Doktryna Reagana – program polityki zagranicznej USA - sformułowanej i afirmowanej przez Ronalda Reagana i środowisko konserwatystów w Partii Republikańskiej - realizowanej w praktyce politycznej przez administrację prezydenta Ronalda Reagana.

Doktryna Reagana była skupiona na walce z komunizmem , a w praktyce z ZSRR - jako hegemonem bloku sowieckiego - strategicznym przeciwnikiem USA i krajów niekomunistycznych. Doktryna była realizowana poprzez wspieranie zarówno finansowe jak i militarne krajów i organizacji walczących z komunizmem, obalanie komunistycznych reżimów oraz prowadzenie "twardej" polityki wobec ZSRR. Reagan określił wprost ZSRR jako imperium zła, odwołując się do formuły z filmu George'a Lucasa Gwiezdne Wojny .

Elementami doktryny Reagana były:

• wdrożenie programu zbrojeń strategicznych USA w oparciu o nowe technologie elektroniczne i informatyczne (budowa bombowca strategicznego B-2 Stealth ), wzmocnienie militarnej obecności USA w Europie w odpowiedzi na instalację mobilnych sowieckich rakiet nuklearnych średniego zasięgu SS-20 wymierzonych w Europę Zachodnią poprzez instalację w europejskich krajach NATO analogicznego systemu amerykańskiego (rakiety Pershing II i wyposażenie wojsk USA w Europie w bazach europejskich ( RFN , Wielka Brytania ) w pociski inteligentne Cruise (Tomahawk) ) oraz znaczące zwiększenie w tym celu budżetu zbrojeniowego USA.
• udzielenie wsparcia w dostawach sprzętu i broni dla powstańców przeciwstawiających się inwazji ZSRR na Afganistan , antykomunistycznym oddziałom contras w Nikaragui , poparcie dla partyzantki UNITA w Angoli wymierzonej w marksistowski reżim wspierany przez Kubę , poparcie dla antyrządowych ruchów dysydenckich w Etiopii , poparcie dla zbrojnej opozycji walczącej z okupacją Wietnamu w Kambodży a także wsparcie polityczne i finansowe dla Solidarności w Polsce.
• porozumienie z królem Arabii Saudyjskiej o znaczącym wzroście wydobycia i dostaw na rynki światowe ropy naftowej z tego kraju (dostawcy połowy surowca na rynku), co spowodowało skokowe obniżenie cen na nośniki energii (z poziomu ok. $35 do poziomu ok. $12 za baryłkę ).W konsekwencji ZSRR czerpiący środki dewizowe na zbrojenia ze sprzedaży ropy naftowej i gazu na rynki europejskie nie był w stanie sfinansować nowej technologicznie zaawansowanej fazy wyścigu zbrojeń wobec drastycznego spadku dochodów z eksportu do krajów wolnorynkowych.
  Ronald Reagan przemawia pod murem berlińskim . Berlin 1987

Zasadniczą różnicą w stosunku do poprzednich strategii politycznych administracji amerykańskich było unikanie bezpośredniego zaangażowania militarnego USA (jako wniosek wyciągnięty z wojny w Wietnamie ) przy jednoczesnym konsekwentnym bezzwrotnym wsparciu w broń, sprzęt i środki finansowe ugrupowań antykomunistycznych w skali globu. Wyjątkową operacją wojskową było usunięcie siłami piechoty morskiej USA reżimu komunistycznego na Grenadzie ( 1983 ), opartego o siły kubańskie.^[1]

W konsekwencji - po objęciu rządów w ZSRR przez Michaiła Gorbaczowa nastąpiła rewizja polityki sowieckiej wobec USA, Europy Zachodniej i podporządkowanych ZSRR od końca II wojny światowej krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Pierwszą oznaką zmiany polityki sowieckiej był szczyt polityczny Reagan - Gorbaczow w Reykjavíku . Wdrożenie doktryny Reagana wymusiło zatem na przełomie lat 80/90 XX w. zakończenie zimnej wojny poprzez likwidację satelitarnego wobec ZSRR systemu państw komunistycznych w Europie Środkowej i zaniechanie przez ZSRR polityki ekspansji wojskowej w krajach trzeciego świata .

Zobacz też

• doktryna Trumana
• zimna wojna
• sowietologia
• Operacja Cyclone

Przypisy