Whitehead ze swoim silnikiem
Gustav Albin Whitehead (ur.
1 stycznia
1874
w
Leutershausen
,
Bawaria
w
Niemczech
jako Gustav Albin Weißkopf, zm.
10 października
1927
w
USA
) -
niemiecko
-
amerykański
pionier awiacji i konstruktor silników lotniczych.
Wcześnie osierocony zaciągnął się jako kilkunastoletni chłopiec do służby w marynarce, pływał na statkach żaglowych -
kliprach
. W
1895
wyemigrował do USA, gdzie zajął się konstrukcjami aparatów latających, początkowo bezsilnikowych (
szybowców
). Zbudował ich kilka, na niektórych z nich udało mu się wznieść w powietrze i przelecieć kilkusetmetrowe odcinki. W tym czas ie zmienił nazwisko na Whitehead.
W
1900
osiadł w
Bridgeport
w stanie
Connecticut
, gdzie kontynuował eksperymenty lotnicze. Opracował tam samolot o kształcie skrzydeł będących skrzyżowaniem ptaka i nietoperza, konstrukcję z
bambusa
,
jedwabiu
i
stalowych
linek z podczepioną wanną kąpielową i 20-
konnym
silnikiem spalinowym
na gaz
acetylen
napędzającym dwa
śmigła
(w celu poprawienia stabilności śmigła obracały się przeciwbieżnie). Rozpiętość skrzydeł wynosiła około 11 metrów. Dodatkowy 10-konny silnik napędzał podwozie samolotu w celu zwiększenia prędkości startowej, dzięki czemu nie trzeba było czekać na korzystny wiatr i niepotrzebna był dodatkowa
katapulta
. Nazwał swoją konstrukcję "Numer 21".
14 sierpnia
1901
odbył w Bridgeport na "Numerze 21" dwa ośmiusetmetrowe loty na wysokości sięgającej 15 metrów, "tam" i "z powrotem". Konstrukcja ta, tak jak i poprzednie maszyny Whiteheada, nie dawała możliwości sterowania lotem, dlatego lot powrotny odbył się po odwróceniu samolotu na ziemi w przeciwnym kierunku. Był to pierwszy w świecie lot samolotem napędzanym silnikiem. Sukces ten został opisany w prasie - w Bridgeport Herald, New York Herald i Boston Transcript. Artykuł w Bridgeport Herald ilustrowany był rysunkiem, ale nie zawierał fotografii. Lot ten poprzedził lot
braci Wright
w
Kitty Hawk
o ponad dwa lata. Później Whitehead opracował maszynę "Numer 22", która różniła się od "Numeru 21" mocniejszym, 40-konnym silnikiem na
naftę
. Prawdopodobnie przeleciał nią nad dziesięciokilometrową cieśniną Long Island w styczniu
1902
.
Gustav Whitehead (z prawej) z córką Rose obok swego samolotu w 1901
Nie zachowały się żadne fotografie dokumentujące loty Whiteheada, a artykuły prasowe opisujące jego osiągnięcia zawierają liczne niewiarygodne szczegóły. Dlatego m.in.
Smithsonian Institution
zaprzecza, aby jakikolwiek lot silnikowy odbył się przed rokiem
1903
, a żądania Whiteheada uznania jego lotu jako pionierskiego zostały oficjalnie odrzucone; jego prace zaliczono do kategorii lotów bezsilnikowych (szybowcowych). Niemniej jednak prawodawstwo stanu
Connecticut
zaakceptowało roszczenia lotnika.
Whitehead nie miał dostatecznej wiedzy i orientacji w zagadnieniach prawnych i ekonomicznych. Budowane przez siebie silniki sprzedawał z minimalnym zyskiem i nigdy nie udało mu się rozwinąć przedsiębiorstwa na większą skalę. Świadkowie twierdzą, iż Whitehead był odwiedzany przez braci Wright, którzy negocjowali z nim kupno jego silnika i wymieniali się z nim doświadczeniami w zakresie budowy aparatów latających. Około roku
1911
Whitehead zajął się konstrukcjami
śmigłowców
, osiągając w tym pewne niewielkie sukcesy.