Poziom genetyczny gleby
Poziom genetyczny glebyPoziom genetyczny, poziom glebowy - to warstwa mineralna, organiczna lub organiczno-mineralna, znajdująca się w obrębie
profilu glebowego
, mniej więcej równoległa do powierzchni
gleby
, przekształcona pod wpływem
czynników glebotwórczych
. Poszczególne poziomy genetyczne różnią się między sobą barwą, zawartością
próchnicy
, składem
mineralogicznym
i chemicznym, strukturą i innymi właściwościami. Rodzaj i układ poziomów genetycznych w profilu glebowym są charakterystyczne dla poszczególnych
typów gleb
. Poziomów genetycznych gleby nie należy mylić z warstwą sedymentacyjną lub wietrzeniową gleby, gdyż określenie to związane jest z procesami geologicznymi i geomorfologicznymi, a nie glebotwórczymi. Czasami jednak poziomy glebowe mogą nawiązywać do określonych warstw sedymentacyjnych. W obowiązującej w Polsce "Systematyce gleb Polski" z
1989
r., rozróżnia się poziomy główne, a w miarę konieczności także podpoziomy, poziomy przejściowe i mieszane. Poziomy głównePoziomy główne określa się na podstawie dominujących form i intensywności przeobrażeń utworu macierzystego ukształtowanego w czasie procesów glebotwórczych. Każdy z głównych poziomów posiada specyficzną nazwę oraz oznaczenie w postaci dużej litery alfabetu łacińskiego. W Polsce obowiązują oznaczenia zgodne z "Systematyką gleb Polski" z
1989
r. - O - poziom organiczny zawiera ponad 20 % świeżej lub częściowo rozłożonej materii organicznej,
- A - poziom próchniczny - o ciemnym zabarwieniu, zawierający dobrze rozłożoną substancję organiczną,
- E -
poziom wymywania
- barwy jasnoszarej, jasnobrązowej lub białej, powstaje w procesie bielicowania (Ees - wymywania tlenków żelaza i glinu) lub lessive (płowienia) (Eet - wymywania frakcji ilastej);
- B -
poziom wzbogacania
- powstaje na skutek wmywania składników wymytych z poziomu E - tlenków żelaza i glinu (Bhfe - poziom spodic - diagnostyczny dla gleb bielicowych) oraz frakcji ilastej (Bt - poziom argillic - diagnostyczny dla gleb płowych) lub akumulacji in situ (np. Bbr w glebach brunatnych);
- C - poziom skały macierzystej; składa się z materiału mineralnego nieskonsolidowanego, niewykazującego cech innych poziomów glebowych; jest mało zmieniony przez procesy glebotwórcze i nie wykazuje cech identyfikacyjnych innych poziomów.
- G - poziom glejowy
- P - poziom objęty bagiennymi procesami glebotwórczymi, gleb organicznych
- D - podłoże mineralne gleby organicznej
- M - poziom
murszowy
gleby organicznej
- R - lite lub spękane podłoże skalne
PodpoziomyJeżeli istnieje konieczność podziału poziomów głównych na podpoziomy, wówczas po literach O, A, E, B, C, G, P i R dodaje się cyfry arabskie w ciągłej sekwencji (np. A1, A2, A3). Wskazują one różnice cech i właściwości poziomów, możliwe do zaobserwowania podczas prac terenowych. W pierwszej kolejności są to barwa i struktura gleby. Cechy podpoziomu wynikające z pedogenezy oznacza się małymi literami łacińskimi, które dodawane są jako przyrostki po symbolu podpoziomu (np. A2a, B3hfe) lub bezpośrednio po symbolu poziomu głównego (np. Ap, wtedy zapis profilu glebowego wygląda np. Ap-A-C). Oznaczenia cech i właściwości poziomów- a - dobrze rozłożona materia organiczna zakumulowana w mineralnej części gleby, stosuje się do poziomu A,
- an - (antropogeniczny) poziom wytworzony w wyniku gospodarczej działalności człowieka (poza uprawą roli),
- b - poziom kopalny,
- br - akumulacje na miejscu (wzbogacanie in situ), nieiluwialna, typowa dla
gleb brunatnych
, stosuje się do poziomu B,
- ca - akumulacja
węglanu wapnia
,
- cn - akumulacja półtoratlenków i węglanów w formie konkrecji lub pieprzów,
- cs - akumulacja
siarczanu wapnia
,
- es - eluwialne wymycie
żelaza
i
glinu
,
- et - wymycie frakcji ilastej,
- e - utwór torfiasty lub murszowaty w glebach organiczno-mineralnych,
- f - podpoziom z materią organiczną częściowo rozłożoną, stosuje się do poziomu O,
- fe - iluwialna akumulacja żelaza,
- g - cechy glejowe lub poglejowe, odzwierciedlające nadmierną wilgotność spowodowaną wodami opadowymi,
- gg - cechy oglejenia od wód gruntowych oznaczające bardzo silną redukcję,
- gy -
gytia
, stosuje się do poziomu głównego O,
- h - poziom zawierający zhumifikowaną, dobrze rozłożoną materię organiczną,
- i - utwór murszasty w glebach organiczno-mineralnych,
- k - warstwa reliktowa kontaktu krioiluwialnego z zamarzniętym podłożem, wytworzona w środowisku peryglacjalnym,
- l - podpoziom
ściółki
w powierzchniowej części poziomu głównego O,
- na - poziom wzbogacony w
sód
wymienny,
- ni -
torf
niski,
- n - poziom namułów mineralnych zawierających warstwy organiczne,
- m -
muł
,
- ox - akumulacja półtoratlenków, stosuje się do poziomu B z
orsztynem
, rudą łąkowa itp.,
- p - poziom rozluźniony, wzruszony przez orkę lub inny zabieg spulchniający,
- pr - torf przejściowy,
- r - nieiluwialne nagromadzenie żelaza, glinu, manganu, próchnicy, niekiedy wzbogacone we frakcję ilastą, pylastą, stosuje się do poziomu głównego B w glebach uprawnych,
- re - poziom reliktowy, stosuje się do poziomów starszej genezy znajdujących się w obrębie współczesnych procesów glebotwórczych,
- sa - akumulacja soli rozpuszczalnych w wodzie łatwiej niż
gips
,
- t - iluwialna akumulacja
frakcji
ilastej w glebach mineralnych, stosuje się do poziomu głównego B; w glebach organicznych oznacza torf, stosuje się do poziomu głównego O,
- w - kreda jeziorna, wapno łąkowe,
- wy - torf wysoki,
- v - nieiluwialne nagromadzenie w środowisku peryglacjalnym żelaza, glinu, manganu, próchnicy, stosuje się do poziomu głównego B,
- x - warstwa stwardniała (fragipan),
Symbole stosowane tylko do opisu gleb hydrogenicznych- bg - warstwa torfu
bór
-
bagnowego
torfowiska wysokiego,
- brz - warstwa torfu
brzezinowego
torfowiska przejściowego,
- e - utwór torfiasty lub murszowaty w glebach organiczno-mineralnych,
- gy -
gytia
,
- i - utwór murszasty,
- m -
muł
,
- me - warstwa torfu mechowiskowego torfowiska niskiego,
- ms - warstwa torfu
mszarnego
torfowiska przejściowego i wysokiego,
- n - poziom namułów mineralnych rozdzielających warstwy organiczne,
- ni - torf niski,
- ol - warstwa torfu
olsowego
torfowiska niskiego,
- pr - torf przejściowy,
- sz - warstwa torfu
szuwarowego
torfowiska niskiego,
- tu - warstwa torfu turzycowego torfowiska niskiego,
- tz - warstwa torfu zamulonego,
- wr - warstwa torfu
wrzosowiskowego
torfowiska wysokiego,
- wy - torf wysoki,
- R1, R2, R3 - stopień rozkładu torfu,
Poziomy przejściowe i mieszanePoziomy mieszane - zaznacza się jeśli cechy przyległych poziomów są wyraźne i obejmują pas o szerokości większej niż 5 cm. Oznacza się je A/B, B/C itp. Poziomy przejściowe - zaznacza się gdy widać jednocześnie cechy obydwu poziomów (przenikają się). Oznacza się AB, BC. Literatura- Saturnin (red) Zawadzki: Gleboznawstwo. PWRiL, 1999. .
- Renata Bednarek, Helena Dziadowiec, Urszula Pokojska, Zbigniew Prusinkiewicz: Badania ekologiczno-gleboznawcze. Warszawa: PWN, 2005. .
- Systematyka gleb Polski. Roczniki Gleboznawcze 40, 3-4, 1989.
Inne hasła zawierające informacje o "Poziom genetyczny gleby":
Nadciśnienie tętnicze
...
Oddychanie komórkowe
...
Sztuka
...
Uznam
...
Albumina
...
Organellum
...
Zawał mięśnia sercowego
...
Murawa bliźniczkowa
...
Bór świeży
...
Rankery
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Poziom genetyczny gleby":
22 Eksploatacja i obsługa pojazdu (plansza 9)
...
22 Eksploatacja i obsługa pojazdu (plansza 5)
...
22 Eksploatacja i obsługa pojazdu (plansza 4)
...
|