Frontyspis dzieła Stanisława Sarnickiego Statuta i metryka przywilejów koronnych 1594 , wydanego w Drukarni Łazarzowej w Krakowie

Drukarnia Łazarzowa (Oficyna Łazarzowa) — przedsiębiorstwo założone przez Łazarza Andrysowicza w Krakowie , znane również pod nazwą Officina Lazari^[1].

Drukarnia Łazarzowa miała ścisły związek z drukarnią Hieronima Wietora , który to w roku 1518 założył tłocznię w Krakowie . Po jego śmierci przedsiębiorstwo przejęła żona Barbara, wraz z przyszłym mężem, Łazarzem Andrysowiczem ze Strykowa. Po śmierci Łazarza w roku 1577 , oficynę przejął syn jego i Barbary, Jan Januszowski (1550-1613), który rozwijał tłocznię jako Oficynę Łazarzową. Nowy właściciel był człowiekiem wykształconym, odbył studia prawnicze w Padwie , po powrocie do kraju był sekretarzem na dworach królów polskich, Zygmunta Augusta i Stefana Batorego .

Gdy w 1577 roku objął przedsiębiorstwo drukarskie, zaczął wprowadzać reformy i ulepszenia. Jako zwolennik urządzeń zagranicznych za wzór brał takich drukarzy jak Aldo Manucjusza , rodzinę Estienne'ów i Plantina . Wprowadził duże, ozdobne inicjały , nie stosował ilustracji drzeworytu , próbował za to miedziorytu . W roku 1578 Januszowski otrzymał upoważnienie do drukowania statutów i konstytucji sejmowych ( serwitoriat królewski ), nakazujące jednocześnie drukowanie wszystkich pism urzędowych wychodzących z kancelarii królewskiej. W zamian serwitor królewski był zwolniony z wszelkich podatków. 10 lat później został nobilitowany przez króla Zygmunta III , który nadał mu wkrótce tytuł architypografa Jego Królewskiej Mości.

Januszowski podjął drugą po Wietorze próbę stworzenia czcionki narodowej oraz ustalenia ortografii polskiej . Stworzył wzory nowych czcionek, prostych i ukośnych, dostosowanych do wymagań fonetyki i pisowni języka polskiego . Wydał projekt nowej ortografii polskiej, Nowy karakter polski ( 1594 ).

Kłopoty finansowe nie ominęły Oficyny Łazarzowej, dodatkowo podczas zarazy panującej w Krakowie w roku 1601 , umarła żona i dzieci Januszowskiego. Sam został archidiakonem sądeckim i od tej pory przestał interesować się drukarnią. Wydzierżawił ją Bazylemu Skalskiemu, a następnie Maciejowi Jędrzejowczykowi , który po śmierci właściciela przejął Oficynę Łazarzową wykupując ją od pozostałych synów Januszowskiego.

Historia Oficyny Łazarzowej najprawdopodobniej kończy się w roku 1609, wskutek przeniesienia przez króla Zygmunta III Wazę stolicy z Krakowa do Warszawy .

Przypisy