Willy Brandt, właściwie Karl Herbert Frahm (ur.
18 grudnia
1913
w
Lubece
, zm.
8 października
1992
w
Unkel
) – polityk
niemiecki
, działacz
socjaldemokratyczny
, członek
SPD
i jej przewodniczący w latach
1964
-
1987
, kanclerz
RFN
w latach
1969
-
1974
, laureat
pokojowej Nagrody Nobla
w
1971
roku, Człowiek Roku
1970
według magazynu
Time
.
Młodość i czasy II wojny światowej
Pomnik Brandta w parku jego imienia w
Sztokholmie
, w pobliżu miejsca, w którym mieszkał w czasie wojny
Pochodził z robotniczej rodziny. W
1932
roku ukończył gimnazjum Johanneum w
Lubece
. Wcześnie zainteresował się działalnością polityczną. W
1930
roku wstąpił do SPD, a od
1931
roku współpracował z rozłamową Socjalistyczną Partią Robotniczą (SAPD). W tym czasie udzielał się także jako dziennikarz. Po przejęciu władzy przez
Adolfa Hitlera
w
Niemczech
w
1933
roku wyemigrował do
Norwegii
, by założyć tam filię SAPD i prowadzić walkę przeciwko
nazistom
. Nawiązał kontakty z norweskim ruchem robotniczym. W
1938
roku władze
III Rzeszy
pozbawiły Frahma obywatelstwa. Używał on już wtedy nazwiska Brandt i przyjął obywatelstwo Norwegii. W latach
1937
-
1939
był korespondentem prasowym w republikańskiej
Hiszpanii
. Po zajęciu Norwegii przez nazistów, Brandt uciekł w
1940
do
Szwecji
, gdzie kontynuował działalność polityczną. W czasie emigracji w Szwecji Willy Brandt wypowiadał się w sprawie stosunku Niemiec do
Polski
i kształtu jej granic. Uznawał prawo Polaków do odbudowy własnego państwa, do bezpieczeństwa narodowego i regulacji terytorialnych.
Kariera w RFN
Po
II wojnie światowej
Willy Brandt wrócił do
Niemiec
jako korespondent prasy skandynawskiej, głównie norweskiej. Relacjonował m.in. przebieg procesu zbrodniarzy nazistowskich w
Norymberdze
. Pełnił także funkcję attaché prasowego norweskiej misji wojskowej przy
Sojuszniczej Radzie Kontroli Niemiec
. Po powrocie na stałe do Niemiec, związał swe życie z
Berlinem
. Rozpoczął pracę w
SPD
, jako pełnomocnik zarządu partii i jej przedstawiciel we władzach alianckich. Był to początek jego wielkiej kariery politycznej. Był wieloletnim deputowanym w
Bundestagu
z
Berlina Zachodniego
. W latach
1957
-
1966
sprawował funkcję burmistrza
Berlina
, wykazał się zdolnościami politycznymi zwłaszcza w czasie tzw. II kryzysu berlińskiego w
1958
roku. Brandt zdecydowanie odrzucił ultimatum
Chruszczowa
, domagającego się zniesienia praw okupacyjnych w Berlinie Zachodnim i przekształcenia go w wolne miasto. Wyrazem poparcia dla nieustępliwej polityki Brandta w Berlinie była wizyta prezydenta
USA
,
Johna F. Kennedy'ego
w Berlinie
26 czerwca
1963
roku. W jej trakcie z ust amerykańskiego prezydenta padły słynne słowa: Ich bin ein Berliner. Również w
1963
r. Brandt wysłał telegram do
Ziomkostwa Śląskiego
określający rezygnację przez Niemcy ze
Śląska
jako "zdradę"[1].
Kariera w SPD
W
1964
roku Brandt zastąpił Ericha Ollenhauera na stanowisku przewodniczącego
SPD
, pełnił tę funkcję do roku
1987
. W wyborach parlamentarnych z
1961
i
1965
roku był kandydatem
SPD
na
kanclerza
. W okresie rządów
Wielkiej Koalicji
CDU
/
CSU
i
SPD
w latach
1966
-
1969
Brandt pełnił urząd wicekanclerza i ministra spraw zagranicznych. Po wygraniu wyborów do
Bundestagu
przez koalicję SPD i
FDP
we wrześniu
1969
roku, Willy Brandt został wybrany na kanclerza (
21 października
1969
r.).
Kanclerz RFN
Za swoich rządów podpisał układ o normalizacji wzajemnych stosunków z
ZSRR
, a
7 grudnia
1970
roku zawarł
układ z Polską
. Podczas wizyty w grudniu 1970 roku w Warszawie
oddał hołd ofiarom getta
upadając na kolana pod
Pomnikiem Ofiar Getta Warszawskiego
[2]. Zmienił również politykę wobec Wschodnich Niemiec, w grudniu
1972
roku podpisał z
NRD
układ (tzw.
Grundlagenvertrag
). W
1973
roku
RFN
oraz
NRD
zostały przyjęte do
ONZ
. Brandt odnosił sukcesy na polu międzynarodowym, nie powiodło się mu jednak w polityce wewnętrznej. Nie zdołał uporządkować problemów gospodarczych i finansowych
Niemiec
. Dodatkowo wykrycie
szpiega
NRD
wśród pracowników urzędu kanclerskiego na tyle osłabiło pozycję kanclerza, że ten podał się do dymisji
7 maja
1974
roku (
szpiegiem
tym był
Günter Guillaume
). W następnych latach Willy Brandt pełnił nadal funkcję przewodniczącego
SPD
. Po ustąpieniu w
1987
roku, został honorowym przewodniczącym tej partii.
W latach 1979-1983 był
posłem do Parlamentu Europejskiego
.
Varia
Skwer Willy Brandta w Warszawie
- Willy Brandt jako bohater literacki i teatralny
Wątek szpiega w otoczeniu Brandta stał się tematem jednej z najgłośniejszych
angielskich
sztuk teatralnych
ostatniej
dekady
– Democracy Michaela Frayna. Po raz pierwszy wystawiono ją
9 września
2003
roku w Royal National Theatre w
Londynie
; w roli Brandta wystąpił Roger Allam.
18 listopada
tegoż roku ten sam reżyser, Michael Blakemore wystawił ją także na
Broadwayu
, z Jamesem Naughtonem w roli Brandta.
Przypisy
Linki zewnętrzne