Bizantyjski iluminowany rękopis czterech Ewangelii, 1020
Krytyka tekstu (gr.-łac. critica textus), jest działem
filologii
, odgałęzieniem
krytyki literackiej
, poświęconym pracom edytorskim nad dawnymi dziełami zachowanymi w
manuskryptach
.
Praca edytorska obejmuje
kolacjonowanie
rękopisów, tworzenie
stemma codicum
,
testimoniów
,
aparatu krytycznego
. Prawie zawsze towarzyszy jej też wprowadzanie mniejszych lub większych poprawek (zwanych
koniekturami
) do przekazanego tekstu w celu usunięcia spostrzeżonych defektów
transmisji
.
Krytykę tekstu zapoczątkowali uczeni aleksandryjscy w III wieku p.n.e., wtedy też powstały pierwsze znaki edytorskie odsyłające czytelnika do komentarza, sygnalizujące trudne miejsca, niepewność przekazu bądź beznadziejne zepsucia (ten ostatni znak, tzw.
obelos
, ma dziś postać krzyżyka † i znany jest jako
crux philologorum
, krzyż filologów). W epoce nowożytnej krytyka tekstu rozwinęła się w wyniku potrzeby ustabilizowania przekazu tekstów pisarzy starożytnych (głównie klasycznych pisarzy łacińskiego i greckiego antyku oraz Biblii) rozchwianego na skutek setek lat ręcznego kopiowania.
Rękopisy ze względu na podobieństwa i różnice tekstuologiczne dzielone są na typy, rodziny, grupy, oraz pary.
Zobacz też
Bibliografia
- B. Aland, J. Delobel, New Testament Textual Criticism, Exegesis, and Early Church History, Peeters Publishers, 1994.