Homofobia (przedrostek homo- "taki sam, podobny, analogicznej budowy" z
greki
ὁμόιος homoios "jednakowy, tożsamy, podobny"[1] i sufiks -fob "w złożeniach: osoba odczuwająca uprzedzenie, niechęć" z
nowołac.
phobia "stany lęku u neuropatów", od
gr.
φόβος phóbos "strach", patrz:
fobia
[2]) – postawa społeczna charakteryzująca się uprzedzeniem, nienawiścią[3] i wrogością wobec przedstawicieli mniejszości seksualnych[4],
dyskryminowaniem
ich[5][6][7][8]. Niektórzy łączą też pojęcie
heteroseksizmu
i
heteronormatywności
z postawą homofobiczną[3].
Homofobią określa się zarówno antyspołeczne uprzedzenie awersyjne względem osób homoseksualnych jak i samo zaburzenie lękowe, którego obiektem lękowym są te osoby. Jak zauważa Logan, Schiffman to pierwsze jest bardziej dominujące wśród homofobów, zaś drugie w postaci samego fobii zgodnej ze ścisłą definicją medyczną[9][10] występuje rzadko[11][12]. Niektórzy psycholodzy i psychiatrzy postulują dodanie homofobii wprost do klasyfikacji DSM, jednakże obecnie homofobia nie jest rozpoznaniem psychiatrycznym, a w niektórych grupach społecznych nastawienie homofobiczne jest uważane za normatywne[13][14]. Zamiast tego, częściej jest ona objawem
autorytarnego zaburzenia osobowości
[15].
Termin homofobia został wprowadzony do dyskursu naukowego przez
George’a Weinberga
w 1972 w książce Society and the Healthy Homosexual[16][14], stając się ważnym narzędziem dla
działaczy LG
, ich zwolenników i sojuszników[17]. W 1969 roku został użyty przez amerykański tygodnik "
Time
"[18].
James Gardner dla celów terapeutycznych przyjął popularny podział fobii na trzy zasadnicze klasy:
agorafobię
, fobie specyficzne i fobie socjalne (ang. social Phobia) i umieścił homofobię w grupie fobii specyficznych w klasie fobii związanych z wczesnym doświadczeniem, emocją i uczuciem/wrażeniem[19]. Osobę uprzedzoną wobec osób o orientacji homoseksualnej nazywa się homofobem. Natomiast głoszenie treści lub poglądów szerzących uprzedzenie wobec takich osób – homofobicznymi lub antygejowskimi[20].
Parlament Europejski
18 stycznia 2006 w
rezolucji
"w sprawie homofobii w Europie" stwierdził "homofobię można zdefiniować jako nieuzasadniony lęk i niechęć wobec homoseksualizmu oraz osób homoseksualnych, biseksualnych i transseksualnych, oparte na
uprzedzeniach
podobnie jak
rasizm
,
ksenofobia
,
antysemityzm
i
seksizm
"[21].
Homofobia a patopsychologia
Jak wykazują badania psychologiczne, ryzyko wystąpienia homofobii zwiększa się wraz z wysokimi wynikami na skali F (faszyzm)
osobowości autorytarnej
[22]. Wyróżniono następujące korelaty homofobii (na podstawie badań Hereka z 1984 i 1991 oraz Kite z 1991)[23]:
- osoby homofobiczne z reguły nie poznały nigdy osobiście otwartego geja lub lesbijki,
- są bardziej skłonne do przyjmowania konserwatywnych ideologii religijnych oraz tradycyjnych ról płciowych,
- to częściej osoby starsze i mniej wykształcone.
Homofobia jako zaburzenie lękowe
Weinberg pod nazwą homofobia opisał obsesyjny lęk przed zetknięciem się z osobami homoseksualnymi, lęk przed własnym homoseksualizmem oraz byciem skategoryzowanym jako osoba homoseksualna. Jego zdaniem homofobia w takim rozumieniu stanowi partykularny rodzaj
fobii
izolowanej na równi z innymi fobiami[16].
Homofobia zinternalizowana / Homoseksualizm egodystoniczny
Homoseksualizm egodystoniczny (inne nazwy: homofobia egodystoniczna, homofobia zinternalizowana, homoseksualizm odrzucany przez ego, zinternalizowany stygmat seksualny[24]) to stan, w którym jednostka wykazuje silne postawy antyspołeczne względem osób homoseksualnych przy obecności własnego, tłumionego
homoseksualizmu
; zaburzenie to dotyczy więc wyłącznie homoseksualistów[25].
Urojenia homofobiczne w przebiegu psychoz
W przebiegu niektórych
psychoz
mogą wystąpić
urojenia
, w których osoba chora uważa, że jest najgorszym typem człowieka, co czasami może być lękiem przed byciem osobą homoseksualną[26][13]. Autor badań wskazuje na silny wpływ postawy homofobicznej u osób psychotycznych na ich akty brutalnej przemocy (łącznie z zabójstwem lub samobójstwem) wobec osób podejrzanych o homoseksualizm; może być to forma homoseksualizmu odrzucanego przez ego[26]. Tematem badań z cytowanego tu źródła - "The Journal of Forensic Psychiatry & Psychology"[27] - nieindeksowanego w bazie PubMed - było pięciu pacjentów penitencjarnego szpitala psychiatrycznego w Wlk. Brytanii z rozpoznaniem psychozy paranoidalnej z wiodącym motywem homofobii[26]. Badaną grupę podzielono na trzy podgrupy: osoby bez rejestru wcześniejszej psychozy ale o silnych tendencjach homofobicznych; osoby o historii objawów typowej psychozy i grupa o wyraźnych cechach zaawansowanej psychozy atypowej[26]. Tylko trzecia grupa kliniczna nasuwała przypuszczenie ataku agresji związanego z lękiem przed byciem osobą homoseksualną[26].
Przyczyny homofobii
Najczęstsze wyjaśnienia homofobii to ignorancja, niepewność własnej seksualności i utajona własna homoseksualność (Herek, 1986)[28].
Religia
W krajach o tradycjach judeochrześcijańskich głównym źródłem homofobii jest religia[29], która na przestrzeni wieków nakazywała postrzeganie "sodomii" jako grzechu, zbrodni lub choroby. Mimo, iż z roku na rok kościoły łagodzą swoje stanowisko odnośnie homoseksualizmu, to czołowi hierarchowie: papieże, rabini, patriarchowie znani są z głoszenia homofobicznych poglądów[29]. W przypadku Kościoła katolickiego, od czasów Soboru Watykańskiego II pojawia się dychotomia grzechu i grzesznika[29]. Homoseksualista nie posiada tożsamości homoseksualnej[30], może liczyć na akceptację, jeżeli wyrzeknie się "czynów homoseksualnych", wymagających bezwzględnego potępienia[31].
Strach przed odrzuceniem
Niektórzy teoretycy, np.
Judith Butler
[32], rozważają możliwość wpływu na homofobię strachu ludzi przed byciem postrzeganymi jako osoby homo- lub biseksualne. Zwolennicy tej teorii wskazują, że wyrażanie homofobicznych emocji i poglądów może nie tylko służyć ekspresji sądów o osobach LGBT, ale również być czynną próbą zdystansowania się od tej kategorii ludzi i przypisywanego jej statusu społecznego. Zachowując się w sposób homofobiczny dana osoba utwierdza swoją rolę jako reprezentant/ka heteroseksualności, zabezpieczając się zarazem przed byciem postrzeżonym – i w konsekwencji naznaczonym i traktowanym – przez resztę grupy jako osoba homo- bądź biseksualna[33].
Dwubiegunowe postrzeganie społeczeństwa (dobrzy "my" i źli "oni"), rodzi możliwość bardzo poważnych zaburzeń koegzystencji społecznej: od werbalnej deprecjacji osób skategoryzowanych jako "oni", "obcy", "inni" do ich fizycznej eksterminacji (np.
III Rzesza
)[34].
Eksperyment w którym podzielono heteroseksualnych mężczyzn na dwie grupy zgodnie z wynikami testu (Index of Homophobia autorstwa Hudsona i Rickettsa) na skali homofobii – do jednej grupy trafili mężczyźni deklarujący postawy homofobiczne, do drugiej mężczyźni ich nie przejawiający – wykazał częstsze impulsy homoseksualne u homofobów[35]. Uczestników poddano
pletyzmografii prąciowej
, badającej reakcję na różne materiały erotyczne[35]. Okazało się, że gejowskie treści erotyczne były stymulujące seksualnie dla homofobów, natomiast dla osób niehomofobicznych były zazwyczaj obojętne seksualnie; pozostałe treści erotyczne (seks lesbijek oraz heteroseksualistów) były podniecające dla obu grup[35]. Psychologowie postawili wniosek, że część homofobów nie uświadamia sobie swoich impulsów homoseksualnych[35].
Stereotypy i fałszywe mniemania
Anonimowe homofobiczne hasła na drzwiach Arcigay (włoskiej organizacji LGBT),
Włochy
,
Grosseto
.
Badania psychologiczne pokazują[36], że postawy homofobiczne najbardziej rozpowszechnione są wśród osób, które nie znają osobiście żadnego
geja
lub
lesbijki
. Jednocześnie, osobista znajomość z przedstawicielami mniejszości seksualnych zmniejsza poziom niechęci względem nich. Z tego względu psychologowie są zdania, iż homofobia spowodowana jest
stereotypami
i błędnymi mniemaniami dotyczącymi homoseksualizmu, np. fałszywym[37] przekonaniem, że łączy się on z
pedofilią
[38] lub że wirus
HIV
powiązany jest wyłącznie z homoseksualizmem i biseksualizmem[39][40] . Kojarzenie AIDS wyłącznie z homoseksualizmem jest błędem, który daje złudne poczucie bezpieczeństwa heteroseksualnej populacji[41].
Istotnym problemem jest "anty-edukacja seksualna", prezentująca ideologiczno-religijny obraz świata, ignorujący wiedzę naukową i propagujący antyspołeczne
uprzedzenia
[42]. Istnieją podręczniki "przygotowania do życia w rodzinie", które do "dewiacji seksualnych" zaliczają nie tylko homoseksualizm, ale także masturbację,
seks oralny
i
analny
[43].
Jednocześnie psychologowie podkreślają, że bardzo ważna jest ochrona mniejszości seksualnych przed atakami nienawiści i przemocy ze strony osób dotkniętych homofobią, np. poprzez wprowadzenie prawnego zakazu mowy nienawiści. Prawdziwe, potwierdzone naukowo, informacje o ludzkiej seksualności, w tym homoseksualizmu są szczególnie ważne dla młodych ludzi, którzy dopiero odkrywają swoją seksualność[44].
Skutki homofobii
Postawy homofobiczne mają znaczący wpływ na sytuacje społeczną mniejszości seksualnych, a także na polityczną debatę wokół ich praw obywatelskich. Niektóre aspekty homofobii mogą skutkować także represjami i przemocą okazywaną wobec przedstawicieli mniejszości seksualnych oraz poniżaniem gejów i lesbijek poprzez obraźliwe wypowiedzi skierowane pod ich adresem. Zdarzenia te mogą mieć zarówno charakter indywidualny, organizacyjny jak i państwowy.
Homofobia może prowadzić do reakcji agresywnych skierowanych przeciwko osobom homoseksualnym oraz homoseksualności jako cechy[45]. Homofobiczne reakcje agresywne mogą wynikać z postrzeganiem homoseksualizmu jako odstępstwa od
ról płciowych
[46].
Jak podają statystyki
FBI
, w samych
USA
w 2004 roku 15,6% zgłoszonych
zbrodni nienawiści
było motywowanych odmienną orientacją seksualną ofiar. W większości ofiarami tych ataków byli geje[47]. Jedną z nich był
Matthew Shepard
, amerykański student zamordowany przez rówieśników.
W 2003 przygotowano w
Kanadzie
obszerny raport i studium analizy literatury związanej z socjalnym i ludzkim kosztem homofobii w Kanadzie[48]. Jednym z szokujących efektów tego opracowania było wyodrębienie ekonomiczno-socjalnej ceny jaką społeczeństwo płaci za skutki homofobii i
heteroseksizmu
. Np. szacunkowe koszty w roku 2001 zbliżały się do olbrzymiej sumy 8 bilionów dolarów. Wiązało się to nie tyle z bezpośrednimi skutkami indywidualnych przypadków zarejestrowanej homofobii, ile z ogólnospołecznymi kosztami systematycznej dyskryminacji społeczności LGBT w kraju. Od kwesti czysto socjalnych (zamieszkanie, zatrudnienie, opieka zdrowotna) poczynając, a na przykładach homofobii w codziennym życiu społecznym i prywatnym kończąc. Autorzy Raportu sięgneli do bardzo szerokiej literatury badań statystyczno-socjalnych w Kanadzie,
Stanach Zjednoczonych
i
Nowej Zelandii
. W konkluzji zgrupowano tabele i obliczenia statystyczne śmiertelności osób ze środowiska LGBT porównując te same grupy tematyczne ze wynikami dla grupy społeczności ogólnej. W każdym z cytowanych przykładów śmiertelność osób LGBT była wielokrotnie wyższa. Jest to pierwsze tego typu całościowe opracowanie tematu kosztów zasobów ludzkich i ceny ekonomicznej szeroko rozumianego pojecia homofobii[49].
Statystyki potwierdzają
wyższy poziom samobójstw i innych zaburzeń psychicznych
wśród nastoletnich gejów i lesbijek. Przypuszcza się, że głównym powodem jest "wrogie i potępiające otoczenie, słowną i fizyczną przemoc, odrzucenie i izolację przez rodzinę i rówieśników"[50][51].
Przedstawiciele wielu religii, w tym
katolicyzmu
, konserwatywnego
protestantyzmu
,
islamu
,
mormonizmu
i
judaizmu
, wypowiadają się krytycznie o homoseksualizmie ("akty homoseksualne są ze swej natury nieuporządkowane"[52]). Część z nich wyklucza jednocześnie stosowanie "niesłusznej dyskryminacji"[53], stwierdzając, że "homoseksualizm nie powoduje potępienia" i "nie podlega leczeniu"[54]. Niektóre środowiska religijne otwarcie nawołują do
dyskryminacji
przedstawicieli
mniejszości seksualnych
[55][56]. 2 września 2007 roku
nigeryjski
,
anglikański
biskup Isaac Orama, w wywiadzie dla nigeryjskiej agencji prasowej stwierdził, że geje i lesbijki "nie zasługują, by żyć, gdyż stanowią bunt wobec Boskiego celu człowieka"[57]. W Nigerii, tak jak w kilku innych krajach, za kontakty homoseksualne grozi kara śmierci[58].
Polska
Według sondażu ze stycznia 2007 wykonanego na zlecenie
Unii Europejskiej
59% Polaków uważa, że dyskryminacja ze względu na orientację seksualna jest rozpowszechniona w kraju. Jednocześnie 41% jest zdania, że zwiększyła się w ciągu ostatnich pięciu lat (w obu przypadkach ankietowali mogli udzielić kilku odpowiedzi)[59].
W sondażu
Gazety Wyborczej
83% Polaków zapytanych Jakiego męża/żony nie chciałbyś dla swego dziecka? odpowiedziało osoby tej samej płci (ankietowani mogli udzielić kilku odpowiedzi)[60]. Jednocześnie na zlecenie Fundacji Mamy i Taty, Grupa IQS wykonała badania sondażowe na ogólnopolskiej próbie 500 osób. Wyniki tych badań wykazują, że 90% Polaków nie zgadza się ze stwierdzeniem, że "osoby orientacji homoseksualnej powinny mieć prawo do zawierania związków partnerskich i do adopcji dzieci."[61]. Fundacja ta wystosowała także apel "Cała Polska chroni dzieci"[62] przeciw paradzie
Europride
w Warszawie w 2010 roku, jako pierwszemu etapowi walki środowisk LGBT o prawo adopcji dzieci. Podpisało się pod nim 1300 osób, w tym m.in. były
rzecznik praw obywatelskich
Andrzej Zoll
[63]. Zaś w innym sondażu 84% Polaków zapytanych Czy Twoim zdaniem Polacy zgodziliby się mieć za szefa? odpowiedziało że nie geja lub lesbijkę[64] (ankietowani mogli wybrać wiele odpowiedzi).
Według raportu
KPH
oraz
Lambda Warszawa
o sytuacji osób homo- i biseksualnych w Polsce, opublikowanego 4 kwietnia 2007 roku, 17,6% badanych osób o orientacji homo- i biseksualnej doznało w ciągu ubiegłych dwóch lat jakiejś formy przemocy fizycznej (w 85,1% przypadków policja nie została powiadomiona o zdarzeniu), 51% doświadczyło w podanym czasie przemocy psychicznej, w tym 75% zaczepek słownych lub agresji słownej[65].
Według raportu „Schoolmates” (przygotowanego m.in. przez Kampanię Przeciw Homofobii[66]), w polskich szkołach z agresją fizyczną i psychiczną lub niechęcią wobec osób homoseksualnych lub uznanych za homoseksualne spotkało się 80% uczniów i nauczycieli. Z osamotnieniem lub wykluczeniem innych w szkole z powodu podejrzeń o bycie gejem spotkało się 44,4% badanych. Według raportu, polscy uczniowie prezentują najniższy poziom wiedzy na temat homoseksualizmu. Powszechne są stereotypy, że homoseksualizm to przejściowy okres w rozwoju młodego człowieka (tak myśli 35% badanych)[67][68].
Zwalczanie homofobii
Teoretycy
queer
krytykują wyjaśnianie marginalizacji mniejszości seksualnych przez homofobię rozumianą jako niechęć czy nienawiść względem osób homoseksualnych. Koncentracja na pojęciu homofobii bazuje na przekonaniu, że problem wykluczenia społecznego osób LGBT wynika z partykularnych postaw jednostek
społeczeństwa
. Tymczasem, jak uważają, wynika ona z
heteronormatywności
kultury. Marginalizacja nie jest problemem spowodowanym uprzedzeniami przejawianymi przez indywidualne osoby, lecz wynika z uwarunkowań
kulturowych
. W związku z tym walka z wykluczeniem nie powinna polegać na walce z poszczególnymi homofobami, lecz na walce z opresywnymi mechanizmami przemocy, sankcjonowanymi przez kulturę[69].
Akceptacja mniejszości
Społeczność LGBT w walce z homofobią przede wszystkim stara się dać poznać reszcie społeczeństwa, wychodząc z założenia, że homofobia wynika głównie z niewiedzy. Dlatego aktywiści LGBT urządzają wydarzenia takie jak
Christopher Street Day
(w Polsce –
Parady Równości
,
Marsz Równości
,
Marsz Tolerancji
), a na co dzień część osób LGBT manifestuje swoją przynależność do dyskryminowanej grupy[70]. Niektóre aspekty tych manifestacji są krytykowane zarówno przez niektórych wewnątrz społeczności LGBT, jak i na zewnątrz. Przeciwnicy tego typu akcji wskazuje na takie elementy manifestacji, które umacniają niekoniecznie ich zdaniem pozytywne
stereotypy
dotyczące ich grupy: obecność
drag queens
, przewaga koloru różowego, atmosfera
seksualności
, która z kolei zwraca uwagę na problem
AIDS
. Zwolennicy parad uważają, że są one okazją do przełamania tych właśnie stereotypów i wykazania wielu aspektów zróżnicowanych stylów życia, podobnie jak zróżnicowane są style życia społeczności heteroseksualnej. Przykładami takiego zróżnicowania jest obecność w marszach rodzin LGBT i rodzin osób LGBT (często z dziecmi) oraz osób lub grup spoza LGBT, które wykazują tym sposobem swoje poparcie dla ideałów społeczeństwa tolerancyjnego, gdzie wszyscy mają takie same prawa i przywileje[71].
Uszkodzony plakat w
paryskim metrze
informujący o wystawie na temat życia osób
LGBT
, 25 października 2005.
Homofobiczne transparenty kontrmanifestantów
Parady Równości
w Warszawie w 2007 roku.
17 maja 2005 po raz pierwszy obchodzono
Międzynarodowy Dzień Przeciw Homofobii
(
ang.
International Day Against Homophobia – IDAHO); do obchodów przyłączyły się organizacje z 40 krajów, w tym z
Polski
.
Działania polityczne i ochrona prawna
Poza działaniami w przestrzeni publicznej w wielu krajach przedsięwzięto kroki legislacyjne zabraniające dyskryminacji lub
nawoływania do nienawiści
ze względu na orientację seksualną. W Polsce, od 2003 roku, prawo krajowe chroni przed dyskryminacją ze względu na orientację seksualną w miejscu pracy (
zobacz więcej
).
Przeciwdziałaniem homofobii w Polsce od 25 czerwca 2002 do 3 listopada 2005 zajmował się z urzędu
Pełnomocnik Rządu do spraw Równego Statusu Kobiet i Mężczyzn
.
Na świecie działa wiele
organizacji pozarządowych
zajmujących zwalczaniem homofobii, jej monitoringiem oraz działaniami politycznymi zmierzającymi do równouprawnienia LGBT. Z polskich organizacji pozarządowych zajmujących się zwalczaniem homofobii można wymienić zajmującą się sprawami krajowymi Kampanię Przeciw Homofobii oraz zajmującą się monitorowaniem sytuacji światowej sekcję LGBT
Amnesty International
Polska.
Rezolucje Parlamentu Europejskiego w sprawie homofobii
18 stycznia 2006
Parlament Europejski
wystąpił z rezolucją potępiającą homofobię w Europie. Członkowie Parlamentu między innymi wezwali państwa członkowskie UE i
Komisję Europejską
do stanowczego potępienia
nienawistnych wypowiedzi
oraz zwiększenia wysiłków na rzecz walki z homofobią poprzez edukację. Jako przykład takiego działania podali kampanie przeciwko homofobii w
szkołach
. Europosłowie zaapelowali o propagowanie i stosowanie zasady równości w
społeczeństwach
i
porządkach prawnych
starego kontynentu oraz o przyjęcie przepisów prawnych w celu zlikwidowania dyskryminacji, jakiej ich zdaniem doświadczają partnerzy tej samej płci w takich dziedzinach jak
prawo spadkowe
, kwestie
własności
,
prawo najmu
,
emerytury
,
podatki
i
ubezpieczenia społeczne
.
W rezolucji Parlament Europejski poparł obchody Międzynarodowego Dnia Walki z Homofobią 17 maja, ponadto zaś z osobna wezwał Komisję Europejską do przedstawienia propozycji gwarantujących swobodę przemieszczania się obywateli Unii i członków ich rodzin oraz zarejestrowanych partnerów bez względu na płeć. Europosłowie zaapelowali do państw członkowskich, aby w pełni uznały homoseksualistów za cele i ofiary
nazistowskiego
reżimu[21].
15 czerwca 2006 Parlament Europejski przyjął rezolucję "w sprawie nasilenia przemocy powodowanej rasizmem i homofobią w Europie", w której wyraził poważne zaniepokojenie wzrostem nietolerancji powodowanej rasizmem, ksenofobią, antysemityzmem i homofobią w Polsce. Parlamentarzyści zagrozili też sankcjami wobec Polski[72].
Rok później, 26 kwietnia, Parlament Europejski uchwalił kolejną rezolucję "w sprawie homofobii w Europie", w której 12 na 18 punktów dotyczyło Polski. Wezwał w niej "władze polskie do publicznego potępienia oświadczeń osób publicznych wzywających do dyskryminacji i nienawiści ze względu na orientację seksualną i do zastosowania środków przeciwko tego rodzaju wystąpieniom"[73][74].
Prawny zakaz propagowania homofobii
W niektórych krajach propagowanie postaw homofobicznych traktowane jest w prawie jako mowa nienawiści i stanowi przestępstwo. W Unii Europejskiej prawo zakazujące mowy nienawiści ze względu na orientację seksualną istnieje w 12 krajach członkowskich: Belgii, Danii, Niemczech, Estonii, Hiszpanii, Francji, Irlandii, na Litwie, w Holandii, Portugalii, Rumunii i Szwecji oraz w niektórych częściach Wielkiej Brytanii[75].
- Norwegia
- Kraj ten stał się pierwszym na świecie (1981 r.), który wprowadził prawny zakaz propagowania postaw homofobicznych[76].
- Holandia
- W 1987 roku w Holandii weszła w życie ustawa penalizująca "publiczne znieważanie bazujące na orientacji seksualnej". Podobnie jak w przypadku Norwegii, kara obejmowała grzywnę lub do dwóch lat pozbawienia wolności[77].
- Irlandia
- Irlandia wprowadziła zakaz homofobicznej mowy nienawiści w 1989 r[77].
- Australia
- W 1993 r. Nowa Południowa Walia wprowadziła prawo zakazujące mowy nienawiści m.in. ze względu na orientację seksualną[78].
- Szwecja
- W 2002 roku Szwecja wprowadziła zakaz mowy nienawiści, między innymi ze względu na orientację seksualną[79].
1 lipca 2008 roku
Europejska Agencja Praw Podstawowych
w swoim raporcie na temat homofobii i dyskryminacji zaapelowała o wprowadzenie regulacji prawnej na poziomie UE zwalczającej homofobię m.in. poprzez penalizację mowy nienawiści ze względu na orientację seksualną[80][75].
Homofobia zinstytucjonalizowana
Homofobia zinstytucjonalizowana[81] to zjawisko polegające na celowej dyskryminacji osób homoseksualnych przez organy państwowe[82], oraz wspieraniu tej dyskryminacji na różnych polach: w mediach, systemie edukacyjnym[83], służbie zdrowia, prawie spadkowym, prawie małżeńskim[84], prawie adopcji.
Kontrowersje znaczeniowe
Amerykańska organizacja NARTH zajmująca się "
leczeniem homoseksualizmu
"[85] stwierdziła, że termin "homofobia" jest często używany nieodpowiednio, na opisanie każdej osoby, która sprzeciwia się zachowaniom homoseksualnym opierając się na moralnych, psychologicznych czy medycznych podstawach[86]. Jednocześnie główne medyczne, edukacyjne i socjalne organizacje amerykańskie kwestionują działalność NARTH, jako niezgodną z wiedzą medyczną i szkodliwą dla rozwoju osobowego[87]. Sama NARTH postrzegana jest przez wielu, jako organizacja homofobiczna i skupiająca znanych aktywistów antygejowskich jak Anita Bryant[88].
Istnieją[9][89] badacze uważający, że termin homofobia jest nadużywany, ponieważ rzadko u osób krytycznie nastawionych występuje rzeczywista fobia[89]. Zaproponowano wiele zamienników – homonegatywizm, heteroseksizm[89][90] czy uprzedzenie względem homoseksualistów[9].
Przypisy
- ↑
homo- w Słowniku wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych
Władysława Kopalińskiego
- ↑
-fob, fobia w Słowniku wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych
Władysława Kopalińskiego
- ↑ 3,0 3,1 Wells A. Homophobia and nursing care.. „Nursing standard (Royal College of Nursing (Great Britain) : 1987)”. 12 (6). Ss. 41–2.
PMID 9407870
.
- ↑
Homophobia - Definition and More from the Free Merriam-Webster Dictionary
- ↑
http://www.bartleby.com/61/90/H0259000.html
- ↑
Homophobia - Definition and More from the Free Merriam-Webster Dictionary
- ↑
Homophobia | Define Homophobia at Dictionary.com
- ↑
Dictionary results for "homophobia"
- ↑ 9,0 9,1 9,2 Logan CR. Homophobia? No, homoprejudice.. „Journal of homosexuality”. 3 (31), ss. 31–53 (1996).
PMID 8895027
.
- ↑ Więcej źródeł w kontrowersji znaczeniowej
- ↑ Joshua B. Schiffman PhD, Associate Lecturer, Department of Psychology, University of Wisconsin-Madison, "An Examination of the Construct of Homophobia Prejudice or Phobia?", 2005, Journal of LGBT Issues in Counseling, Volume: 1 Issue: 1, ISSN: 1553-8605
- ↑ Mairwen K. Jones PhD, "Psychiatric Disorder or Straight Prejudice? The Role of Education in Overcoming Homophobia", School of Behavioural and Community Health Sciences, Faculty of Health Sciences, Cumberland Campus, University of Sydney, Journal of Gay & Lesbian Social Services, Volume: 14 Issue: 2, ISSN: 1053-8720
- ↑ 13,0 13,1 The Medical Basis of Psychiatry / Hrsg. S. Hossein Fatemi. Totowa: Humana Press, 2007, s. 427. .
- ↑ 14,0 14,1 19.1 Normal human sexuality. W: Benjamin J. Sadock, Harold I. Kaplan, Virginia A. Sadock: Kaplan Sadock's comprehensive textbook of psychiatry. Philadelphia: Lippincott Williams Wilkins, 2000. .
- ↑ The anatomy of prejudices. Elisabeth Young-Bruehl. 1996. Harvard University Press. . str: 137-163.
- ↑ 16,0 16,1 George H. Weinberg: Society and the healthy homosexual. Gerrards Cross: Smythe, 1972. .
- ↑ Gregory M. Herek. Beyond "Homophobia": Thinking About Sexual Prejudice and Stigma in the Twenty-First Century. „Sexuality Research & Social Policy”. 1 (2), ss. 6–24 (April 2004).
doi:10.1525/srsp.2004.1.2.6
.
- ↑ The Homosexual: Newly Visible, Newly Understood, Time Magazine, 31. Oct 1969
- ↑ "Phobias and how to overcome them", J. Gardner i A. H. Bell, wyd. Catle Books, USA, str. 101/102;
- ↑ Didi Herman, The Antigay Agenda: Orthodox Vision and the Christian Right, 1997, The University of Chicago Press, ISBN: 0226327655
- ↑ 21,0 21,1
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie homofobii w Europie P6_TA-PROV(2006)0018, punkt A
. Środa, 18 stycznia 2006,
Strasburg
.
- ↑ Nelson T.D. (2003). Psychologia uprzedzeń. GWP. Gdańsk. rozdział 4: Uprzedzona osobowość.
- ↑ Robert P. Cabaj, Terry S. Stein:
Textbook of homosexuality and mental health
. S. 104.
- ↑
Assessing Internalized Sexual Stigma ("Internalized Homophobia")
- ↑
JGLMApre.PDF
- ↑ 26,0 26,1 26,2 26,3 26,4
Homophobia and psychotic crimes of violence
- ↑
źródła indeksu
- ↑ Herek, G.M. (1986) The Social Psychology of Homophobia: Toward a Practical Theory, New York University Review of Law & Social Change, str. 923
- ↑ 29,0 29,1 29,2 Aldrich R. (red) Geje i lesbijki - życie i kultura, Universitas 2006 s. 349
- ↑
Jezuici.pl - Towarzystwo Jezusowe w Polsce - Artykuły
- ↑ Aldrich R. (red) Geje i lesbijki - życie i kultura, Universitas 2006 s. 351
- ↑
Crossdressing and Cultural Anxiety
- ↑
Homophobia- American Psychoanalytic Foundation Public Forum
- ↑ West, D.J. Homosexuality re-examined. Minneapolis: University of Minessota Press, 1977
- ↑ 35,0 35,1 35,2 35,3 Adams HE., Wright LW., Lohr BA. Is homophobia associated with homosexual arousal?. „Journal of abnormal psychology”. 3 (105), ss. 440–5 (sierpień 1996).
PMID 8772014
.
- ↑
http://www.apahelpcenter.org/articles/article.php?id=31
What Can Be Done to Overcome the Prejudice and Discrimination that Gay Men, Lesbians, and Bisexuals Experience?
- ↑
http://www.apa.org/topics/orientation.html#mentalillness
- ↑
"Działacz PiS: Homoseksualiści promują pedofilię", gazeta.pl, 7 czerwca 2006
- ↑ Gregory M. Herek, John P. Capitanio, AIDS Stigma and Sexual Prejudice, University of California, Davis, 1999,
[1]
- ↑ Zgodnie z światowymi statystykami epidemiologicznymi ponad 80% zakażeń HIV następuje w drodze kontaktów heteroseksualnych. W niektórych krajach wysokorozwiniętych notuje się wyższy procent infekcji HIV u homoseksualistów i biseksualistów (więcej w
HIV/AIDS Statistics
oraz
AIDS Epidemic Update 2007
). W Polsce według raportu PZH za lata 2002–2006 powodem 12,6% infekcji HIV są kontakty homoseksualne, zaś 19% heteroseksualne, zaś największym powodem zakażeń jest przyjmowanie dożylne narkotyków (53,3%). Więcej w
Zakażenia HIV i zachorowania na AIDS w Polsce
.
- ↑ Waldemar Halota, Jacek Juszczyk: HIV/AIDS : podręcznik dla lekarzy i studentów. Poznań: Wydawnictwo Termedia, 2006, ss. 9-22. .
- ↑ Brannon L. (2002) Psychologia rodzaju, GWP, Gdańsk, s. 336
- ↑
Sprawozdanie z badania gimnazjalnych podręczników z wychowania do życia w rodzinie
- ↑
http://www.apahelpcenter.org/articles/article.php?id=31
Why Is it Important for Society to be Better Educated About Homosexuality?
- ↑ JA. Bernat, KS. Calhoun, HE. Adams, A. Zeichner. Homophobia and physical aggression toward homosexual and heterosexual individuals.. „J Abnorm Psychol”. 110 (1), ss. 179-87 (Feb 2001).
PMID 11261393
.
- ↑ Dominic J. Parrott. (2009) Aggression Toward Gay Men as Gender Role Enforcement: Effects of Male Role Norms, Sexual Prejudice, and Masculine Gender Role Stress. Journal of Personality 77:4, 1137-1166
- ↑
Hate Crime
. FBI, 2004.
- ↑
Gay and Lesbian Health Services, Saskatoon, Canada, 2003
- ↑
Raport z Saskatoon, str. 40 - 50
- ↑ Marcia R. Fenleib: Report of the Secretary's Task Force on Youth Suicide: Prevention and Intervention in Youth Suicide. Government printing office. .
- ↑ Caitlin Ryan, David Huebner, Rafael M. Diaz, Jorge Sanchez.
Family Rejection as a Predictor of Negative Health Outcomes in White and Latino Lesbian, Gay, and Bisexual Young Adults
. „Pediatrics”. Vol. 123 (No. 1), ss. 346-352 (2009-1). American Academy of Pediatrics.
doi:10.1542/peds.2007-3524
.
- ↑ Katechizm Kościoła Katolickiego, p. 2357
- ↑ Katechizm Kościoła Katolickiego, p. 2358
- ↑
http://homiki.pl/modules.php?name=News&file=print&sid=537
rozmowa z o. Bartosiem i list ks. Bonieckiego
- ↑
http://www.radiomaryja.pl/artykuly.php?id=7838
Radio Maryja: "Homoseksualizm – wykwit cywilizacji śmierci"
- ↑
http://gejowo.pl/index.php?pid=24&n_id=7702&n_offset=45
"Czy Bóg nienawidzi gejów?"
- ↑
Nigerian Bishop: Gays ‘Not Fit to Live’ « Akinola, Repudiate Anti-Gay Violence
- ↑
http://www.365gay.com/Newscon06/01/011906nigeria.htm
- ↑
Discrimination in the European Union
. Eurobarometer.
- ↑
Sondaż "GW": Gej i Cygan – nie. Nieuk może być
. Gazeta Wyborcza.
- ↑
Sondaż przeprowadzony na przełomie maja i czerwca 2010 przez Grupę IQS na ogólnopolskiej próbie 500 osób
- ↑
"Cała Polska chroni dzieci" apel Fundacji Mamy i Taty
- ↑
"Każdy ma taki Hollywood, na jaki zasłużył". Prawnik o liście w sprawie praw homoseksualistówgazeta.pl, 2010-06-07
- ↑
Sondaż "Gazety": Witajcie w Polsce nietolerancji.
. Gazeta Wyborcza.
- ↑
Sytuacja społeczna osób biseksualnych i homoseksualnych w Polsce. Raport za lata 2005 i 2006
. kampania.org.pl.
- ↑
Projekt "Schoolmates"
- ↑
Raport z badań nad przemocą homofobiczną "Schoolmates"
- ↑
Polska szkoła nie lubi gejów i lesbijek
- ↑
innastrona.pl · BE.QUEER Dyskusja redakcyjna: Homofobia a sprawa polska (Jacek Kochanowski: Homofobia czy heteronormatywność?) - portal gej i les
- ↑
InterPride - International Association of LGBTI Organizers
- ↑
Parada Równości przeszła przez stolicę
- ↑
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie nasilenia przemocy powodowanej rasizmem i homofobią w Europie
- ↑
http://serwisy.gazeta.pl/swiat/1,34174,4092637.html?skad=rss
Gazeta.pl: Rezolucja PE w sprawie homofobii w Europie
- ↑
http://serwisy.gazeta.pl/swiat/1,34174,4091669.html?skad=rss
Gazeta.pl: PE apeluje o potępienie wypowiedzi Orzechowskiego
- ↑ 75,0 75,1
European Union Agency for Fundamental Rights: Homophobia and Discrimination on grounds of sexual orientation in UE members
- ↑
Norway General Civil Penal Code, §135 a.
- ↑ 77,0 77,1
Equality for lesbians and gay men. ILGA-Europe Report, June 1998
- ↑
Anti-discrimination Act 1977 – Sect 49ZT. Homosexual vilification unlawful
- ↑
Szwedzki Kodeks Prawny
- ↑
Geje i lesbijki w UE potrzebują ochrony
- ↑ Warren J. Blumenfeld, Diane Christine Raymond: Looking at gay and lesbian life. Boston: Beacon Press, 1993, s. 252. .
- ↑ Tully, C.T. (2000). Lesbians, gays & the empowerment perspective. Columbia University Press.
- ↑ Hayes, S. Stidder, G. (2003). Equity and inclusion in physical education and sport. Routledge. s. 99.
- ↑ Stewart, C. (2001). Homosexuality and the law: a dictionary. ABC-CLIO. ss. 145-146.
- ↑
http://www.rcpsych.ac.uk/press/pressreleases2009/statement.aspx
- ↑
NARTH Position Statements
- ↑
opinia Amerykańskiego Stowarzyszenia Pedagogów (APA)
str.5
- ↑
Uncle Donald'S Castro Street - Anita Bryant
- ↑ 89,0 89,1 89,2 Williamson IR. Internalized homophobia and health issues affecting lesbians and gay men.. „Health education research”. 1 (15), ss. 97–107 (luty 2000).
PMID 10788206
.
- ↑ Hudson WW., Ricketts WA. A strategy for the measurement of homophobia.. „Journal of homosexuality”. 4 (5), ss. 357–72 (1980).
PMID 7204951
.
Zobacz też
Bibliografia
Literatura polska
- Todd D. Nelson Psychologia uprzedzeń, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2003,
- Amnesty International Polska, Przełamać milczenie. Łamanie praw człowieka ze względu na orientację seksualną, Gdańsk 2003
- Z. Sypniewski, B. Warkocki (red.) Homofobia po polsku, Sic!, Warszawa 2004,
- T. Basiuk, D. Ferens, T. Sikora Parametry pożądania. Kultura odmieńców wobec homofobii, Universitas, Kraków 2006,
Literatura obcojęzyczna
- W. J. Blumenfeld, Homophobia: How We All Pay the Price, 1992.
- B. R. S. Fone, Homophobia: A History, 2000.
- P. B. Jung, R. F. Smith, Heterosexism: An Ethical Challenge, 1994.
- M. Kantor, Homophobia, 1998.
- K. J. Peterson, Health Care for Lesbians and Gay Men: Confronting Homophobia and Heterosexism, 1996.
- E. D. Rothblum, L. A. Bond, Preventing Heterosexism and Homophobia, 1996.
- J. T. Sears, W. L. Williams, Overcoming Heterosexism and Homophobia: Strategies that Work, 1997.
- Ch. Stewart, Sexually Stigmatized Communities: Reducing Heterosexism and Homophobia: An Awareness Training Manual, 1999.