Achajos (
gr.
Ἀχαιός, Achaiós) (zm.
213 p.n.e.
) – wódz seleukidzki, zarządca
Azji Mniejszej
w latach
213
-
211 p.n.e.
, pretendent do tronu państwa
Seleucydów
od
221 p.n.e.
do swej śmierci. Syn Andromacha, bratanka króla państwa Seleucydów
Antiocha I Sotera
, brat
Laodiki II
żony króla państwa Seleucydów
Seleukosa II Kallinikosa
, mąż
Laodiki
, córki króla
Pontu
Mitrydatesa II
i królowej Laodiki, córki króla państwa
Seleucydów
Antiocha II Theosa
i jego pierwszej żony
Laodiki I
.
W roku
223 p.n.e.
Achajos będący wtedy wodzem wojsk seleukidzkich, brał udział w kampanii
Seleukosa III Keraunosa
przeciwko królowi
Pergamonu
Attalosowi I
. Podczas tejże wyprawy Seleukos zginął zamordowany, a Achajos, będący bardzo popularnym wodzem w armii i na dodatek osobą spokrewnioną z dynastią, był potencjalnym kandydatem do władzy w oczach swoich żołnierzy. Władzy jednak nie przyjął, ogłaszając królem młodego Antiocha, brata zamordowanego. Młody władca otrzymał poparcie armii w
Antiochii Syryjskiej
, mianował Achajosa zarządcą całej
Azji Mniejszej
i wydał mu rozkaz kontynuacji wojny z Attalosem.
Achajos, jako dobry wódz i żołnierz, prowadził wojnę z królestwem Pergamonu osiągając znaczne sukcesy, odbierając liczne terytoria i w końcu zamykając nawet Attalosa w stolicy swojego państwa w oblężeniu.
Antioch tymczasem najpierw zaangażował się w konflikt z
Lagidami
o
Celesyrię
, a następnie, przerywając kampanię przeciw
Egiptowi
, skierował się na Wschód w celu likwidacji uzurpacji tamtejszych satrapów Molona i Aleksandra. Latem
221 p.n.e.
Seleukida wkroczył do północnej
Medii
, tzw.
Atropatene
, z prewencyjną wyprawą, mającą na celu zastraszenie miejscowych władców.
W tym właśnie czasie, podczas pobytu Antiocha w północnej Medii, Achajos ogłosił się królem. Nie wiadomo do końca jakimi kierował się pobudkami. Z jednej strony wskazuje się na to, że dotarły do niego informacje o śmierci Antiocha, z drugiej zaś, że chodziło o rozgrywki między nim, a wszechwładnym ministrem Hermiasem z Karii, znajdującym się w otoczeniu młodego króla i posiadającego licznych wrogów, w tym Achajosa.
Achajos ze swą armią ruszył w kierunku stolicy państwa, Antiochii. Nie dotarł tam jednak, gdyż jego właśni żołnierze odmówili wojny przeciw legalnemu władcy. Nie mając wyjścia Achajos zawrócił i przygotowywał się do konfrontacji z Antiochem, który tymczasem powrócił już z wyprawy przeciw rebeliantom na wschodzie i zamierzał kontynuować wojnę z Egiptem o Celesyrię. Tym samym zlekceważył Achajosa, odkładając rozprawę z nim na później, być może dowiadując się o jego kłopotach z wojskiem. Ruszając przeciwko Ptolemeuszom, Antioch zabezpieczył sobie tyły przed Achajosem układem z Attalosem I, który podjął kampanię przeciw rebeliantowi. Zapewne Antioch poczynił jakieś obietnice terytorialne władcy Pergamonu (najprawdopodobniej obiecał mu część ziemi, którymi władał Achajos) w zamian za wyświadczoną przysługę. Poza tym Achajos był jednak zbyt słaby, aby realnie zagrozić panowaniu Antiocha, mógł jednak niebezpiecznie destabilizować sytuację na tyłach Seleukidy.
Po zakończeniu (i przegraniu) wojny z Ptolemeuszami (
klęska pod Rafią
w
217 p.n.e.
), Antioch postanowił rozwiązać kwestię Azji Mniejszej. Wojna z krewniakiem zajęła Antiochowi dość sporo czasu, bo aż ok. 2 lat. Działając w porozumieniu z królem Pergamonu udało się w końcu odebrać Achajosowi niemal wszystkie terytoria, a jego samego zamknąć w oblężeniu
Sardes
w
213 p.n.e.
Tam buntownik był bardzo dobrze umocniony, ale dał się podstępnie złapać w pułapkę i został wydany w ręce Antiocha, który go skazał na śmierć.
Bibliografia
Polibiusz
, Dzieje, t. I (ks. IV, rozdz. 48-51; V 40-42, 57-58, 72-78, 107; VII 15, 17; VIII 17-23), przekł., oprac. i wstęp S. Hammer, Ossolineum & Wydawnictwo PAN, Wrocław 1957.