Maciej Słomczyński (ur. 10 kwietnia 1920 w Warszawie , zm. 20 marca 1998 w Krakowie ) – polski pisarz i tłumacz. Swoje powieści kryminalne podpisywał pseudonimem Joe Alex .

Był synem amerykańskiego reżysera i producenta filmowego Meriana Coopera i Marjorie Crosby, Angielki (później Marjorie Crosby-Słomczyńska). Nazwisko Słomczyński nosił po ojczymie, Aleksandrze Słomczyńskim, za którego wyszła jego matka, kiedy nie zdecydowała się na wyjazd do USA z M. Cooperem^[1]. Biologiczne ojcostwo Coopera jest jednak kwestionowane, m.in. przez rodzinę^[2].

W 1941 wstąpił do Konfederacji Narodu , w 1943 znalazł się w Armii Krajowej . Został aresztowany w 1944 i osadzony na Pawiaku , skąd uciekł. Przedostał się na Zachód i służył w armii oraz żandarmerii amerykańskiej we Francji.

Debiutował wierszami wydrukowanymi w 1946 roku na łamach łódzkiego pisma "Tydzień". W 1947 roku powrócił na stałe do Polski, a siedem lat później osiadł w Krakowie.

Po wojnie prześladowany: poddany inwigilacji jako prawdopodobny angielski szpieg. W 1953 przez kilka miesięcy był TW^[]. Aby zerwać kontakt wyjechał do Gdańska. W następnych latach wielokrotnie odmawiał współpracy.

Autor wydanej w 1957 roku powieści rozliczeniowej "Cassiopeia", w której prezentuje postawy środowiska twórczego wobec komunizmu i powody, jakie skłaniały sporą cześć tego środowiska do służby nowemu ustrojowi.

Przełożył m.in. Ulissesa i Podróże Guliwera , jako jedyna osoba na świecie przetłumaczył wszystkie dzieła Williama Szekspira . Jego przekłady Szekspira bywały jednak poddawane krytyce za brak zrozumiałości, wierności czy jakichkolwiek wartości literackich^[3][4].

Joe Alex i Kazimierz Kwaśniewski

Był autorem powieści sensacyjnych i kryminalnych , publikował pod pseudonimami Joe Alex (także Józef Aleks) i Kazimierz Kwaśniewski ( powieści milicyjne ). Jako Joe Alex był autorem scenariuszy filmowych, sztuk teatralnych (Panny z Acheronu) oraz widowisk i audycji telewizyjnych. Kryminały Joe Alexa zostały przetłumaczone na 13 języków: białoruski, bułgarski, czeski, litewski, łotewski, niemiecki, rosyjski, rumuński, serbsko-chorwacki, słowacki, słoweński, ukraiński i węgierski. Większość wydań na terenach byłego Związku Radzieckiego (miliony egzemplarzy) ukazała się bez jego zgody lub bez zgody jego spadkobierców^[].

Był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich , Rotary Club , wiceprezesem międzynarodowego stowarzyszenia "Fundacja Jamesa Joyce'a", a od 1973 członkiem Irish Institute.

Postanowieniem prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego z dnia 11 listopada 1997 roku, w uznaniu wybitnych zasług dla kultury narodowej, został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski .

Został pochowany w Krakowie na Cmentarzu Rakowickim w Alei Zasłużonych.

Dzieła

pod własnym nazwiskiem

• Lądujemy 6 czerwca
• Zadanie porucznika Kenta
• Fabryka śmierci
• Szary cień
• Marsz ołowianych żołnierzyków

jako Joe Alex

• Śmierć mówi w moim imieniu
• Cichym ścigałam go lotem
• Gdzie przykazań brak dziesięciu
• Niechaj odnajdą swoich wrogów (w antologii Pod szlachetnym koniem)
• Zmącony spokój Pani Labiryntu
• Cicha jak ostatnie tchnienie
• Jesteś tylko diabłem
• Piekło jest we mnie (rozszerzone wydanie Niechaj odnajdą swoich wrogów)
• Powiem wam jak zginął
• Czarne okręty - cykl powieści historycznych dla młodzieży - RSW Prasa-Książka-Ruch, Warszawa 1972-1975
  • Ofiarujmy bogom krew jego
  • Oto zapada noc mroczna
  • Abyś nie błądził w obcej ciemności
  • A drogi tej nie zna nikt
  • Cień nienawiści królewskiej
  • Lew was rozszarpał płowy
  • Ciemny pierścień zakrzepłej krwi
  • Kraina umarłych liści
  • Posejdon o białym obliczu
  • Niechaj umrze o wschodzie słońca
  • Sam bądź księciem

jako Kazimierz Kwaśniewski

• Śmierć i Kowalski
• Zbrodniarz i panna
• Każę aktorom powtórzyć morderstwo
• Gdzie jest trzeci król?
• Ciemna jaskinia
• Czarny Kwiat

Scenariusze filmowe

• Joe Alex, Zbrodniarz i panna, 1963, reż. Janusz Nasfeter
• Joe Alex, Ostatni kurs, 1964, reż. Jan Batory
• Joe Alex, Gdzie jest trzeci król?, 1966, reż. Ryszard Ber

Inne przekłady

• John Milton , Raj utracony
• William Faulkner , Światłość w sierpniu
• Robert Louis Stevenson , Przedziwna historia doktora Jekylla i pana Hyde'a
• James Matthew Barrie , Przygody Piotrusia Pana
• Lewis Carroll , Przygody Alicji w Krainie Czarów
• Geoffrey Chaucer , Troilus i Criseyda

Przypisy