|
Exemplum
ExemplumExemplum, także egzemplum (
łac.
przykład) -
średniowieczna
forma literacka przywołująca pewne przeszłe zdarzenie o charakterze fikcyjnym lub autentycznym w celu przekonania odbiorców o prawdziwości jakiejś sprawy. Egzempla spisywano w zbiory dla wykorzystywania ich przez kaznodziejów do wzbogacania kazań. Jednym z bardziej znanych autorów takich zbiorów był
Jacques de Vitry
. Charakterystycznymi cechami tej formy jest
alegoryczne
przedstawienie omawianej kwestii w ramach narracji przedstawiającej określone wydarzenie, po którym następuje
moralizatorskie
objaśnienie wcześniejszego opowiadania. Podobne do exemplum cechy wykazuje
przypowieść
. Zasadniczą cechą rozróżniającą te dwa gatunki jest stosunek części moralizatorskiej do narracji. W wypadku przypowieści wykładnia moralizatorska jest trwale związana z opowieścią. W wypadku exemplum stanowi element w jawny sposób dodany do opowieści. Realizowane jest to przez dodanie morału do wcześniej odrębnie funkcjonującej historii lub przez nadanie wydarzeniom zaskakującej interpretacji moralnej – nieoczywistej, sprzecznej z wcześniejszymi interpretacjami lub w inny sposób zaskakującej. Formę tę wykorzystał
Geoffrey Chaucer
w swoich
Opowieściach kanterberyjskich
. W Polsce były one uprawiane m.in. przez Michała z Kleparza,
Jakuba z Paradyża
,
Mikołaja z Błonia
i
Wincentego Kadłubka
. Nazwę exemplum nosi także retoryczny środek stylistyczny o wyżej opisanych cechach będący częścią innej, większej wypowiedzi, najczęściej
kazania
. Bibliografia- ks. Jan Kracik, Średniowieczne zwierciadło masowej kultury religijnej,
portal Opoka.org.pl, dostępne w Internecie, dostęp 2008-01-21, 18:53
- Paweł Kozioł, Exemplum i alegoria a gatunkowa struktura kroniki,
portal Mediewistyka.net, dostępne w Internecie, dostęp 2008-01-21, 18:53
Inne hasła zawierające informacje o "Exemplum":
Bronisław Geremek
...
Exemplum
Exemplum, także egzemplum (
łac.
przykład) -
średniowieczna
forma literacka przywołująca pewne przeszłe ...
Esej
...
Dziwnologia (książka)
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Exemplum":
˝Kto ma uszy do słuchania, niechaj słucha˝ ? wymowa biblijnych przypowieści (plansza 15)
o Łazarzu i bogaczu), stąd nazwa tej odmiany przypowieści: "przykład" lub "Exemplum".
Przypowieść o miłosiernym Samarytaninie (Łk 10, 30-37)
"Jezus (…) rzekł: Pewien człowiek ...
˝Kto ma uszy do słuchania, niechaj słucha˝ ? wymowa biblijnych przypowieści (plansza 18)
moralnymi lub filozoficznymi
często posługuje się symbolem i alegorią
jej odmianą jest "przykład" (łac. Exemplum)
Zadaniem biblijnych przypowieści jest pouczenie czytelnika, zwrócenie jego uwagi na ważne zagadnienia ...
|
|
|
|