Monety wydawane przez Kompanię
Mapa osadnictwa europejskiego w Indiach
Verenigde Oostindische Compagnie, Holenderska Kompania Wschodnioindyjska
Holenderska Kompania Wschodnioindyjska (Vereenigde Oostindische Compagnie lub VOC, w
niderlandzkim
, dosłownie "Zjednoczona Kompania Wschodnioindyjska"), powstała
20 marca
1602
r., na bazie uchwały parlamentu
Republiki Zjednoczonych Prowincji
(dzisiejsza
Holandia
), gwarantującej
monopol
na działalność
kolonialną
w
Azji
.
Był to pierwszy na świecie
koncern
międzynarodowy oraz pierwsza na świecie kompania wypuszczająca
akcje
,
papiery wartościowe
, dla finansowania swojej działalności. Najstarsza zachowana akcja wyemitowana przez Kompanię pochodzi z 9 września września
1606
[1]. Kompania dzieliła się na sześć "kamer", z głównymi siedzibami w:
Amsterdamie
,
Middelburg
(dla
Zelandii
), Enkhuizen,
Delft
, Hoorn i
Rotterdamie
. Delegaci z poszczególnych "kamer" obradowali jako "Heeren XVII" (siedemnastu Lordów).
Kompania ustanowiła swoje
faktorie
w Batawii na Jawie (dzisiejsza
Dżakarta
,
Indonezja
), na Wyspach Korzennych (
Moluki
), w Japonii na wybrzeżu
Nagasaki
(
Dejima
). Kompania handlowała srebrem wydobywanym w hiszpańskich kopalniach w
Peru
, miedzią wydobywaną w
Japonii
, tekstyliami z
Chin
i
Indii
,
ceramiką
oraz pożądanymi w Europie przyprawami do potraw.
Kompania odgrywała dużą rolę w przekazywaniu nowych idei i technologii z
Europy
do
Azji
, popierała
misjonarzy
chrześcijańskich
. W
1640
r. kompania zdobyła port Galle w
Sri Lanka
od
Portugalii
, łamiąc monopol portugalski na handel
cynamonem
.
W
1652
r. VOC założyła faktorię w
Cape of Good Hope
w
Południowej Afryce
dla uzupełnienia zapasów statków handlowych w drodze na
Daleki Wschód
. Faktoria ta stała się później
kolonią
Cape
, gdzie osiedliło się wielu Holendrów i innych Europejczyków (dzisiejsza
Republika Południowej Afryki
).
VOC ustanowiła swe faktorie również w
Iranie
,
Bangladeszu
, Syjamie (dzisiejsza
Tajlandia
), Kantonie (dzisiejsze miasto
Guangzhou
w
Chinach
, w mieście tym posiadali swoją faktorię również Brytyjczycy), na wyspie Formoza (dzisiaj
Tajwan
, jednak w
1662
r. Holendrzy zostali usunięci z wyspy) oraz w południowych Indiach.
W
1669
r. Holenderska Kompania Wschodnioindyjska była najbogatszą kompanią na świecie, posiadając ok. 150 statków handlowych, 40 okrętów, ok. 50 tys. pracowników, własną 10 tys. armię i wypłacając 40%
dywidendy
od swoich akcji. Kompania przez cały czas działalności była w konflikcie z
Wielką Brytanią
, konkurując z
Brytyjską Kompanią Wschodnioindyjską
.
W
XVIII
w. VOC skoncentrowała się na Indiach Wschodnich. Po czterech wojnach Brytyjczyków ze
Zjednoczonymi Prowincjami
, czyli dzisiejszą Holandią (
1780
-
1784
), kompania popadła w kłopoty finansowe i w
1798
została rozwiązana. Na
kongresie wiedeńskim
w
1815
r. Indie Wschodnie zostały przyznane Królestwu Niderlandów (
Holandii
).
Zobacz też
Linki zewnętrzne
Przypisy