Żyrafa (Giraffa camelopardalis) –
parzystokopytny
ssak
roślinożerny oraz najwyższe z żyjących obecnie
zwierząt
. Zamieszkuje
afrykańskie
sawanny na południe od
Sahary
. Jest spokrewniona z
jeleniami
i
bydłem rogatym
, jednak należy do osobnej rodziny żyrafowatych (
Giraffidae
), razem z najbliższym krewniakiem
okapi
.
Łacińska nazwa, wywodzi się z dawnego poglądu, że żyrafa jest zwierzęciem hybrydowym, powstałym ze skrzyżowania
wielbłąda
(Camelus) z
lampartem
(Panthera pardus)[3].
Występowanie i biotop
Obecny
zasięg występowania
gatunku obejmuje tereny
Afryki subsaharyjskiej
od
Czadu
po północną
Botswanę
,
Natal
i
Transwal
– dawne prowincje
RPA
. Wcześniej występowały w
Afryce Zachodniej
, gdzie wyginęły poza szczątkową
populacją
w
Nigrze
. W
Afryce Południowej
zostały
reintrodukowane
do rezerwatów.
Siedliskiem
żyraf są suche tereny trawiaste (
sawanny
) i lasy parkowe. Mogą przebywać z dala od źródeł wody.
Charakterystyka
Jest to jedyny gatunek, u którego wzrost mierzy się do czubka głowy, nie do
kłębu
. Samce, większe od samic, osiągają wzrost do ponad 5 metrów i wagę ponad 1300 kilogramów. Rekordowe wymiary zanotowane u samca żyrafy Rotschilda wynosiły 5,87 m wysokości i 2000 kg masy ciała[4].
Przednie nogi żyrafy są bardzo cienkie i długie, dłuższe od tylnych. Szyja jest oparta na zaledwie 7 kręgach jak u większości ssaków (cały kręgosłup składa się z 24 kręgów). Wzdłuż karku biegnie krótka grzywa. Na głowie 2 do 5 malutkich wyrostków kostnych, okrytych skórą, obecnych u obu płci. Długi ogon jest zakończony pękiem włosów. Ubarwienie od brunatnego lub ciemnordzawego do białego, w ciemne plamy o różnej wielkości i kształcie – ich rysunek stanowi cechę osobniczą, jest stały przez całe życie. Nasilenie koloru jest zależne od pory roku i samopoczucia zwierzęcia[5]. Umaszczenie żyraf stanowi
kamuflaż
, naśladuje rozproszone światło sawanny.
Żyrafy poruszają się
inochodem
.
Tryb życia
Aktywna w dzień, szczególnie rano i wieczorem. Żywi się liśćmi i pędami drzew. Żyje w
stadach
o hierarchicznej strukturze, składających się z kilkunastu do (rzadziej) kilkudziesięciu osobników. Rywalizujące samce toczą między sobą rytualne pojedynki siłowe polegające na przeginaniu na bok szyi przeciwnika.
Ciąża u żyrafy trwa 14–15 miesięcy, nowo narodzone cielę mierzy około 1,80–2 m wysokości w kłębie i waży 50–55 kg. Żyrafa żyje 20–30 lat.
Podgatunki
Podgatunki i ich występowanie
Wytworzyła wiele odmian barwnych, które są klasyfikowane jako podgatunki:
- G. camelopardalis camelopardalis (
podgatunek nominatywny
)
- G. camelopardalis rothschildi –
żyrafa Rothschilda
- G. camelopardalis reticulata – żyrafa siatkowana
- G. camelopardalis antiquorum
- G. camelopardalis peralta
- G. camelopardalis tippelskirchi –
żyrafa kenijska
- G. camelopardalis thornicrofti
- G. camelopardalis angolensis - żyrafa angolska
- G. camelopardalis giraffa – żyrafa południowa
Zagrożenia
Żyrafy potrafią szybko biegać osiągając prędkość 55 km/h[6]. Lwy są jedynymi drapieżnikami, które naprawdę zagrażają dorosłym żyrafom. Udaje im się zabić dorosłą żyrafę, ważącą ponad tonę. Aby tego dokonać korzystają z chwili, kiedy schyla ona głowę, np. przy wodopoju. Żyrafa musi szeroko rozstawić nogi lub uklęknąć i nisko pochylić głowę, aby napić się wody. Jeden z kotów skrada się do niej, następnie skacze, chwyta ją zębami za pysk i wbija pazury w kark. Kiedy ofiara raz straci równowagę, cała rodzina lwów przybiega, by ją dobić.
W klasyfikacji
IUCN
żyrafa zaliczana jest do gatunków niskiego ryzyka. Liczebność wszystkich afrykański populacji szacowana jest na 110 000 – 150 000 osobników. Najliczniejsze są populacje w
Kenii
(45 000),
Tanzanii
(30 000) i
Botswanie
(12 000). Do czynników potencjalnie zagrażających żyrafom zalicza się
polowania
i utratę siedlisk spowodowaną gospodarką człowieka.
Przypisy
Bibliografia
- Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.
- Maisano, S. & A. Fraser:
Giraffa camelopardalis
(
ang.
). (On-line), Animal Diversity Web, 2006. [dostęp 16 marca 2008].
- Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005. .