Waterford (
irl.
: Port Láirge,
staronord.
: Vedrarfjord – "wietrzny fjord") – miasto w
Irlandii
. Głowne miasto na południowym wschodzie kraju i piąte co do wielkości w kraju. Założone w roku 914 przez
Wikingów
, jest najstarszym miastem w Irlandii.
Waterford jest największym miastem w kraju, spośród tych które zachowały nazwy pochodzące od Wikingów. Wieża Reginalda (Reginald's Tower), nazwana tak na cześć załozyciela miasta, Regnalla, to najstarszy miejski zabytek w Irlandii i jednocześnie najstatszy zachowany zabytek z czasów Wikingów. Dziś jest to także najbardziej znany zabytek Waterford.
W roku 2006 liczba ludności Waterford wynosiła 49 240; z tego 45 775 ludzi mieszkało w granicach miasta natomiast 3 465 na przedmieściach znajdujących się w
hrabstwie Kilkenny
.
Płynąca przez miasto rzeka Suir związała Waterford z morzem. Przez ponad tysiąc lat Port Waterford był jednym z najważniejszych portów morskich w Irlandii. W XIX wieku
przemysł stoczniowy
dominował w mieście. Właściciele stoczni Neptune Shipyard, rodzina Malcomson, dysponowali największą na świecie fllotą parowców na przełomie lat 50. i 60. ubiegłego wieku. Wśród nich znajdowało się aż pięć transatlantyków. Obecnie, Waterford znane jest na świecie z fabryki kryształów Waterford Crystal. Szkło i kryształy są produkowane w mieście od roku 1783.
Historia
Wikingowie założyli pierwszą osadę w miejscu Waterford w roku 853. Był to jeden z portów, które opuszczono w roku 902, kiedy Wikingów wypędzili z tych ziem rodowici
Irlandczycy
. W roku 914 Wikingowie powrócili do Irlandii odbudowując osadę w Waterford, która miała stać się pierwszym miastem na wyspie.
W roku 1137, Diarmuid MacMorrough, Król
Leinsteru
, napadł na Waterford, lecz nie udało mu się zająć miasta. Powrócił w roku 1170 wraz z najeminkami
normańskimi
dowodzonymi przez Richarda de Clare, Earla Pembroke. Po zaciętym boju udało im się zająć miasto. Tym samym Anglo-Normanie pojawili się w Irlandii. W roku 1171, król
Henryk II
wylądował w Waterford nadając miastu tytuł miasta królewskiego. Podobny tytuł otrzymał
Dublin
, który został stolicą Irlandii.
W okresie
Średniowiecza
Waterford było drugim co do wielkości, po Dublinie, miastem Irlandii. W XV w. Waterford odrzuciło dwóch pretendentów do angielskiego tronu: Lamberta Simnela i
Perkina Warbecka
.
Podczas
Reformacji
, Waterford pozostało miastem
katolickim
i dołączyło do Konfederacji Kilkenny - niezależnego katolickiego rządu sprawującego swój urząd w latach 1642-49. Rządy te zakończyły się podczas najazdu
Olivera Cromwella
, który przywrócił kraj pod panowanie korony brytyjskiej; w roku 1650 jego siostrzeniec, Henry Ireton, zajął Waterford po długotrwałym oblężeniu.
Wiek XVIII to czasy wielkiej prosperity dla Waterford. Wtedy wybudowano większość najważniejszych budynków w mieście. Z kolei w wieku XIX w Waterford rozwinął się przemysł stoczniowy, a także produkcja szkła i kryształów.
Ciekawe miejsca
Najstarsza część Waterford to tzw. Trójkąt Wikingów, otoczony przez zachowane do dziś fragmenty fortyfikacji z X w. Jednym z wierzchołków tego trójkąta jest słynna Wieża Reginalda. Kiedyś tutaj właśnie koncentrowało się życie miasta, jednak potem centrum przesunęło się nieco na zachód i obecnie w tej spokojnej i cichej części miasta dominują wąskie uliczki i gęsta miejska zabudowa. W ostatnim czasie otwarto tutaj wiele małych restauracji i barów. W tej części miasta mozna znaleźć najciekwsze obiekty architektoniczne Waterford.
W XV w. miasto powiekszono dobudowująć mury miejskie na zachodzie. W Waterford zachowało się najwięcej fragmentów murów miejskich ze wszystkich miast w Irlandii. Jedynie w
Derry
, w
Irlandii Północnej
, jest więcej zachowanych murów, jednak pochodzą one z późniejszego okresu. Codziennie organizowane są wycieczki po miejskich murach Waterford.
The Quay, czyli nabrzeże portowe, ma ponad półtora kilometra długości i dzieli się na kilka części: od Grattan Quay do Adelphi Quay. Obecnie mieści się tam wiele biur, sklepów a Adelphi Quay to dzielnica mieszkaniowa. Turyści przyjeżdżający z północy mogą podziwiać piękną panoramę nabrzeża. W pobliżu Wieży Reginalda znajduje się William Vincent Wallace Plaza, upamiętniający słynnego kompozytora urodzonego w Waterford.
Plac
Johna Robertsa
to przestrzeń zamknięta dla ruchu kołowego. Tutaj znajduje się większość największych sklepów i punktów usługowych miasta. Plac, na rogu Barronstrand Street, Broad Street i George's Street został nazwany imieniem najbardziej znanego architekta Waterford. Mieszkańcy miasta często nazywają go
Placem Czerwonym
, ze względu na kolor kostki, dominowała na nim w przeszłości.
Ballybricken, dzielnica leżąca na zachodzie miasta, tuż za granicą murów miejskich, uważana jest za rdzennie irlandzką część Waterford. Takie osady często powstawały na obrzeżach miast i były zamieszkiwane przez rdzennych Irlandczyków oraz Wikingów wypędzonych z miast podczas podboju Irlandii przez
Normanów
. Ballybricken to osada na wzgórzu, które w przeszłości było wielkim
tagrowiskiem
. Obecnie plac został przekształcony w teren zielony dostępny dla wszystkich. Na samym środku placu pozostawiono tzw. Bull Post, gdzie handlowano
bydłem
.
Ferrybank to jedyna dzielnica Waterford leżąca na północnym brzegu rzeki. Jest to w zasadzie osobne miasteczko z własnym
rynkiem
, które zawsze było odizolowane od centrum miasta, prawdopodobnie z powodu braku dogodnej przeprawy przez rzekę Suir.
W kwietniu 2003 roku w Woodstown, niedaleko Waterford, odkryto ślady
osady
z V w. oraz miasta Wikingów z IX w. Są to najstarsze ślady osadnictwa Wikingów na terenie Irlandii.
Kultura
Muzea
- Waterford Museum of Treasures mieszczące się w starym spichlerzu przy Merchant's Quay, jest najważniejszym muzeum w mieście. Prezentuje kolekcję unikalnych przedmiotów dokumentujących ponad 1000 lat historii Waterford.
- Wieża Reginalda, obecnie mieszcząca muzeum historyczne, to najstarszy budynek w kraju, który z biegiem lat kilkakrotnie zmieniał swoje przeznaczenie.
Galerie
- Waterford Municipal Art Gallery mieści się w budynku Greyfriars od roku 2001 i prezentuje ponad 200 dzieł artystów irlandzkich i zagranicznych, w tym Jacka B Yeatsa,
Paula Henry'ego
,
Charlesa Lamba
i Loiusa Le Brocquy.
- Garter Lane
- Dyehouse Gallery
- Manifesto Gallery
Teatry
W Waterford mieszczą się dwa teatry:
- The Theatre Royal (Teatr Królewski)
- Garter Lane
Działają również trzy grupy teatralne:
- Red Kettle
- Spraoi - grupa teatrów ulicznych działająca w mieście i okolicach. Organizuje doroczny festiwal sztuki ulicznej Spraoi Festival i regularnie uczestniczy w paradach z okazji Dnia Św. Patryka w Waterford i w Dublinie, często zdobywając nagrody za najlepsze platformy.
- Waterford Youth Arts
Wydarzenia
- Spraoi Festiwal - organizowany przez grupę teatralną Spraoi, odbywa się co roku latem i ściąga do miasta tłumy widzów.
- Międzynarodowany Festiwal Operetkowy
- Wyścig Żaglowców
Kina
- Storm Cinema
- Cineplex
- Waterford Film For All - charytatywne towarzystwo filmowe
Biblioteki
W Waterford są trzy biblioteki zarządzane przez władze miejskie:
- Biblioteka Centralna przy Lady Lane
- Biblioteka Ardkeen w centrum handlowym przy Dunmore Road
- Biblioteka przy Brown's Road
Biblioteka Centralna została otwarta w roku 1905 jako pierwsza ufundowana przec irlandzkiego biznesmena
Andrew Carnegie
, który załozył 2 509 bibliotek na całym świecie. W roku 2004 została odnowiona. Dodatkowo w mieście działa Polska Biblioteka Parafialna, założona przez polską społeczność. Księgozbiór liczy ok. 300 pozycji, głównie książek oddanych przez Polaków mieszkających w mieście oraz zakupionych przez miejscowego polskiego księdza.
Media
Radio
- Waterford Local Radio (WLR)
- Beat 102-103
Gazety
- The Waterford News & Star
- The Munster Express
- Waterford Today - gazeta darmowa
Edukacja
W Waterford mieści się 21 szkół podstawowych i 9 średnich. Ponadto w mieście znajduje się szkoła wyższa Waterford Institute of Technology (WIT), która ma wkrótce otrzymać status uniwersytetu oraz Waterford College of Further Education, szkoła wyższa dla dorosłych.
Miasta partnerskie
Linki zewnętrzne
Hasło nie występuje w innych lekcjach!
