ZSRR: okładka magazynu
Bezbożnik z 1922 r. Do 1934 r. zamknięto tam 28% cerkwi, 42% meczetów i 52% synagog.
[1]Związek Wojujących Bezbożników (
ros.
Союз воинствующих безбожников) - organizacja propagująca
ateizm
, powstała w
ZSRR
7 lutego
1925 jako Liga Bezbożników (od
1929
pod nazwą Związek Wojujących Bezbożników)
Organizacja była narzędziem Wszechzwiązkowej Partii Komunistycznej (bolszewików),
WKP(b)
, w walce z religią i kościołem. Jest odpowiedzialna za stosowanie przemocy w celu zwalczania różnych grup wyznaniowych, denuncjowanie osób wierzących, niszczenie obiektów sakralnych, profanację miejsc pochówku (głównie
cmentarzy
) i przedmiotów
kultu religijnego
. Działalność związku była wymierzona głównie w
Cerkiew prawosławną
, a także w mniejszym stopniu w inne kościoły (w tym także
katolicki
), jako jeden z głównych elementów ideologii
komunistycznej
, zmierzającej między innymi do zlikwidowania
religii
.
Na czele Związku stał Jemielian Jarosławski (Miniej Izrailewicz Gubelman). Od początku ściśle współpracowała najpierw z
OGPU
, a następnie z
NKWD
. Wydawała pisma ateistyczne: "Bezbożnik", "Nauka i Życie" oraz "Antyreligioznik" w których m.in. głoszono tezę iż rozwój nauki przyczyni się do upadku wszelkich religii i triumfu
rewolucji
.
W latach największej ateizacji w ZSRR,
Józef Stalin
, nawiązując do słów
Karola Marksa
(który w swojej pracy Przyczynek do krytyki heglowskiej filozofii prawa napisał iż "religia jest
opium dla ludu
" ), stwierdził m.in. iż: "Religia jest jadem dla naszych dzieci", "Kościół uciska wiedzę, pali wynalazki", "Nie istnieją bajeczki opowiadane przez Kościół" oraz że "Od rewolucji światowej dzieli nas tylko Chrystus".
W 1929 rozpoczęto działalność pod zmienioną nazwą (Związek Wojujących Bezbożników) a centralnym organem prasowym stało się pismo "Ateist" (wydawane w wielu językach, m.in.
polskim
), oprócz tego kontynuowano wydawanie pozostałych tytułów. Przyjęta w ZSRR w 1929 ustawa antyreligijna ułatwiała zwalczanie religii w czasach
kolektywizacji
-
bolszewicy
uważali iż zwalczanie wpływów Cerkwi na wsi ułatwi walkę z chłopami. Na początku lat 30. liczba członków związku wyniosła ok. 5 mln. Organizacja zajmowała się w latach 30. i 40. organizowaniem muzeów ateizmu (m.in w likwidowanych masowo kościołach różnych wyznań religijnych), ekspozycji antyreligijnych w domach kultury oraz szkoleń i kursów z zakresu ateizacji.
W propagandzie ateistycznej związek położył główny nacisk na
materializm
, kult
techniki
i
przemysłu
- widząc w nim główną siłę która miała spowodować zmianę nastawienia społeczeństwa do religii. Sporządzano także tzw. czarne listy
księży
przeznaczonych do fizycznej likwidacji.
W
1941
w Związku Wojujących Bezbożników było 3,5 mln członków, pozyskanych w większości metodami przymusu administracyjnego. Organizacja nieoficjalnie została rozwiązana w 1941, po
napaści Niemiec na ZSRR
- ówczesne działania KPZR zmierzały do wyciszenia ateistycznej propagandy i wykorzystania religii prawosławnej jako czynnika jednoczącego społeczeństwo radzieckie w obliczu agresji. Ostatni numer pisma "Bezbożnik" ukazał się w lipcu 1941, a oficjalnie Związek Wojujących Bezbożników został rozwiązany w
1947
. W jego miejsce powołano nową strukturę mającą się zajmować propagandą ateistyczną - Wszechzwiązkowe Towarzystwo "Wiedza". W
PRL
jego odpowiednikiem było "
Towarzystwo Krzewienia Kultury Świeckiej
" powstałe w
1969
z połączenia "
Towarzystwa Szkoły Świeckiej
" i "
Stowarzyszenia Ateistów i Wolnomyślicieli
".
Przypisy
Zobacz też