Wisznu
WisznuWisznu (
hindi
: विष्णु) – jeden z najpopularniejszych
dewów
w
hinduizmie
,
Bóg
jedyny w
wisznuizmie
(największym wyznaniu hinduistycznym). Jeden z
Trimurti
(trójcy hinduistycznej) tworzonej wraz z
Brahmą
i
Śiwą
. Symbolizuje utrzymujący aspekt Boga, najczęściej identyfikowany z dwoma swoimi
Awatarami
:
Kryszną
i
Ramą
. AwataryCelem zstąpienia do materialnego świata w postaci awatara jest wyzwolenie swoich wielbicieli i ukaranie niegodziwców. Zawsze, kiedy tylko i gdzie tylko zamierają praktyki religijne, i zaczyna szerzyć się bezbożność, Wisznu zstępuje osobiście. Jego misją jest również odnowienie zasad religii. Awatara przychodzi w każdym
milenium
. Awatary odgrywają ogromną rolę w jego kulcie - znacznie większą niż postać pod którą jest przedstawiany (np. na grafice z prawej). Wisznu w teologii i filozofii wisznuickiejWisznu jest Bóstwem wszechobejmującym (zawierającym wszystko), określany mianem
purusza
lub mahapurusza,
paramatma
(
dusza
nadrzędna), jest tym, który zawiera w sobie wszystkie
dusze
. W podaniu o narodzinach
Kryszny
[1]
demiurg
Brahma
tak oto zwraca się do Wisznu: O Ty, którego sztuka różni się od świętych pism, dwojaki w swej naturze, posiadający formę jak i bez formy; dwojaki również w mądrości: egzoterycznej, ezoterycznej, ostateczny w kresie ich obu; najmniejszy z najmniejszych i największy z największych, wszechwiedzący i przenikający duchu sztuk i mowy: niedostrzegalny, nieopisany, niepojęty, czysty, nieskończony i wieczny, bez imienia; który słyszysz bez uszu, który widzisz bez oczu, który poruszasz się bez stóp, który chwytasz bez dłoni, który znasz wszystko i sztukę nieznaną przez nikogo; wspólny ośrodku wszystkich rzeczy, w którym wszystko istnieje! Jak ogień, który choć jeden, przemienia się na wiele sposobów, tak i Ty, o Władco, którego sztuka rządzi wszystkimi zjawiskami. Twa sztuka włada odwiecznym stanem zrodzonym przez mądrość i oko wiedzy. Nie ma nic oprócz Ciebie, Władco. Nieskażona strachem, gniewem, pożądaniem, zmęczeniem czy niechęcią, sztuka Twa zarówno indywidualna jak i powszechna, niezależna i bez początku. Niepodległy konieczności, przyjmujesz formy ani bez żadnej przyczyny, ani z jakiejś przyczyny. Chwała Tobie, przenikającemu cały wszechświat, o tysiącu formach, tysiącu ramionach, wielu obliczach, wielu stopach, którego sztuką natura, rozum, świadomość, a nawet ich duchowe źródło! Patrzaj na ziemię i okaż swą przychylność. Patrzaj na nas wszystkich, bogów gotowych spełnić Twą wolę. Rozkaż tylko - my czekamy. Wisznu posiada
sześć
doskonałości, mianowicie: - wiedzę
- majętność
- siłę
- sławę
- piękno
- wyrzeczenie
EkspansjeWisznu najpierw inkarnuje jako trzy puruszaawatary (ekspansje): - Mahawisznu, czyli Karanodakaśaji
awatara
(lub Mahawisznu) - jako stwórca materialnych wszechświatów;
-
Garbhodakaśaji
awatara
- obecny w każdym z wszechświatów;
- Ksirodakaśaji
awatara
[2] (lub
Paramatma
czy Naddusza) - obecny w każdym sercu i każdej części stworzenia.
EnergieEnergie
Kryszny
również mogą zostać podzielone na trzy: - energia myślenia
- czucia
- działania
Kiedy przejawia On Swoją energię myślenia, jest On Najwyższym Panem. Kiedy przejawia Swoją energię czucia, jest Panem Wasudevą. Kiedy przejawia Swoją energię działania, jest Sankarsaną
Balaramą
. Bez Jego myślenia, czucia i działania stworzenie nie mogłoby zaistnieć. Chociaż w świecie duchowym nie ma stworzenia – gdyż tamtejsze planety nie mają początku – to istnieje stworzenie w świecie materialnym. Jednakże w każdym przypadku, światy zarówno duchowe, jak i materialne, są manifestacjami energii działania, w których
Kryszna
działa w formie Sankarsany i
Balaramy
. - Śri Śrimad A.C. Bhaktivedanta Swami Prabhupada: Złoty Avatara. Indie: "The Bhaktivedanta Book Trust", 1984, ss. 47-51.
W Siddhartha-samhicie znajduje się opis dwudziestu czterech form Visnu, i formy te są nazywane odpowiednio do pozycji symbolicznych reprezentacji w ich czterech rękach. Kiedy ktoś opisuje pozycję przedmiotów w rękach Wisznumurti, powinien rozpocząć od niższej prawej ręki, następnie posuwać się do wyższej prawej ręki, wyższej lewej ręki, i w końcu do niższej lewej ręki. W ten sposób, Wasudewa może zostać opisany jako reprezentowany przez: Dla przykładu Sankarsana jest reprezentowany przez buławę, konchę, kwiat lotosu, i dysk. Pradjumna natomiast jest reprezentowany przez dysk, konchę, buławę i kwiat lotosu.
Aniruddha
jest reprezentowany przez dysk, buławę, konchę i kwiat lotosu. W niebie duchowym jest dwadzieścia reprezentacji Narajana, i są one opisane w następujący sposób: - Śri Keśava (kwiat, koncha, dysk, buława)
-
Narajana
(koncha, kwiat, buława i dysk)
-
Śri Madhava
(buława, dysk, koncha, i kwiat)
-
Śri Govinda
(dysk, buława, kwiat i koncha)
- Wisznumurti (buława, kwiat, koncha i dysk)
- Madhusudana (dysk, koncha, kwiat i buława)
- Triwikrama (kwiat, buława, dysk i koncha)
-
Śri Vamana
(koncha, dysk, buława i kwiat)
- Śridhara (kwiat, dysk, buława i koncha)
- Hrszikeśa (buława, dysk, kwiat i koncha)
- Padmanabha (koncha, kwiat, dysk i buława)
-
Damodara
(kwiat, dysk, buława i koncha)
- Puruszottama (dysk, kwiat, koncha i buława)
- Aćjuta (buława, kwiat, dysk i koncha)
-
Narasinha
(dysk, kwiat, buława i koncha)
- Dżanardana (kwiat, dysk, koncha i buława)
-
Śri Hari
(koncha, dysk, kwiat i buława)
-
Śri Kryszna
(koncha, buława, kwiat i dysk)
- Adhokszaja (kwiat, buława, koncha i dysk) i
- Upendra (koncha, buława, dysk i kwiat)[3].
Wizerunek, rodzinaPrzedstawiany jako czteroramienny przystojny mężczyzna o błękitnej skórze. Nosi złotą szatę, a na jego piersi widnieje znak śriwatsa i klejnot kausthubha. Jego atrybutami są koncha (śankha), dysk (
ćakra
), maczuga (gada) i lotos (padma). Siedzibą Wisznu jest planeta (loka) Wajkuntha. Jego żona to
Lakszmi
, a ulubionym wierzchowcem (
wahaną
) jest olbrzymi orzeł z ludzkim tułowiem -
Garuda
. Wisznu i tysiącgłowy wąż Ananta. Postacią masującą stopy bóstwu jest
Lakszmi
. Wisznu często pojawia się w sztuce na zwojach otchłannego węża
Ananty
, którego imię znaczy tyle, co Niekończący się; z zamkniętymi oczami podróżuje Bóg po kosmicznym oceanie mlecznym, w towarzystwie pięciu braci
Pandawów
(bohaterów
Mahabharaty
) i ich żony
Draupadi
. Według takiego przedstawienia wymienione postaci ludzkie są obiektem marzenia sennego Wisznu, stąd też bóg ten nazywany jest niekiedy Cudownie śniącym[4]. Rozwój Wisznu jako obiektu kultu Geneza WisznuNie jest wiadome kiedy rozpoczął się
kult
Wisznu. W
Wedach
i informacjach nt. wierzeń
Ariów
, Wisznu jest wymieniany jako pomniejszy dewa solarny, zwykle w towarzystwie
Indry
. Jego znaczenie wzrosło w okresie
braminizmu
. Inni czczeni dewowie - mianowicie Wasudewa (charakteryzujący się przede wszystkim
dharmicznym
postępowaniem) i
Narajana
(ukazywany jako leżący na wężu nieskończoności - Ananta Śesza - podobnie jak obecnie często się przedstawia Wisznu) połączyli się w jedną postać z Wisznu, a rola tego ostatniego znacznie się zwiększyła. Wisznu jako Bóg jedynyPóźniej Wisznu stał się częścią
Trimurti
i jednym z najważniejszych bóstw
hinduizmu
; przez jego wyznawców -
wisznuitów
uważany jest za Boga jedynego. W okresie
Puran
powstało dużo opowieści o Wisznu. Największy epos i dzieło literackie świata -
Mahabharata
opisuje dzieje jego ósmej inkarnacji - Kryszny (ma też inne wątki); inny wielki epos Indii -
Ramajana
skupie się na jego siódmym zstąpieniu- Ramie. W II wieku p.n.e. powstali
bhagawatowie
- wczesno-
bhaktyjski
odłam wisznuicki oraz pańczaratrowie - inna szkoła wisznuicka. Od ósmego wieku n.e. rozwijało się intensywnie wisznuickie bhakti jako religijność emocjonalna. W ósmym wieku wielkimi przedstawicielami tego było dwunastu alwarów - świętych-śpiewaków-poetów tworzący dewocyjną poezję radośnie czczącą Wisznu oraz opisującą emocjonalny związek
bhakty
z nim. Ruch Wisznu-bhakti kwitł w średniowieczu we wielu częściach Indii i otrzymał podbudowę filozoficzno-teologiczną, a to za sprawą wybitnych myślicieli takich jak
Ramanudźa
,
Madhwa
,
Wallabha
,
Nimbarka
,
Ćajtanja Mahaprabhu
. Obecnie odgrywa bardzo ważną rolę w życie Hindusów i rozwija się we wielu innych krajach, w tym na Zachodzie. Awatary
Wisznu jest jedynym Bogiem w
wisznuizmie
. Wg tej religii objawił się on na Ziemi w dziesięciu
awatarach
(niekiedy wymienia się 22, 25 lub "nieskończoną liczbę" awatarów). Często wielbiony jest w formie któregoś z nich. 10 awatar Wisznu: -
Matsja
, ryba; uratował w tej postaci świat przed potopem
-
Kurma
, żółw; kontynuował dzieło swego poprzednika
-
Waraha
, dzik; uratował Ziemię przed złym
asurą
(demonem), który zaniósł planetę Ziemię na dno oceanu
-
Narasinha
, człowiek-lew (nara - człowiek, sinha - lew); uratował wszechświat przed demonem Hirakanjaśipu, który zmusił wszystkie istoty, oprócz swego syna Prahlady, do oddawania mu (Hirakanjaśipu) czci. Narasimha przywrócił wszechświatowi prawdziwą religię i zabił Hirakanjaśipu
-
Wamana
, karzeł
-
Paraśurama
, Rama z toporem
-
Rama
, Ramaćandra, książę i król Ajodhji, drugie najistotniejsze wcielenie Wisznu; był uosobieniem wszelkiej cnoty i prawości. Główną jego misją było pokonanie złych demonów i podtrzymanie religii.
-
Kryszna
- najważniejszy awatara Wisznu. Żył na wsi jako pasterz krów, potem został władcą miasta
Dwaraka
. Pomagał
Pandawom
w
wojnie Kurukszetra
(choć sam nie brał w niej udziału), wygłosił
Bhagawadgitę
(jeden z najważniejszych świętych tekstów hinduizmu), uratował wielu ludzi przed negatywnymi energiami
kalijugi
, czyli ery najgorszego upadku moralnego.
-
Budda
(zwany "Zwodzicielem") . Istnieje spór co do misji jaką odegrał/miał odegrać, wg niektórych interpretacji jego rolą było zakazanie ofiar ze zwierząt i wypróbowanie siły wiary w Boga) . Lub awatarą był
Balarama
(brat Kryszny). Większość hinduistów uważa, że dziewiątym awatarą był nie Balarama, lecz Budda.
-
Kalkin
("wieczność" lub "czas" lub "niszczyciel wszelkiej niegodziwości"), który oczekiwany jest pod koniec
kalijugi
- obecnie trwającej epoki. Wyobrażany jako jeździec na białym koniu, ma zniszczyć zło, i doprowadzić nas do kritajugi (ery najwyższej moralności). Część hinduistów uważa, że ta inkarnacja już nastąpiła.
ImionaPodobnie jak wszystkie hinduskie
dewy
i
dewi
, Wisznu ma wiele imion, prawdopodobnie więcej niż każde inne. Są one zebrane w Wisznu sahaśranama (tysiąc imion Wisznu), będącym częścią
Mahabharaty
. Czternaście poniższych imion Wisznu ma szczególne znaczenie: Inne ważne imiona to: Przypisy- ↑
Joseph Campbell
, Mityczny obraz, Wydawnictwo KR, Warszawa
2004
- ↑ Satvata-tantra
- ↑ Siddhartha-samhita
- ↑ Jak wyżej
Zobacz też
Inne hasła zawierające informacje o "Wisznu":
Karma
...
Wedyzm
...
Nepal
...
Njaja
...
Budda Siakjamuni
...
Astrologia
...
Wedy
...
Kościoły i związki wyznaniowe w Polsce
...
Narada Muni
instrumentem
wina
Narada Muni (
Sanskryt
: नारद मुनी, nārada munī) – upełnomocniona
inkarnacja
,
awatara Wisznu
, wędrowny mędrzec, asceta , syn
Brahmy
, wieczny
brahmaćarin
. Podróżując ze swoim ...
6 (liczba)
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Wisznu":
006 Religie Dalekiego i Bliskiego wschodu (plansza 3)
...
104. Zróżnicowanie religijne świata (plansza 17)
...
|