Fenomenologia
FenomenologiaFenomenologia –
XX-wieczny
kierunek filozoficzny, którego głównym twórcą i reprezentantem jest
Edmund Husserl
, a także wytworzona przez ten kierunek metoda badań filozoficznych stosowana przez
filozofów egzystencji
. Nazwy fenomenologia prawdopodobnie jako pierwszy użył J. H. Lambert w Neues Organum (1764). Słowo to wystąpiło także u Kanta (Metaphysische Anfangsgrunde der Naturwissenschaft, 1786), u Hegla (Phenomenologie des Geistes, 1807), Renouviera (Fragments de la philosophie de Sir W. Hamilton, 1840), Amiela (Journal intime, 1869), E. von Hartmann (Phenomenologie des sittlichen Bewusstseins, 1879) i innych. Znaczenie terminu u każdego z wymienionych autorów jest bardzo różne. Żaden nie używał tego terminu do określenia dokładnie zdeterminowanej metody myślenia. Nazwa kierunku pochodzi od greckiego słowa
phainomenon
oznaczającego to, co się jawi. Metoda fenomenologiczna polega na opisie i oglądzie tego, co bezpośrednio jest dane. Jest to metoda filozofowania, która odbiega od codziennych sposobów orientowania się w rzeczywistości. Podejście fenomenologiczne różni się od naturalnego nastawienia bezzałożeniowością. W nastawieniu naturalnym mamy na temat świata pewne założenia, domysły,
teorie
, spekulacje. Fenomenologia nawołuje do ich odrzucenia po to, by przyjrzeć się światu tak, jak się on jawi.
Edmund Husserl
postulował powrót do rzeczy samych. Ma temu służyć redukcja fenomenologiczna (
epoche
), która oznacza wzięcie w nawias, zawieszenie przekonania o realnym istnieniu świata i poznającego podmiotu. Epoche miała sprawić, że świadomość stanie się czysta (pozbawiona założeń), będzie traktować świat wyłącznie jako fenomeny, zjawiska. Dla fenomenologii ważne znaczenie ma pojęcie intencjonalności, które Husserl zapożyczył od swojego nauczyciela
Franza Brentany
. Według Brentany intencja jest relacją łączącą umysł, świadomość z treścią lub przedmiotem. Relacja intencjonalna składa się z dwóch członów:
noezy
i noematu. Noeza to akt świadomościowy, a noemat – przedmiot dany w tym akcie. Brentano przypisywał intencjonalność wszystkim stanom umysłowym. Husserl zauważył, że tak nie jest, niektóre stany nie są intencjonalne: np. ani nastrój, ani stan ducha nie są nakierowane na coś. Fenomenologowie przejęli też od Brentany fascynację oczywistością. Fenomenologia zaczyna budować teorię od tego, co oczywiste. Sądy powinny być oczywiste, powinna je cechować "świetlista pewność". Husserl przejął od swojego nauczyciela ewidencjonalistyczną koncepcję
prawdy
. Według niego oczywistość właściwie rozumiana jest przeżyciem prawdy. Wśród innych ważnych pojęć fenomenologii znajduje się analiza eidetyczna, czyli dążenie do uchwycenia istoty tego, co dane, ideacja, docieranie do istoty zjawisk, widzenie istotnościowe. W naoczności istotnościowej dana jest czysta istota zjawiska. Uchwycenie tej istoty nie musi być przeprowadzone na wielu przykładach, wystarczy nawet jeden lub tylko naoczność wyobrażeniowa (przykład wyobrażony).
Podejście fenomenologiczne w pracach nad historią, etnografią i antropologią religii
, zapoczątkowane przez
Gerardusa van der Leeuw
i – na szeroką skalę –
Mirceę Eliadego
pozwoliło przezwyciężyć analizę religijną jako osadzoną w realiach religijnych podmiotu analizującego i stanowiło początek nowoczesnego
religioznawstwa
. Przedstawiciele fenomenologii Zobacz też Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Fenomenologia":
Religioznawstwo
...
1938
...
Zjawisko
...
Tęcza
...
André Breton
Bandier, « André Breton et la culture classique », wyd. "Europe", marzec 1991, str.23.)↑ Fenomenologia Ducha, tłum. Adam Landman, t. I-II, wyd. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa ...
Václav Havel
...
System filozoficzny
Instytutu Filozofii, Pisma Filozoficzne - Tom LXI, Poznań 1999Georg W. F. Hegel, Fenomenologia ducha, BKF, Warszawa 1963Andrzej Zachariasz, Filozofia. Jej istota i funkcje, Wydawnictwo ...
Introspekcjonizm
...
Model kroplowy
...
Spektroskopia NMR
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Fenomenologia":
040. G.E. Moore i filozofia analityczna (plansza 2)
początku XX wieku czołowe miejsce zajmował pragmatyzm, we francuskiej bergsonizm, w niemieckiej Fenomenologia, a angielskiej — szkoła analityczna.
Nie budowała poglądu na świat, chciała tylko ...
034. Kant i Przewrót Kopernikański (plansza 36)
metoda transcendentalna;
nauka o „dwóch pniach poznania", stanowiąca syntezę racjonalizmu i empiryzmu;
cała Fenomenologia poznania, np. oddzielenie wyobrażeń i pojęć, sądów i idei;
podstawowe koncepcje ...
035. Filozofia dziejów G.W.F. Hegla (plansza 22)
e height=380 width=770 >
Bibliografia
Hegel G.W.F., Fenomenologia ducha, . Warszawa 1963.
Hegel G.W.F., Wykłady z filozofii dziejów. Warszawa 1958.
Palacz ...
|