Beda Czcigodny (ilustracja ze średniowiecznego manuskryptu).
Beda, zwany Czcigodnym lub Wspaniałym,
łac.
Venerabilis,
sang.
Bǣda lub Bēda (ur. 672 w Wearmouth k.
Sunderlandu
w
Anglii
[1] lub
673
[2], zm.
25 maja
735
w
Jarrow
) –
anglosaski
mnich
i
benedyktyn
,
prezbiter
, związany z
klasztorami
w Wearmouth oraz Jarrow w
Nortumbrii
(obecnie klasztor Wearmouth-Jarrow ), wszechstronny uczony,
święty
Kościoła katolickiego
i
doktor Kościoła
.
Biografia
Cała biografia Bedy zawarta jest w krótkiej wzmiance w jego dziele
Historii kościelnej narodu angielskiego
(Historia ecclesiastica gentis Anglorum). Znalazł się w klasztorze Wearmouth w wieku 7 lat jako
oblat
. Trzy lata później
Ceolfryd
zabrał go do nowo założonej filii opactwa w Jarrow. W wieku lat 19 lat został
diakonem
, a mając 30 został wyświęcony. Kształcił się pod kierunkiem
opatów
z tego klasztoru i prawdopodobnie z jednym z nich trafił do klasztoru w Jarrow. Tam spędził resztę swego życia z jednej strony na życiu przykładnego mnicha, ale z drugiej strony uczonego, zajmującego się poznawaniem wiedzy, nauczaniem i pisaniem.
Był również przyrodnikiem, wiedział, że
Ziemia
jest kulista[]. Opracowywał dokładne kalendarze na wiele lat naprzód. Jako pierwszy liczył lata od narodzenia
Jezusa Chrystusa
[].
Dzieła
Jego dzieła pisane po
łacinie
to komentarze do
Biblii
, komputy, podręczniki pisowni, retoryki, kazania, biografie, listy, homilie (z których ocalało 50) i dzieje Kościoła angielskiego. Tworzył także poezje, ale nie dorównują one jego
prozie
. Jego metoda
egzegezy
została przyjęta przez cały Kościół i obowiązywała aż do
XX wieku
.
Z jego dzieł wyraźnie widać, że był
erudytą
i posiadł wszelką ówczesną wiedzę, znał
grekę
i nieco
hebrajskiego
, znał dzieła klasyczne
Pliniusza
,
Wergiliusza
,
Lukrecjusza
,
Owidiusza
i
Horacego
, a także
astronomię
,
matematykę
i
muzykę
.
Najważniejsze dzieła
- Historia ecclesiastica gentis Anglorum – opisuje czasy od inwazji Juliusza Cezara 55 p.n.e. do 731 n.e.,
- De temporum ratione,
- De rerum natura – przegląd świeckiej wiedzy o
wszechświecie
,
oraz:
- Martyrologium Bedy, które posłużyło późniejszym wykazom świętych Kościoła,
- żywoty świętych, m.in.:
Kutberta
, Feliksa z Noli,
Atanazego Wielkiego
.
Dzieło Historia ecclesiastica gentis Anglorum zostało przełożone na
język staroangielski
za czasów
Alfreda Wielkiego
w
IX wieku
, ma ono walory dokumentu historycznego.
Relikwie
Po śmierci Bedy jego ciało złożono w Jarrow, w kościele opackim. W roku 1030 przeniesiono je, wraz z
relikwiami
św. Kutberta, do katedry w
Durham
. W roku 1155 wydzielono je z urny wspólnej i relikwie św. Bedy złożono w nowym
relikwiarzu
wysadzanym drogimi kamieniami. Na 700-lecie jego urodzin (1373) wystawiono mu grobowiec w tejże katedrze. W czasie odstępstwa od wiary króla
Henryka VIII
sprofanowano śmiertelne szczątki św. Bedy i rozsypano je. Część z nich zdołała ocaleć.
Kult
W 836 roku Synod w Akwizgranie (Synodus Aquisgranensis) nadał mu przydomek Venerabilis - Czcigodny.
Kardynał
Robert Bellarmin
powiedział o Bedzie: ""Zachód mądrością swoją oświecił"".
W
1899
roku
papież Leon XIII
podczas
kanonizacji
ogłosił Bedę
doktorem Kościoła
[1].
Współcześnie Beda Czcigodny uznawany jest za ostatniego z
ojców Kościoła
zachodniego. Wcześniej za ostatniego uznawani byli
Grzegorz Wielki
i
Izydor z Sewilli
.
Dzień obchodów
Jego
wspomnienie liturgiczne
obchodzone jest:
W
Cerkwi prawosławnej
święty mnich
Beda Czcigodny,
ros.
Преподобный Беда Достопочтенный, wzmiankowany jest w literaturze żywotów prawosławnych świętych spisanych przez Bedę[3].
Patronat
Jest
patronem
lektorów
[1], angielskich
pisarzy
i
historyków
oraz miasta Jarrow.
Zobacz też
Przypisy
Źródło
Linki zewnętrzne