Wierzchosławice –
wieś
w
Polsce
położona w
województwie małopolskim
, w
powiecie tarnowskim
, w
gminie Wierzchosławice
.
Miejscowość jest siedzibą
gminy Wierzchosławice
.
Historia
Rozwój społeczeństwa terenów gminy i miejscowości pozostawał w związku z korzystnym położeniem przy drodze prowadzącej z
Krakowa
przez
Tarnów
,
Przemyśl
i
Lwów
na wschód do ówczesnej Rusi i południe na
Węgry
. Rzeka Dunajec była bardzo ważnym szlakiem handlowym, dostarczała surowców do budowy dróg i budynków oraz skutecznie oddzielała Wierzchosławice od Tarnowa.
W XVIII wieku Wierzchosławice były bliskie uzyskania praw miejskich, do czego nie doszło m.in. ze względu na niewielką odległość Tarnowa i
Wojnicza
oraz brak zainteresowania taką perspektywą ze strony właścicieli hrabstwa – rodu
Sanguszków
.
W Wierzchosławicach
22 stycznia
1874
urodził się
Wincenty Witos
, trzykrotny
premier
II Rzeczypospolitej
oraz działacz
Polskiego Stronnictwa Ludowego
.
Wiele wydarzyło się w okresie międzywojennym dlatego, że wieś wyrosła na stolicę
ruchu ludowego
walczącego bez skutków o reformę rolnictwa w RP, złagodzenie biedy i głodu ziemi. Przejawem tej walki były wiece i strajki chłopskie. 15 sierpnia 1925 r. odbyły się dożynki z udziałem
Władysława Reymonta
.
Najazd hitlerowski i ponad pięcioletnia okupacja położyły się cieniem na życiu mieszkańców. Zapisały osobną kartę historii znaczoną wywózkami na roboty, terrorem, wymordowaniem tutejszych rodzin żydowskich, eksploatacją gospodarczą. Prowadzona była walka podziemna w szeregach
Armii Krajowej
i
Batalionów Chłopskich
(m.in. sabotaż na linii kolejowej).
31 października
1945
r. umarł w wieku 71 lat
Wincenty Witos
. Jego pogrzeb przerodził się w wielką manifestację patriotyczną i ludową. Pochowany został na cmentarzu parafialnym w Wierzchosławicach. Każdego roku odbywają się tutaj w rocznicę jego śmierci Zaduszki Witosowe.
Na cmentarzu znajduje się zbiorowa mogiła z pomnikiem zwieńczonym napisem i krzyżem - ośmiu żołnierzy polskich poległych
7 września
1939
roku nad
Dunajcem
oraz zbiorowa mogiła ofiar nalotu w
Bogumiłowicach
we wrześniu
1939
roku.
Ciekawostki
We wrześniu odbywa się tutaj "Święto Karpia", na którym można spróbować wielu potraw przygotowanych z tej ryby. Dodatkowymi atrakcjami są niewątpliwie liczne pokazy i występy prezentowane podczas imprezy, a także wieczorny koncert zaproszonej gwiazdy polskiej sceny muzycznej.
Wieś znana jest także z tego, że od
1945
roku działa w niej Zespół Pieśni i Tańca "Swojacy". Zespół ten działa przy Gminnym Centrum Kultury w Wierzchosławicach.
W latach 1975-1998
miejscowość należała administracyjnie do
województwa tarnowskiego
.
Zobacz też
Źródła
- Pomniki Pamięci Narodowej z dni walk i męczeństwa na terenie województwa tarnowskiego; Oprac.: R. Hycnar, A. Pietrzykowa, F. Turzański, St. Wróbel, K. Głomb; wydawcy: ZBOWiD Zarząd wojewódzki w Tarnowie, Tarnów 1984
- "Wierzchosławice. Dzieje wsi i gminy" pod redakcją F. Kiryka i Z. Ruty, 1994 - monografia opracowana przez redakcję portalu wierzchoslawice.pl
Linki zewnętrzne
