Friedrich Albert Lange (ur.
28 września
1828
w
Solingen
, zm.
21 listopada
1875
w
Marburgu
) – niemiecki filozof, teolog, pedagog i ekonomista; przedstawiciel szkoły
neokantyzmu fizjologicznego
.
W swoim dziele pochodzącym z
1866
roku, "Historia materializmu i krytyka jego znaczenia" ("Geschichte des Materialismus und Kritik seiner Bedeutung in der Gegenwart"), podjął próbę pokazania rozwoju stanowiska
materialistycznego
. W opozycji do tego poglądu twierdził, że myślenia nie da się zredukować do
fizjologii
. Argumentował, że wraz z rozwojem
filozofii
i
nauki
dochodzimy do różnych ustaleń, pomimo iż podstawy fizjologiczne są wciąż takie same. W związku z tym należy zająć się raczej badaniem struktury
umysłu
. Opis procesu ludzkiego poznania powtarza za
Kantem
.
W filozofii, zdaniem Langego, chodzi o to, aby ustalić kategorię oceny intersubiektywności poznania. Należy odejść od badań obiektywnych. Kantowskie pojęcie
rzeczy samej w sobie
jest pozbawione znaczenia, bowiem nie mamy w umyśle podstaw do oceny jej istnienia bądź nieistnienia. Powstało więc pytanie o to, jak należy rozumieć aprioryczne formy naoczności. Zdaniem Langego, aprioryzm to nic więcej, aniżeli odmiana
psychologizmu
.
O strukturze umysłu decydują, zdaniem Langego, formy fizjologiczne, czyli formy ujmowania danych zewnętrznych.
Dzieła:
- Über den Zusammenhang der Erziehungssysteme mit den herrschenden Weltanschauungen verschiedener Zeitalter. (
1855
)
- Die Stellung der Schule zum öffentlichen Leben. Festrede, gehalten bei der Schulfeier des Geburtstages seiner Majestät des Königs den 22. März, Duisburg. (
1862
)
- Die Leibesübungen. Eine Darstellung des Werdens und Wesens der Turnkunst in ihrer pädagogischen und culturhistorischen Bedeutung. Erweiterter Abdruck aus der Enzyklopädie des gesamten Erziehungs- und Bildungswesens (
1863
)
- Die Arbeiterfrage in ihrer Bedeutung für Gegenwart und Zukunft (
1865
)
- Geschichte des Materialismus und Kritik seiner Bedeutung in der Gegenwart ("Historia materializmu i krytyka jego znaczenia dla teraźniejszości") (
1866
)