, Miejski Dom Kultury – Dom Środowisk Twórczych,
Muzeum Północno-Mazowieckie w Łomży
, Centrum Katolickie im. Jana Pawła II, Regionalny Ośrodek Kultury oraz Teatr Lalki i Aktora w Łomży. Stowarzyszenia obywatelskieNa terenie miasta Łomży funkcjonują również liczne
stowarzyszenia
i zespoły hobbystyczne. Należą do nich m.in.: Sekcja Capoeira UNICAR Łomża, Centrum Aktywności Lokalnej "Novitas",
Katolicka wspólnota Gloriosa Trinita
, Klub Karate Fudokan-Shotokan Łomża,
Łomżyńska Grupa Odtwórstwa Historycznego "Spiritus temporis"
,
Łomżyńskie Towarzystwo Naukowe im. Wagów
, Salon Literacki Anny Jakubowskiej,
Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej
, Zespół Muzyki Dawnej "Voci Unite" czy Zespół Pieśni i Tańca "Łomża", Łomżyńska Orkiestra Dęta. MediaNa terenie Łomży wydawane są trzy czasopisma:
Gazeta Współczesna
,
Kontakty
oraz Tygodnik Diecezji Łomżyńskiej "Głos Katolicki". Rozgłośniami radiowymi, które posiadają swoje placówki w Łomży, są:
Radio Eska
Łomża (88,8
FM
),
Radio RMF MAXXX
Łomża (97,5 FM), Diecezjalne Radio Nadzieja (103,6 FM) oraz
Polskie Radio Białystok
(87,9 FM). Edukacja
Gmach I Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki Historia szkolnictwa w Łomży sięga początków
XV wieku
, kiedy to założono pierwszą
parafię
, a razem z nią szkołę parafialną. W
1614
roku przebywający na terenie miasta
jezuici
utworzyli Kolegium Jezuickie. Jednym z kolejnych rektorów kolegium był św.
Andrzej Bobola
. Poziom szkolnictwa nie spadł po przekazaniu przez
KEN
szkoły
pijarom
w
1774
roku. Pod władzą zaborców w Łomży wykształciło się wiele ważnych osobistości, m.in.
Szymon Konarski
,
Rafał Krajewski
,
Jakub Ignacy Waga
,
Wojciech Szweykowski
,
Adam Chętnik
. Obecnie w Łomży jest dobrze rozwinięta sieć szkół publicznych i niepublicznych na wszystkich szczeblach. Znajduje się tutaj 7 szkół podstawowych, 8 gimnazjów, 10 szkół ponadgimnazjalnych, 6 szkół wyższych (w tym 3 niepubliczne) oraz 2 szkoły artystyczne. Poziom kształcenia w Łomży jest wysoki, o czym świadczą wyniki egzaminów maturalnych i gimnazjalnych w skali kraju i województwa. Na przykład
I Liceum Ogólnokształcące
należy do krajowej i wojewódzkiej czołówki szkół średnich[19][20]. Ponadto wiele łomżyńskich szkół zdobyło tytuł Szkoły z klasą[21]. Od
1 stycznia
1999
w Łomży swoją siedzibę ma
Okręgowa Komisja Egzaminacyjna
, która obejmuje swoją działalnością
województwo podlaskie
i
warmińsko-mazurskie
[22]. Bezpieczeństwo Ochrona zdrowiaZa ochronę zdrowia w powiecie łomżyńskim odpowiada prowadzony przez ten powiat i finansowany przez
NFZ
– Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Łomży z siedzibą przy ulicy Szosa Zambrowska 1/27. ZOZ składa się z izby przyjęć, pogotowia ratunkowego oraz czterech przychodni rejonowych[23]. W Łomży mieści się również
Szpital Wojewódzki im. kardynała Stefana Wyszyńskiego
. Uzupełnieniem publicznej służby zdrowia jest osiem Niepublicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej oraz placówka terenowa służby zdrowia
MSWiA
[24]. Poza tym na terenie miasta działają
Caritas
, przychodnie specjalistyczne (np. gabinety stomatologiczne) oraz 20 aptek[25]. Natomiast usługi z zakresu rehabilitacji świadczy m.in. Centrum Rehabilitacji Caritas Diecezji Łomżyńskiej pw. św. Rocha[26]. Cywilne służby munduroweŁomżyńska
Policja
współpracuje z
Żandarmerią Wojskową
oraz korzysta z systemu monitoringu utworzonego przez miasto. Na terenie miasta znajduje się Komenda Miejska z siedzibą przy ul. Wojska Polskiego 9 i częścią sekcji przy ul. Partyzantów 48B. Łomżyńska komenda podlega Komendzie Stołecznej. Dzieli się na 5 sekcji i 1 referat. Sekcja dzielnicowych dzieli miasto na dwa rewiry, czyli łącznie 13 rejonów[27]. W mieście funkcjonuje także straż miejska. Od 1997 roku w mieście Łomża funkcjonuje program "Bezpieczne miasto" realizowany we współpracy z Komendą Miejską Policji, Strażą Miejską oraz innymi podmiotami życia społecznego. W ramach tego programu w 2001 roku uruchomiono miejski monitoring polegający na umieszczeniu kamer w miejscach wymagających stałego nadzoru[28]. Za bezpieczeństwo pożarowe odpowiada Komenda Miejska
Państwowej Straży Pożarnej
mająca swą siedzibę przy ul. Sikorskiego 48/94, wspomagana przez
Ochotniczą Straż Pożarną
(10 jednostek na terenie
gminy Łomża
)[29]. ReligiaSanktuarium Bożego Miłosierdzia Mieszkańcy Łomży to głównie osoby
wyznania rzymskokatolickiego
, chociaż na przestrzeni wieków miasto było wielonarodowościowe i tym samym wielowyznaniowe. Oprócz katolików miasto zamieszkiwali m.in. wyznawcy
Judaizmu
czy też
protestanci
, o czym świadczą zabytki architektury sakralnej oraz nagrobki na łomżyńskich cmentarzach. Dodatkowym potwierdzeniem wielowyznaniowej struktury miasta był fakt, że właśnie w Łomży 24 maja 1899 roku
Józef Piłsudski
dokonał
konwersji
na luteranizm, w czym uczestniczył łomżyński pastor ks. Mikulski[30]. Oprócz osób wyznania rzymskokatolickiego w mieście mieszka również duża grupa
muzułmanów
pochodzenia
czeczeńskiego
. Osiem łomżyńskich
parafii
rzymskokatolickich skupionych jest w dwa dekanaty:
Łomża – św. Brunona
oraz
Łomża – św. Michała Archanioła
, które obejmują również dziewięć okolicznych miejscowości. Ponadto na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzi również
Rodzimy Kościół Polski
,
Kościół Zielonoświątkowy w RP
– zbór "Słowo Życia"[31]. SportKompleks rekreacyjno-sportowy "Orlik 2012" Modernizacja stadionu ŁKS Łomża (2010) Historia sportu w Łomży sięga końca XIX wieku, kiedy to w 1897 roku zorganizowano pierwsze wyścigi
wioślarskie
amatorów. Dwa lata później rozpoczęto starania o powołanie towarzystwa wioślarskiego, które to zainaugurowało swoją oficjalną działalność 26 stycznia 1902 roku pod nazwą
Łomżyńskiego Towarzystwa Wioślarskiego
[32]. Stowarzyszenie prężnie działało do rozpoczęcia
II wojny światowej
. Jego działalność została zawieszona w latach 80. XX wieku. 16 kwietnia 1926 roku został założony pierwszy klub piłkarski, obecnie
czwartoligowy
ŁKS Łomża
. Ponadto w mieście działa kilkanaście klubów sportowych reprezentujących różne dyscypliny. Do najważniejszych sekcji oprócz
piłki nożnej
należą
siatkówka
,
koszykówka
,
lekkoatletyka
oraz
sporty walki
. Swoje największe sukcesy Łomżanie odnosili właśnie w lekkoatletyce[33], sportach walki[34][35], a także w
kulturystyce
[36]. W czerwcu 2009 roku zorganizowano w Łomży Ogólnopolski Finał Gimnazjady w Piłce Nożnej Chłopców, w którym lokalna drużyna piłkarska z Publicznego Gimnazjum nr 8 zajęła 3. miejsce[37]. Łomżyński sport wspierany jest przez Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej oraz Łomżyński Szkolny Związek Sportowy. W
1998
roku została otwarta hala sportowa, w której odbywają się ogólnopolskie oraz międzynarodowe imprezy, np. mecze
piłki halowej
[38], turnieje wschodnich sztuk walki[39] czy turnieje piłki koszykowej[40]. W 2006 roku uruchomiono stok narciarski w
Rybnie
k. Łomży[41]. W 2009 roku została podpisana umowa na budowę pływalni miejskiej, która będzie drugim tego typu obiektem w mieście. Przewidywany termin oddania inwestycji to początek 2011 roku[42]. Budowa pływalni jest współfinansowana ze środków unijnych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013, a jej koszt całkowity wyniesie 35,2 mln zł.[43] Obiekty sportowe-
Stadion
piłkarsko-lekkoatletyczny; obecnie stadion klubu
ŁKS Łomża
,
- Hala sportowa im. Olimpijczyków Polskich; odbywają się tutaj miejskie, regionalne, a nawet międzynarodowe imprezy sportowe,
- Kompleks rekreacyjno-sportowy (
skatepark
); wyposażony w korty tenisowe, boisko do
piłki ręcznej
oraz
koszykówki
, stoły do
tenisa ziemnego
, ścieżki
rowerowe
,
minigolf
,
- Kryty
basen pływacki
przy Szkole Podstawowej nr 10,
- Kompleksy rekreacyjno-sportowe
Orlik 2012
przy ulicy Katyńskiej oraz Bernatowicza,
- Kompleks sportowo-rekreacyjny w miejscu dawnej strzelnicy wojskowej.
Kluby sportoweW Łomży prowadzi swoją działalność wiele klubów sportowych zarówno profesjonalnych, jak i amatorskich. Najbardziej rozpoznawalnym spośród łomżyńskich klubów jest założony w 1926 roku
klub piłkarski
ŁKS Łomża
, który obecnie rozgrywa mecze w IV lidze. Na uwagę zasługuje również
Uczniowski Klub Sportowy Jedynka Łomża
, który prowadzi sekcje
tenisa stołowego
, sekcję
zapaśniczą
oraz siatkówki kobiet, która to rozgrywała mecze przez jeden sezon w II lidze. W drugiej lidze występują również zawodnicy klubu SKTS Łomża, który prowadzi rozgrywki w tenisie stołowym. Ponadto od 1975 roku funkcjonuje w mieście
klub lekkoatletyczny
LKS Narew Łomża, który może poszczycić się wieloma sukcesami[44]. W Łomży funkcjonuje również inny klub piłkarski KS Perspektywa, który obecnie prowadzi rozgrywki w podlaskiej klasie okręgowej. Pozostałe kluby sportowe prowadzą sekcje zapaśnicze,
siatkówki
,
koszykówki
,
taekwondo
,
karate
,
biegowe
,
szachowe
czy też
piłki ręcznej
. We wrześniu 2009 roku Ludowy Łomżyński Klub Sportowy "PREFBET ŚNIADOWO" Łomża (LŁKS "Prefbet Śniadowo" Łomża) wygrał rozgrywany w
Toruniu
finał II ligi lekkoatletycznej i tym samym, jako pierwsza w historii drużyna z ziemi łomżyńskiej, awansowała do pierwszej ligi[45]. KomunikacjaMapa drogowa Łomży (2009) Plac Niepodległości
(dawniej Plac Zambrowski) TranzytW latach 2013-2015 planowana jest budowa obwodnicy Łomży[46], która udrożni system komunikacji miasta zwłaszcza w okresie urlopowym. Zgodnie z raportem z konsultacji społecznych ws. strategii rozwoju I Pan-Europejskiego Korytarza Transportowego (
Via Baltica
) przygotowanym przez agencję Scott&Wilson na zlecenie
GDDKiA
trasa powinna przebiegać wariantem nr 42, czyli prowadzącym przez Łomżę[47]. Władze miasta już od kilku lat zabiegały o wspomnianą inwestycję i nagłaśniały całą sprawę ze względu na możliwość rozwoju miasta i kwestie ochrony środowiska[48][49]. 20 października 2009 roku
Rada Ministrów
przyjęła Rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie sieci autostrad i dróg ekspresowych, przedłożone przez Ministra Infrastruktury, w którym został zatwierdzony nowy przebieg Via Baltici po śladzie nowej
drogi ekspresowej S61
.[50] Przez miasto przebiegają drogowe szlaki komunikacyjne takie jak[51]: MostyW Łomży na rzece
Narew
znajdują się dwa mosty: stary most w ciągu ul. Zjazd (łączący miasto z
Piątnicą Poduchowną
i będący przeprawą na drogach krajowych 61 i 63) i nowy most w ciągu ul. Wł. Sikorskiego (łączący miasto z
Piątnicą Włościańską
). Ponadto na rzeczce
Łomżyczce
jest 6 mostów. Ze względu na zły stan techniczny starego mostu od lipca 2006 roku obowiązuje na nim ograniczenie wagowe dopuszczające ruch pojazdów o masie całkowitej nieprzekraczającej 30 ton.[52] W związku z planowaną budową obwodnicy ma powstać trzeci most łączący brzegi Narwi. Komunikacja miejska i dalekobieżnaŁomża posiada 17 linii autobusowych, zarządzanych przez Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacji, o łącznej długości 239 km[53]. Ponadto w mieście znajduje się dworzec
PKS
i nieczynny
dworzec kolejowy
PKP
. W komunikacji międzymiastowej główną rolę odgrywa przedsiębiorstwo PKS Łomża, zapewniające połączenia z
Warszawą
,
Białymstokiem
,
Olsztynem
,
Ełkiem
,
Giżyckiem
,
Ostrołęką
,
Mławą
,
Ciechanowem
oraz z pobliskimi miastami i wioskami. Komunikacja kolejowaPołączenia kolejowe z Łomżą były już planowane w
XIX wieku
, jednak dopiero z początkiem
I wojny światowej
i wkroczeniem
Rosjan
do miasta zostało otwarte połączenie
Śniadowo
-Łomża. Rosjanie rozpoczęli również przygotowywanie terenu pod tor kolejowy w kierunku
Kolna
, jednak w sierpniu
1915
opuścili miasto i prace zostały wstrzymane. Stworzenia połączenia pomiędzy Kolnem a Łomża podjęli się również
Niemcy
, jednak bezowocnie. W latach
1922
-
27
podejmowano kolejne próby stworzenia omawianego odcinka, jednak do budowy nigdy nie przystąpiono. W latach
1917
-
25
roku z Łomży do
Warszawy
kursowały trzy pociągi dziennie. Ponadto od
1921
roku otwarto kolej wąskotorową na odcinku Łomża-
Nowogród
, która była częścią trasy
Myszyniec
-Łomża[54]. Przewozy pasażerskie drogą kolejową Łomża-
Ostrołęka
-Łomża funkcjonowały do
1 stycznia
1993
roku. Trasą tą kursowało 5 par pociągów ze średnią
prędkością
30 km/h, z której korzystało średnio rocznie 9510 osób – prawie 5 razy za mało, by utrzymać
rentowność
. Obecnie na trasie
Śniadowo
-Łomża kursują trzy pociągi towarowe tygodniowo, natomiast kolej wąskotorowa z Łomży do Nowogrodu już nie istnieje. W przyszłości ze względu na brak środków finansowych w budżecie
PKP
przeznaczonych na modernizację odcinka Śniadowo-Łomża trasa ma być docelowo zamknięta dla ruchu w
2012
roku[55]. We wrześniu 2009 roku starosta łomżyński, Krzysztof Kozicki, wyraził zainteresowanie przejęciem infrastruktury kolejowej na terenie powiatu i miasta Łomży przez
powiat łomżyński
. 2 września zarząd powiatu przyjął w tej sprawie stosowny projekt uchwały[56], który rada powiatu przyjęła jednogłośnie[57]. AdministracjaŁomża jest
miastem z prawami powiatu
. Mieszkańcy Łomży wybierają do swojej
rady miasta
23 radnych[58]. Organem wykonawczym władz jest
prezydent miasta
. Siedzibą władz miejskich jest ratusz. Miasto jest także siedzibą starostwa
powiatu łomżyńskiego
, a także wiejskiej
gminy Łomża
. W Łomży znajduje się
sąd rejonowy
,
sąd okręgowy
, a także szereg urzędów rangi powiatowej. Mieszkańcy Łomży wybierają parlamentarzystów z
okręgu wyborczego Białystok
, a posłów do
Parlamentu Europejskiego
z
okręgu wyborczego Olsztyn
. Łomżyniacy[59] i osoby związane z Łomżą
Zobacz teżPrzypisy- ↑
Ludność Łomży, stan na 31.12.2009
- ↑
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich
, hasło: Łomża, s. 699 : "Miasto samo rozłożone na wzgórzystej krawędzi wyżyny zajmującej środkową część powiatu i wzniesionej na 420 stóp nad poziom morza"
- ↑ BIP Urzędu Miejskiego w Łomży:
Podział miasta na osiedla
(
pol.
). [dostęp 2008-11-27].
- ↑ Peel, M. C. and Finlayson, B. L. and McMahon, T. A..
Updated world map of the Köppen-Geiger climate classification
. „Hydrology and Earth System Sciences”. 11, ss. 1633-1644 (2007).
ISSN
1027-5606
(
ang.
).
- ↑ Urząd Miejski w Łomży, „Profesjonalna Gmina”, Libra-Print, Łomża 2000, strona 8 – Warunki klimatyczne
- ↑
Ludność Łomży
- ↑
Bank Danych Regionalnych – Strona główna
(
pol.
).
GUS
. [dostęp 2010-09-14].
- ↑
Główny Urząd Statystyczny
:
Ludność. Stan i Struktura w Przekroju Terytorialnym 2008
(
pol.
). [dostęp 2009-08-11].
- ↑
Główny Urząd Statystyczny; dane za rok 2006
- ↑ Teutonic Knights, Erich Joachim, Walther Hubatsch:
Regesta historico-diplomatica Ordinis S. Mariae Theutonicorum, 1198-1525. Register zu Pars 1 und Pars 2
. Vandenhoeck & Ruprecht, 1965, s. 214. .
- ↑ Decyzja Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Białymstoku z dnia 15 stycznia 1957 roku.
- ↑ Kasa Przemysłowców Łomżyńskich powstała w 1885 r. i dopiero w 1909 r. doczekała się własnej siedziby, która de facto jest obecnie siedzibą Sądu Okręgowego w Łomży. Źródło: Spacerkiem po dawnej Łomży, Muzeum Okręgowe w Łomży, Łomża 1997.
- ↑ Urząd Miejski w Łomży:
Parki i pomniki przyrody
(
pol.
). 2006-02-14. [dostęp 2009-02-07].
- ↑ Opracowanie na podstawie danych GUS oraz "Województwo podlaskie. Podregiony, powiaty, gminy. 2005", Urząd Statystyczny w Białymstoku [w:] Urząd Miejski w Łomży, Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej miasta Łomża, 2006, Łomża
- ↑ Urząd Miejski w Łomży: Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej miasta Łomża. Łomża: listopad 2006, s. 77.
- ↑
Bank Danych Regionalnych Głównego Urzędu Statystycznego
- ↑ Powiatowy Urząd Pracy w Łomży:
Statystyka Lokalnego Rynku Pracy
(
pol.
). [dostęp 2009-03-03].
- ↑
Bank Danych Regionalnych Głównego Urzędu Statystycznego
- ↑ Rzeczpospolita:
Raporty Rzeczpospolitej: Ogólnopolski ranking szkół średnich
(
pol.
). 2002-01-10. [dostęp 2009-03-03].
- ↑ Perspektywy.pl:
Ogólnopolski Ranking Szkół Ponadgimnazjalnych 2009
(
pol.
). [dostęp 2009-03-03].
- ↑ Szkoła z klasą:
Wyszukiwarka "Szkół z klasą"
(
pol.
). [dostęp 2008-12-18].
- ↑
Centralna Komisja Egzaminacyjna
:
Zasięg terytorialny okręgowych komisji egzaminacyjnych
(
pol.
). 2004-04-07. [dostęp 2009-04-05].
- ↑ Urząd Miejski w Łomży:
Przychodnie zdrowia w Łomży
(
pol.
). 2006-01-16. [dostęp 2009-09-04].
- ↑ 4lomza.pl:
ZOPZ w Łomży
(
pol.
). 2004-03-30. [dostęp 2009-09-04].
- ↑ 4lomza.pl:
Adresy i telefony aptek w Łomży
(
pol.
). 2004-03-30. [dostęp 2009-09-04].
- ↑ 4lomza.pl:
Rehabilitacja w Łomży
(
pol.
). 2004-03-30. [dostęp 2009-09-04].
- ↑ Komenda Miejska Policji w Łomży:
Rewir dzielnicowych nr 2 : Rejony miejskie
(
pol.
). [dostęp 2009-09-04].
- ↑ Urząd Miejski w Łomży: Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej miasta Łomża. Łomża: listopad 2006, ss. 72-73.
- ↑ Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej w Łomży:
Straż Pożarna
(
pol.
). [dostęp 2010-07-24].
- ↑ Andrzej Garlicki: Józef Piłsudski : 1867-1935. Warszawa: "Czytelnik", 1988, ss. 63-64. .
- ↑ Zbór "Słowo Życia" w Łomży:
Informacje o zborze w Łomży
(
pol.
). [dostęp 2008-11-24].
- ↑ "Warszawska Gazeta Sportowa" 31 01 1902, r.4, nr 1, s.4
- ↑ 4lomza.pl:
Brązowa Justyna Korytkowska
(
pol.
). 2009-02-25. [dostęp 2009-03-03].
- ↑ 4lomza.pl:
Łomżyńscy karatecy najlepsi w województwie
(
pol.
). 2009-03-02. [dostęp 2009-03-03].
- ↑ 4lomza.pl:
Aleksandra Zajkowska – złoto na II Międzynarodowym Turnieju Juniorów Karate Kyokushin
(
pol.
). 2009-02-15. [dostęp 2009-03-03].
- ↑ 4lomza.pl:
Kulturystyczny mistrz z Łomży
(
pol.
). 2006-10-16. [dostęp 2009-03-03].
- ↑ Urząd Miejski w Łomży:
Piłkarze z PG 8 na trzecim miejscu w kraju
(
pol.
). 2009-06-13. [dostęp 2009-06-18].
- ↑ Urząd Miejski w Łomży:
Mecz Polska – Holandia w futsalu
(
pol.
). 2006-03-22. [dostęp 2009-03-03].
- ↑ 4lomza.pl:
Super Liga K-1 Muay-Thai MMA
(
pol.
). 2007-06-08. [dostęp 2009-03-03].
- ↑ 4lomza.pl:
Ogólnopolski Turniej Minikoszykówki Dziewcząt i Chłopców ŁOMŻYŃSKA ZIMA 2009
(
pol.
). 2009-03-02. [dostęp 2009-03-03].
- ↑ Gazeta Współczesna:
Stok narciarski w Rybnie już działa!
(
pol.
). 2008-12-29. [dostęp 2009-03-03].
- ↑ Urząd Miejski w Łomży:
Ruszyła budowa pływalni
(
pol.
). [dostęp 2009-03-15].
- ↑ Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego:
RPOWP: Budowa miejskiej pływalni w Łomży
(
pol.
). [dostęp 2009-08-30].
- ↑ Urząd Miejski w Łomży:
Sukcesy zawodników LKS "Narew"
(
pol.
). 2006-10-02. [dostęp 2009-04-05].
- ↑ 4lomza.pl:
Lekkoatleci z „Prefbetu” w I lidze
(
pol.
). 2009-09-07. [dostęp 2009-09-07].
- ↑ GDDKiA Białystok:
Główne zadania inwestycyjne prowadzone przez GDDKiA Oddział w Białymstoku na lata 2010 - 2015
(
pol.
). [dostęp 2010-05-08].
- ↑ Scott&Wilson:
Raport z konsultacji społecznych ws. strategii rozwoju I Pan-Europejskiego Korytarza Transportowego (część I: korytarz drogowy) na zlecenie GDDKiA
(
pol.
). 2008-07-07. [dostęp 2009-03-25].
- ↑ BIP Urzędu Miejskiego w Łomży:
Scenogram obrad XIV sesji w dniu 28 maja 2003 roku (punkt nr 10)
(
pol.
). 2003-06-23. [dostęp 2009-03-03].
- ↑ Urząd Miejski w Łomży:
"Europejskie" spotkanie nie tylko w sprawie Via Baltica
(
pol.
). 2007-06-15. [dostęp 2009-03-03].
- ↑ Centrum Obsługi KPRM:
Dz.U. 2009 nr 187 poz. 1446, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 października 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sieci autostrad i dróg ekspresowych
(
pol.
). Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, 2009-10-21. [dostęp 2010-04-18].
- ↑ Urząd Miejski w Łomży:
Informacja drogowa
(
pol.
). 2007-03-28. [dostęp 2009-03-03].
- ↑ Urząd Miejski w Łomży:
Znaki pozostaną!
(
pol.
). 2006-07-31. [dostęp 2009-03-03].
- ↑ Urząd Miejski w Łomży:
Informacje odnośnie MPK w Łomży
(
pol.
). 2006-01-12. [dostęp 2009-03-03].
- ↑ Lomza.glt.pl:
Historia Łomży: Gospodarka miejska – Komunikacja
(
pol.
). [dostęp 2008-09-21].
- ↑ Gazeta Współczesna:
Koniec nadziei! Za cztery lata żaden pociąg tędy nie przejedzie.
(
pol.
). 2008-09-15. [dostęp 2008-09-21].
- ↑ 4lomza.pl:
Samorządowcy biorą się za kolej
(
pol.
). 2009-09-03. [dostęp 2009-09-04].
- ↑ 4lomza.pl:
Radni z powiatu chcą kolei
(
pol.
). 2009-09-09. [dostęp 2009-09-09].
- ↑
Rada Miejska Łomży – Wybory Samorządowe 2006
(
pol.
). Państwowa Komisja Wyborcza. [dostęp 2009-09-23].
- ↑ Mieszkaniec Łomży to zarówno łomżanin, łomżynianin, ale i łomżyniak. Źródło:
Słownik języka polskiego sjp.pl
Bibliografia- Brodzicki Czesław, „Ziemia łomżyńska do 1529 roku”, Łomżyńskie Towarzystwo Naukowe im. Wagów, Łomża 1999,
- Godlewska Donata, „Dzieje Łomży od czasów najdawniejszych do rozbiorów Rzeczypospolitej (XI w.-1795)”, Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej, Łomża 2000,
-
Sulimierski Filip
,
Chlebowski Bronisław
, Walewski Władysław, „Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich”, tom V, Warszawa 1884, s. 699-704
-
Wiśniewski Jerzy
, „Początek i rozwój nowego osadnictwa w ziemi łomżyńskiej w końcu XIV i w XV wieku” [w:] „Studia Łomżyńskie”, t. 1:1989, s. 19-207, mapa.
-
Zierhoffer Karol
, „Nazwy miejscowe północnego Mazowsza”, Ossolineum, Wrocław 1957
- Praca zbiorowa, „Spacerkiem po dawnej Łomży”, Muzeum Okręgowe w Łomży, Łomża 1997,
- Praca zbiorowa, „Ziemia Łomżyńska”, Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej, Łomża 2004,
- Regionalny Ośrodek Kultury w Łomży, „Łomżyński Informator Kulturalny 2007”, Libra-Print, Łomża 2007,
ISSN
1427-7883
- Urząd Miejski w Łomży, „580 lat miasta Łomży”, System Perfekt, Łomża 1998,
- Urząd Miejski w Łomży, „Profesjonalna Gmina”, Libra-Print, Łomża 2000
- Urząd Miejski w Łomży, „Plan Miasta”, BiK,
- Przewodniki turystyczno-gospodarcze miasta Łomży (2000, 2002, 2004)
Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Łomża":
Stefan Wyszyński
...
Roman Dmowski
...
Suwałki
Sejnami i in. W Suwałkach można spotkać też autobusy PKS Białystok, PKS Łomża, PKS Warszawa, PKS Olsztyn, PKS Gdańsk, PKS Mrągowo, PKS Pisz i ...
Piastowie mazowieccy
...
Zasiłek
2008, s. 7-30.Nowy Komentarz ZUS dotyczący zasiłków Nowy Program Płatnik, CS-D Edytor, Łomża 2008, ...
Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka
...
Bitwa pod Ostrołęką (1831)
...
Związek Ludowo-Narodowy
6 Grodno - 27,15% i 2 mandaty na 46. Okręg nr 7 Łomża - 55,80% i 4 mandaty na 47. Okręg nr 8 Ciechanów ...
Ignacy Daszyński
...
Józef Piłsudski
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Łomża":
209. Struktura narodowościowa Polski. Grupy etniczne i mniejszości narodowe (plansza 9)
...
|
