Kąkol polny – ginący już gatunek chwastu segetalnego

Chwasty segetalne, zwane też chwastami polnymi właściwymi – grupa chwastów rosnąca na polach uprawnych , wśród roślin uprawnych . Mają cykl życiowy zbliżony do roślin uprawnych, wśród których żyją. Są to rośliny niepożądane z punktu widzenia gospodarki człowieka. Powodują zmniejszenie plonów, obniżają wartość produktów rolnych, mogą powodować zatrucia ludzi i zwierząt, niektóre są nosicielami chorób i szkodników roślin uprawnych. Są z reguły bardzo wytrzymałe na niekorzystne czynniki środowiska, rozwijają się szybko, nie zwalczane mogą nawet całkowicie uniemożliwić rozwój uprawianej rośliny, wygrywając z nią konkurencję o światło, wodę i składniki pokarmowe. Rozsiewają się i rosną wśród uprawianych roślin bez pomocy człowieka, a często wbrew jego przeciwdziałaniom. Zwalczanie chwastów w uprawach rolnych jest konieczne i znacznie podnosi koszty produkcji rolnej. Chwasty segetalne pochodzą głównie z obszaru śródziemnomorskiego lub stepów południowo-wschodniej Azji. Większość chwastów segetalnych to gatunki zawleczone w dawnych czasach, często przedhistorycznych, tzw. archeofity , najczęściej wraz z nasionami uprawianych roślin. Niektóre (tzw. kenofity ) zawleczone zostały niedawno, głównie z Ameryki Północnej. Chwastami stały się też niektóre dawniej uprawiane rośliny, a obecnie już nieuprawiane, jak np. owies głuchy (tzw. ergazjofigofity ). Typowymi przedstawicielami chwastów segetalnych są np. chaber bławatek , mak polny .

Niektóre gatunki chwastów segetalnych w ostatnich latach stają się u nas tak rzadkie, że grozi im całkowite wyginięcie. Przyczyną tego jest udoskonalenie metod zwalczania chwastów w rolnictwie i powszechne ich stosowanie. Dotyczy to tych gatunków chwastów, które są tak wyspecjalizowane, że występują wyłącznie na polach uprawnych. Niektóre ich gatunki, jak np. niektóre chwasty lnu wyginęły już zupełnie w Polsce, inne, jak np. kąkol polny , miłek letni są tak rzadkie, że znajdują się na granicy wyginięcia. By zapobiec ich wyginięciu zakłada się specjalne ogródki chwastów.

Pełna lista gatunków chwastów znajduje się w artykule Chwasty .

Zobacz też: Zwalczanie chwastów .