Diugoniowate, diugonie (Dugongidae) – rodzina morskich
ssaków łożyskowych
z
rzędu
syren
. Jedyny żyjący współcześnie gatunek tej rodziny – diugoń (Dugong dugon) – występuje w wodach tropikalnych u wybrzeża wschodniej
Afryki
,
Azji
,
Australii
i
Nowej Gwinei
.
Krowa morska
(†Hydrodamalis gigas) została wytępiona w XVIII wieku. Gatunki kopalne znane są ze szczątków pochodzących z
eocenu
. Osiągały do 7 m długości.
Charakterystyka
Płetwa ogonowa diugoniowatych ma półksiężycowate wycięcie w środku. Kończyny przednie są przekształcone w płetwy bez szczątków kopytek. W szkielecie występuje 7 kręgów szyjnych.
Uzębienie
różni się u poszczególnych gatunków. Diugonie, w przeciwieństwie do
manatów
, które odżywiają się zarówno trawą morską jak i mieszaniną prawdziwych traw (Graminae), spasają wyłącznie podmorskie łąki trawy morskiej, która z trawą sensu stricto nie ma nic wspólnego. Jest to mieszanka wodnych roślin
okrytozalążkowych
o małej zawartości krzemionki. Diugonie poruszają się wolno w ciepłych i płytkich wodach, dzięki czemu oszczędzają energię i odżywiają się pędami wodnych roślin, które są bogate w węglowodany. Żerują nocą, na głębokości 1-12 m. Ich przednie kończyny są krótsze niż kończyny manatów, nie występują na nich charakterystyczne dla manatów szczątkowe kopytka. Różnią się również kształtem płetwy ogonowej.
Diugonie do późnego
miocenu
występowały u zachodnich wybrzeży
Atlantyku
i
Morza Karaibskiego
, zwykle jednak nie zasiedlając
estuariów
, gdzie o prawdziwą trawę morską było trudniej. W tym samym czasie manaty posiadły już prawdopodobnie umiejętność korzystania z różnych roślin przybrzeżnych (traw) i zaczęły wypierać słabiej dostosowane diugonie. Być może była to jedna z przyczyn wymarcia diugoniów karaibskich z Atlantyku i Karaibów. Obecnie występują wyłącznie w tropikalnej strefie
Oceanu Indyjskiego
i
Spokojnego
.
Systematyka
Rodzaj Dugong Lacépède, 1799
Rodzaj †Dusisiren Domning, 1978
Rodzaj Hydrodamalis Retzius, 1794
oraz kilka rodzajów o nieustalonej jeszcze pozycji, m.in.:
- †Eotheroides Palmer 1899
- †Prototherium (de Zigno 1887)
Bibliografia
- Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.
- Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, ss. 166-167. .
- Caryn Self-Sullivan, Evolution of the Sirenia, Sirenian International
(format pdf)
(en)