Thietmar z Merseburga
Thietmar z MerseburgaThietmar z Merseburga (
imię
to odpowiada współczesnemu
Ditmar
; ur.
25 lipca
975
r. prawdopodobnie w Walbeck – zm.
1 grudnia
1018
r. w
Merseburgu
) –
biskup
merseburski
,
kronikarz
, autor kroniki Thietmara, ważnego źródła historii Niemiec i Polski. Trzeci z kolei syn grafa
Zygfryda von Walbeck
i jego żony, Kunegundy. Elementarne wykształcenie odebrał u Emnildy, ciotki swego ojca, w
Kwedlinburgu
. W roku
987
oddany do klasztoru św.
Jana
na Górze w
Magdeburgu
, gdzie przez trzy lata pobierał dalsze nauki pod okiem
opata
Rykdaga. Decydującym, jeśli chodzi o umysłowość Thietmara, był jednak kolejny etap jego edukacji, kiedy to przyszły kronikarz i
biskup
uczył się w
magdeburskiej
szkole katedralnej. Kierowali nią kolejno: mistrz Ekkehard zwany Czerwonym, a po nim mistrz Geddo. Pobyt w
Magdeburgu
wywarł również wpływ na jego światopogląd – odtąd stał się gorącym orędownikiem akcji misyjnych wśród
Słowian
, prowadzonych w ramach zależności od
Kościoła
i państwa
niemieckiego
. Nigdy nie znalazła u niego poparcia uniwersalistyczna idea odnowienia Cesarstwa Rzymskiego lansowana przez cesarza
Ottona III
. Wspierał za to aktywnie jego następcę,
Henryka II
, który skupiał się głównie na konsolidacji i wzmacnianiu roli
Niemiec
w
Europie
, a zwłaszcza w
Italii
. W
1009
roku zmarł
biskup
merseburski
Bozo. Thietmar został jego następcą. Zmarł w 1018 roku. Kronikę Thietmar napisał po łacinie. Tytuł oryginału to Thietmari merseburgiensis episcopi chronicon. Swoje dzieło pisał od
1012
roku aż do śmierci. Kronika w części obejmującej schyłek IX wieku i znaczną część wieku X opiera się na znanych Thietmarowi dziełach historiograficznych i hagiograficznych. Jej wartość jednak wzrasta w tych partiach, w których Thietmar korzysta z tradycji ustnej oraz z własnego doświadczenia jako świadka wydarzeń. Poza dziejami
Merseburga
i państwa
niemieckiego
, Thietmar zawarł w niej również wiele informacji dotyczących historii
Europy
, także ziem
polskich
. Zrelacjonował m.in.
zjazd gnieźnieński
i wojny cesarza
Henryka II
z księciem
Bolesławem I Chrobrym
. Thietmar bardzo niekorzystnie przedstawiał Słowian, co być może wiąże się z jego rodzinnymi tradycjami[1] Zachowało się ono w tzw. rękopisie Drezdeńskim, w postaci 192 kart
pergaminu
, na których Thietmar osobiście nanosił poprawki. Do 1945 roku przechowywany był w saskiej bibliotece krajowej w
Dreźnie
, która została spalona podczas bombardowania
aliantów
w 1945 roku. Egzemplarz częściowo spłonął. Do odczytania możliwe są jedynie pojedyncze karty, nadal przechowywane w Dreźnie. Jednak dzięki opublikowaniu rękopisu w 1905 roku w postaci
faksymile
przetrwał do naszych czasów
cały tekst
. Niemal kompletny tekst "Kroniki" zachował się w dwunastowiecznym rękopisie pochodzącym z klasztoru Corbei w Niemczech. Ponieważ tekst "Kroniki" w wielu szczegółach różni się od wersji drezdeńskiej, a do tekstu Thietmara dodano ewidentnie uzupełnienia z dziejów klasztoru, utarło się całość nazywać "przeróbką korwejską". W świetle najnowszych ustaleń owe drobne zmiany zostały wprowadzone przez samego Thietmara tuż przed śmiercią. Wydania kroniki- 1606 pierwszy przekład na niemiecki
- 1862 pierwszy przekład na polski
- 1905
faksymile
- 1935 edycja tekstu łacińskiego[2]
- 1953 przekład na polski: Kronika Thietmara (wersje łac. i pl.), tłum. i red.
M. Z. Jedlicki
, Poznań 1953 s.224 .
- 2005 Kronika Thietmara (wersja pl.), tłum. M. Z. Jedlicki, Kraków 2005.
Przypisy- ↑ dziadek ojca Thietmara (Lotar von Walbeck) oraz dziadek matki Thietmara (Lotar von Stade) zginęli w bitwie z
Redarami
w 929 roku. Natomiast jego ojciec Zygfryd von Walbeck ledwo uszedł z życiem z
bitwy pod Cedynią
.
- ↑ Die Chronik des Bischofs Thietmar von Merseburg und ihre korveier Überarbeitung, ed. R. Holtzmann, Monumenta Germaniae Historica scriptores rerum germanicarum, nova series, t. IX], Berlin 1935. Wydanie to oddaje tekst dwóch rękopisów dzieła Thietmara, przy czym tekst podstawowy przedrukowany jest w polskim wydaniu M. Z. Jedlickiego, ale bez aparatu krytycznego. Edycja dostępna na
http://www.mgh-bibliothek.de/digilib/thietmar.html
wraz z reprodukcją rękopisów.
Bibliografia
Paweł Jasienica
, Trzej kronikarze, Czytelnik Warszawa 1993,
Inne hasła zawierające informacje o "Thietmar z Merseburga":
Mieszko II Lambert
...
Wiślanie
...
Germanizacja
na łamach swoich kronik:
Widukind z Korbei
w "Dziejach Sasów", biskup merseburski
Thietmar z Merseburga
w tzw. "Kronice Thietmara", kanonik
Adam z Bremy
autor ...
Thietmar z Merseburga
Thietmar z Merseburga (
imię
to odpowiada współczesnemu
Ditmar
; ur.
25 lipca
975
...
Niemcza
...
Biecz
...
Religia Słowian
minimum[17]. W podobnym tonie wypowiedział się
niemiecki
kronikarz z początków
XI wieku
,
Thietmar z Merseburga
, przypuszczając, że Słowianom zdaje się, iż ze śmiercią doczesną ...
Marcin Luter
...
Radzim Gaudenty
strony Abraham zwrócił uwagę, że o śmierci Gaudentego milczy niemiecki kronikarz bp
Thietmar z Merseburga
żyjący w latach
975
-1018. Nie odnotował on w swej ...
X wiek
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Thietmar z Merseburga":
034 Państwo polskie za panowania Mieszka I (plansza 4)
...
034 Państwo polskie za panowania Mieszka I (plansza 12)
...
022 Źródła pisane z czasów średniowiecza (plansza 12)
III. To właśnie na jego dworze był kronikarz, biskup i saski arystokrata Thietmar z Merseburga (975-1018). Jego Kronika powstała na początku XI w. do ...
|