Kapliczka
KapliczkaDrewniana kapliczna mazowiecka Murowana kapliczka w Nowinach Brdowskich, z wizerunkiem MB Licheńskiej Murowana kapliczka warmińska Murowana kapliczka w Garbnie Kapliczka – niewielka budowla kultowa, wznoszona przy drogach lub rozdrożach w celach wotywnych, dziękczynnych, obrzędowych itp., w najprostszej formie
drewniana
skrzynka z
obrazem
lub
rzeźbą
–
świątkiem
Jezusa
,
Matki Bożej
lub
świętego
zawieszona na drzewie lub słupie. W formie rozbudowanej niewielka forma
architektoniczna
drewniana lub murowana, czasami mała
kaplica
. Geneza kapliczkiDokładnie nie wiadomo, kiedy zaczęto budować kapliczki. Geneza tych obiektów kultu jest bowiem bardzo stara i niezbyt jasna, posiadająca przynajmniej kilka sugerowanych źródeł.
- Jedno z nich wskazuje na pochodzenie grecko-rzymskie. Kapliczki występują w greckiej powieści
Longosa
, poświęcone
Dionizosowi
i
Panowi
[1].
| Mieli [ateńczycy] także kaplice, które niegdyś przodkowie ich, mieszkający w organizacji gminnej, czcili jako świętość[2] |
- W świecie rzymskim określano je terminem
lararia
. Kapliczki takie znajdowały się przy niemal każdych większych skrzyżowaniach, w domach (
atrium
), czy sypialni. W środku umieszczano obrazek geniusza i
Lary
oraz cenne przedmioty[3]
| Poza tym w kącie widziałem wielką szafę, a w niej kapliczkę, gdzie umieszczone były srebrne Lary i marmurowy posąg Wenery, a także niemałą złota puszkę, w której, jak mówiono, przechowywana była broda samego Trymalchiona [4] |
- Kapliczkę ustawiono Cezarowi. Następnie były wykorzystywane przez Augusta, który łączył je z propagowaniem kultu swojej osoby[5][6].
- Według innej z wersji, nazwa „kapliczka” wywodzi się od łacińskiego wyrazu ~cappa, czyli płaszcz. Domniemywa się, że chodzi tu o płaszcz
św. Marcina
, biskupa z
Tours
, który przechowywany był w specjalnej celi – pomieszczeniu wewnątrz specjalnego, niewielkiego kultowego budynku o charakterystycznych kształtach, zwanym właśnie „kaplicą”.
- Według innych przypuszczeń już
św. Ambroży
, biskup
Mediolanu
z II poł. IV wieku wspominał o kapliczkach jako o miejscach kultu. Oficjalnie zgodę na odprawianie nabożeństw przy kapliczkach zatwierdził natomiast sobór w Agda z początków VI wieku.
- Odrębną kwestię stanowi hipoteza części badaczy, dopatrujących się w kapliczkach treści zupełnie niechrześcijańskich. Według nich, zwłaszcza rzadko spotykany na Warmii typ kapliczek słupowych (kapliczek umieszczonych na drewnianych lub murowanych wysokich słupach), jest niezwykle podobny do
pogańskich
słupów kultowych[7]. O "pogańskich kapliczkach" pisał choćby
Nestor
w IX w.: (…) jeśli kto umierał, to czynili nad nim tryznę, a potem czynili stos wielki i wkładali na ten stos umarłego i spalali, a potem, zebrawszy kości, wkładali je w małe naczynie i stawiali na słupie przy drogach, jak czynią Wiatycze i dziś. Podobne praktyki pogrzebowe były powszechne u ruskich plemion Kryniczan,
Radymiczów
,
Siewierzan
i
Wiatyczów
. Wpływ tych pogańskich obiektów kultowych na chrześcijańskie kapliczki, według tych opinii, wydaje się dość istotny.[8]. W pierwszych wiekach chrześcijaństwa uważano kapliczki za siedziby demonów[9].
W okresie późniejszym, kapliczki ustawiano na skrzyżowaniach dróg, w miejscach
objawień
religijnych lub ważnych dla społeczności lokalnej wydarzeń. Ze względu na niski koszt budowy fundowane były przez mniej zamożnych wiernych. Są nieodłącznym elementem krajobrazu polskiego, choć występują też w innych krajach europejskich. Tradycja budowania kapliczek jest nadal żywa, wznoszone są nadal obiekty tego typu. Zobacz też- Krzyż przydrożny
- Droga krzyżowa (architektura)
-
Świątek
(często lokalnie zazywany jako "figura")
Przypisy- ↑
Longos
, Dafnis i Chloe 4:25,26
- ↑ Liwiusz, Dzieje Rzymu 31:30
- ↑ Polibiusz, Dzieje 6:53; Pauzaniasz, Wędrówka po Helladzie 10/4:4
- ↑ Petroniusz 29
- ↑ Mała encyklopedia kultury antycznej A-Z, PWN Warszawa 1983, s.406
- ↑ Miasta Wezuwiusza - Pompeje i Herculanum, Michael Grant, PIW Warszawa 1986, s.103
- ↑
Kapliczki przydrożne
- ↑
Dom Warmiński - Kapliczki przydrożne
- ↑ Laktancjusz, Skrót wykładu prawodawstwa boskiego 23
Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Kapliczka":
Pec pod Sněžkou
stacja kolejki linowej Pec - Śnieżka. ZabytkiGospoda "Na Peci" z 1793 r.Kamienna Kapliczka Panny Marii z 1888 r.Kapliczka w Obrim dole z 1873r., będąca ...
Małopolska Droga św. Jakuba
św. JakubaDługość trasy: 19 km. Etap VIIIWięcławice – kościół św. Jakuba
Niegardów Kolonia
Łososkowice
Skrzeszowice
Szczepanowice
Polanowice
Las PolanowiecKapliczka św. Hubertagranica diecezji
kieleckiej
i archidiecezji
krakowskiej
Wola Więcławska
Więcławice Dworskie
Stare Więcławice
– ...
Wejherowo
górskich na morenowych wzgórzachbiegi im. Jakuba Wejheraturnieje piłkarskiezawody balonowe Obiekty sakralne i cmentarzeKapliczka Kalwarii Wejherowskiej Kalwaria wejherowskaWejherowo jest niekiedy nazywane "duchową stolicą
Kaszub
" ze ...
Nowy Sącz
w Dąbrówce, rozstrzelanych w Biegonicach, w Rdziostowie, Młodowie, Starym Sączu, Wysokim, Chomranicach, Łomnicy.Kapliczka "Szwedzka" p.w. św. Marka z
1771
r.Kapliczka pw. św. Jana Nepomucena ...
Tarnów
– założony w 1583 roku.
Kościół pw. Najświętszej Marii Panny
Stary Cmentarz (druga połowa
XVIII
)Kapliczka św. Walentego (przełom
XVIII
-
XIX
)Pałac Sanguszków w
Gumniskach
Dworzec kolejowy
(1855, obecny wygląd ...
Synaj (góra)
miejsca pozostaje 750 stopni do szczytu. Na szczycie znajduje się murowana kamienna Kapliczka koło jaskini, w której według
Biblii
Bóg kazał się ukryć Mojżeszowi ...
Pełtew
gdzie Pełtew rozwidlała się i tworzyła niewielką wysepkę, na której znajdowała się Kapliczka Matki Boskiej. Dzięki kanalizacji możliwe było wybudowanie gmachu
Opery Lwowskiej
. W ...
Sochaczew
pochodzący z okresu regulacji miasta (pocz.XIX wieku).Pozostałością po cmentarzu muzułmańskim jest ocalała Kapliczka z II ćwierci XIX wieku[8].Sochaczew posiada jeden z najstarszych
cmentarzy żydowskich
...
Biecz
się prace konserwatorskie, m.in. przy szpitalu św. Jadwigi, oraz remontowana jest kamienna Kapliczka związana z jedną z legend bieckich. Biecz staje się coraz atrakcyjniejszym ...
Lary
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Kapliczka":
043. Kolonia (plansza 18)
miasta
er zählt zu - on zalicza się do
die kleine Kapelle - mała Kapliczka
am Eingang - przy wejściu
die Brücke verbindet - most łączy
schöne Blick auf... ...
043. Kolonia (plansza 14)
Leute.
Kościół na Kupfergasse
nie jest duży. Punktem centralnym jest mała Kapliczka przy wejściu z Czarną Madonną. Figurka jest czarna z powodu ...
239. Charakterystyka regionów geograficznych. Roztocze (plansza 9)
...
|