Animacja faz Księżyca

Faza Księżyca określa oglądaną z Ziemi część Księżyca oświetloną przez Słońce . Ponieważ Słońce oświetla zawsze (poza zaćmieniami ) tylko połowę powierzchni Księżyca, jego fazy są rezultatem oglądania tej połowy pod różnymi kątami spowodowanymi różnymi położeniami Słońca, Ziemi i Księżyca względem siebie.

Wyróżnione fazy

• nów (numer 1 na ilustracji): obszar zwrócony do Ziemi nie jest oświetlony,;
• pierwsza kwadra (3);
• pełnia (5): jest wtedy oświetlony cały obszar zwrócony do Ziemi;
• ostatnia kwadra (7).

Gdy Księżyc jest w pełni, znajduje się po przeciwnej stronie Ziemi niż Słońce. Jego położenie na sferze niebieskiej jest w przybliżeniu przeciwległe do położenia Słońca. Księżyc wówczas znajduje się w kulminacji górnej (góruje) około północy , w kulminacji dolnej zaś (dołuje) - w południe . Natomiast w nowiu położenie Księżyca na sferze niebieskiej jest bliskie położenia Słońca. Księżyc wówczas znajduje się w kulminacji górnej w południe, w kulminacji dolnej zaś - o północy.

Pomiędzy dwiema kolejnymi takimi samymi fazami Księżyca (np. dwiema pełniami) upływa okres około 29,5 doby , czyli miesiąc synodyczny . Ze względu na ruch Ziemi wokół Słońca, okres ten jest różny od okresu obiegu Księżyca wokół Ziemi, czyli miesiąca gwiazdowego (syderycznego) .

Mnemotechnika

Patrząc na księżyc, możemy ocenić, w której fazie się znajduje:

Jeżeli ma kształt litery D, to znaczy, że się Dopełnia, robi się Duży, Dąży do pełni - czyli nadchodzi pełnia.

Jeżeli ma kształt litery C, to się Cofa, Cienieje, Ciemnieje, Chudnie - jest już po pełni.

Klasyczny sposób zapamiętywania tej zasady na podstawie podobieństw do liter C i D oparto w języku łacińskim na sformułowaniu "Luna mendax" (księżyc kłamca). W języku łacińskim słowo Crescit oznacza "rośnie, zwiększa się", natomiast Decrescit - "maleje, zmniejsza się". Kształt pierwszej litery jest więc odwrotny niż obserwowany kształt księżyca.

Powyższe zasady dotyczą obserwatora znajdującego sie na półkuli północnej. Na półkuli południowej sytuacja jest odwrotna, czyli księżyc w kształcie litery C dąży do pełni, a w kształcie litery D - zmniejsza się. Można wówczas korzystać z języka "australijskiego": becomes Complete - staje się pełny, becomes Dark - staje się ciemny^[1].

Księżyca "przybywa"

Księżyc przybywający

Księżyc przybywający (widzimy coraz większą część jego tarczy) - to czas od nowiu po pełnię, trwający 14 3/4 doby, podczas którego zachodzą następujące zmiany faz Księżyca:

1. nów (1) – Księżyca nie widać (zwrócony jest ku Ziemi nieoświetloną półkulą),
2. pierwsza kwadra (3) – widać całą wschodnią połowę tarczy (od nowiu Księżyc pokonał 1/4 swojej orbity ),
3. pełnia (5) – widać całą tarczę

Księżyca "ubywa"

Księżyc ubywający

Księżyc ubywający (widzimy coraz mniejszą część jego tarczy) - to czas od pełni do nowiu, trwający 14 3/4 doby, podczas którego zachodzą następujące zmiany faz Księżyca:

1. pełnia (1) – widać całą tarczę,
2. ostatnia kwadra (3) – widać całą zachodnią połowę tarczy (od nowiu Księżyc pokonał 3/4 swojej orbity),
3. nów (5) – Księżyca nie widać (zwrócony jest ku Ziemi nieoświetloną półkulą)

Przypisy

Zobacz też

Linki zewnętrzne

• Fazy Księżyca (Aktualna Faza Ksieżyca) ( pol. )
• Fazy Księżyca (Current Moon Phase) ( ang. )
• Księżycowy kalendarz dla ponad 1300 miejsc na całym świecie. ( ang. )
• Mondphasen Kalender (Kalendarz faz Księżyca na lata 1700-2199) ( niem. )
• Wyznaczanie fazy Księżyca (metoda fotograficzna) ( pol. )