Warsztat tkacki Indianiek maja Kicze z Gwatemali

Rigoberta Menchú Tum (ur. 9 stycznia 1959 w Chimel) - gwatemalska działaczka demokratyczna, obrończyni praw Indian .

Indianka z należącego do ludu Majów plemienia Kicze (Quiché), działała jako katechetka i w ruchu robotników rolnych. Zmuszona do wieloletniego pobytu na emigracji w Meksyku , od niedawna ponownie w ojczyźnie, od 1981 aktywnie działa na rzecz praw Indian gwatemalskich oraz normalizacji po zakończeniu wojny domowej.

Jej ojciec zginął podczas antyrządowego protestu w jednej z ambasad Gwatemali, brat został porwany i zamordowany w 1979 roku przez prawicowe szwadrony śmierci , a matka została porwana, pobita, zgwałcona i zamordowana przez żołnierzy rok później.

W roku 1990 otrzymała Nagrodę UNESCO za Wychowanie dla Pokoju . W 1992 została uhonorowana pokojową nagrodą Nobla ; wyróżnienie to było nieco kontrowersyjne – w opinii wielu komentatorów pozostawało w związku z tzw. kluczem noblowskim – w tym przypadku zwrócono uwagę na prawa Indian w 500-rocznicę pierwszej wyprawy Kolumba .

Ponadto David Stoll w książce Rigoberta Menchú and the Story of All Poor Guatemalans z 1999 roku twierdzi, że niektóre zdarzenia opisane w głośnej autobiograficznej książce Menchú Tum Ja, Rigoberta z 1983 roku nigdy nie miały miejsca. Wprawdzie Stoll przyznał, iż nie nazwałby książki mistyfikacją, gdyż główne opisane tam fakty (śmierć najbliższych) istotnie miały miejsce, sama autorka zarzuciła mu "rasistowskie ukrywanie i wypaczanie zbrodni przeciwko Majom" i zaprosiła Stolla do Gwatemali, by mógł obserwować przesłuchania podczas procesu o zbrodnie ludobójstwa. Później jednak przyznała, że w swej autobiografii zmieniła pewne fakty, co jednak, w jej przekonaniu nie miało znaczenia dla istoty sprawy. Po ujawnieniu niezgodności niektórych opisanych w autobiografii wydarzeń ze stanem faktycznym pojawiły się głosy by odebrać autorce Nagrodę Nobla. Komitet jednakże wniosek taki odrzucił.

W roku 2004 przyjęła ofertę prezydenta Gwatemali Óscara Bergera współpracy we wdrażaniu pokojowych porozumień kończących wieloletnią krwawą wojnę domową w tym kraju.

Jak oświadczyła w wywiadzie z czerwca 2006 roku, Menchú Tum zamierza kandydować na prezydenta Gwatemali, ale jeszcze nie w wyborach zaplanowanych na rok 2007 , bowiem – jej zdaniem – system społeczno-polityczny kraju "nie jest jeszcze dojrzały". Za wystarczający sukces uznała póki co plany utworzenia pierwszej tubylczej partii w kraju, w którym ok. 60% mieszkańców to Indianie oraz to, że w Gwatemali rozpoczął się pierwszy proces najwyższych przedstawicieli byłych władz państwowych i wojska, oskarżonych o ludobójstwo .

Linki zewnętrzne

• Rigoberta Menchú
• Guatemalan Activist Menchú Planning to Run for President
• Artykuł o starcie Menchú w wyborach prezydenckich