Carlo Giovanni Maria Denina (ur.
28 lutego
1731
w
Revello
, zm.
5 grudnia
1813
w
Paryżu
) – włoski filolog i historyk.
Carlo Denina kształcił się w turyńskich ośrodkach kościelnych, gdzie
autonomia
względem
Rzymu
była większa niż w pozostałych państwach. W 1758 r. opublikował Lo studio della teologia e la norma della fede.
W 1760 r.
doktoryzował
się z
teologii
w
Mediolanie
. W tym samym roku opublikował Il discorso sulle vicende di ogni letteratura, będące
studium
historii literatury powszechnej, reprezentujące bardzo wówczas popularny rodzaj
piśmiennictwa
. W 1762 r. założył czasopismo Parlament Oktawiana, którego łagodny reformatorski charakter wzbudził wiele sprzeciwów.
Pracował także nad szerokim projektem reform. Prowadził szczegółowe badania na temat rozwoju głównych włoskich miast w okresie
średniowiecza
i na podstawie tych obserwacji opracował Riflessioni sopra la grandezza e la decadenza delle repubbliche d'Italia de mezzi tempi. Podczas pracy projekt przerodził się w
historię Włoch
, która odnotowywała najważniejsze wydarzenia każdej
epoki
.
Opublikowana w końcu w 1770 r. praca pod tytułem Delle rivoluzioni d'Italia zapewniła Deninie najpierw katedrę retoryki w wyższym kolegium w
Turynie
, a następnie katedrę
języka greckiego
i
włoskiego
. Tekst ten kończył się analizą sytuacji we
Włoszech
w ostatnich pięćdziesięciu latach oraz projektem reform będących szansą wspomożenia najbiedniejszych klas. Te propozycje mimo wsparcie
króla
Karola Emanuela III
oraz części turyńskiego
kleru
ściągnęły na Deninę atak środowisk kościelnych. Publikacja w 1777 r. utworu Dell'impiego delle persone przyczyniła się do zwolnienia Deniny z
uniwersytetu
oraz oddelegowania go do
seminarium
w
Vercelli
.
W 1782 r. na zaproszenie
króla Prus
Fryderyka II
udał się do
Poczdamu
, gdzie działał jako
publicysta
i
pisarz
. Kiedy dowiedział się o
terrorze
Robespierre'a
, opowiedział się przeciwko
rewolucji francuskiej
. Ciekawy jest fakt, że motywując swój osąd, twierdził, iż
ustrój
monarchiczny
jest bardziej przyjazny
literaturze
niż
republikański
.
W 1804 r. został mianowany przez
Napoleona
bibliotekarzem
w
Paryżu
. Zmarł w stolicy
Francji
.
Bibliografia
- Historia Polski i Świata. T. 13.: Historia Powszechna. Wiek XVIII – wiek oświecenia. Mediasat Group S.A. dla
Gazety Wyborczej
, 2007, s. 174. .