Święta
Teresa Benedykta od Krzyża ( OCD )
Edith Stein
dziewica męczennica
Data urodzenia	12 października 1891 Wrocław
Data śmierci	ok. 9 sierpnia 1942 Auschwitz-Birkenau
Kościół / wyznanie	Kościół katolicki
Data beatyfikacji	1 maja 1987 Kolonia przez Jana Pawła II
Data kanonizacji	11 października 1998 przez Jana Pawła II
Wspomnienie	9 sierpnia ( święto liturgiczne )
Patronka	Europy

Dom rodzinny Edyty Stein przy Nowowiejskiej 38 we Wrocławiu

Grób ojca Edyty na wrocławskim kirkucie

Edyta Stein, znana jako św. Teresa Benedykta od Krzyża (ur. 12 października 1891 we Wrocławiu ^[1] – zginęła ok. 9 sierpnia 1942 w obozie Auschwitz ) – Żydówka z pochodzenia, obywatelka Niemiec , filozof, karmelitanka bosa (OCD), dziewica i męczennica , święta Kościoła katolickiego .

Biografia

Edith Stein urodziła się w święto Jom Kippur w licznej, ale zamożnej rodzinie żydowskiej na wrocławskim Przedmieściu Odrzańskim^[2], przy dzisiejszej ulicy Dubois. Była najmłodszym z jedenaściorga dzieci wrocławskiego handlarza drzewem, Zygfryda. Ojciec zmarł, kiedy miała tylko dwa lata, od tego czasu matka, Augusta zajmowała się zarówno dziećmi, jak i dużą firmą swego zmarłego męża. Pomimo żywej wiary całej rodziny, a zwłaszcza matki, w 14 roku życia Edyta zadeklarowała iż jest ateistką .

Studiowała na Uniwersytecie Wrocławskim germanistykę, historię i psychologię pod kierunkiem Williama Sterna, twórcy skali IQ. Od 1912 roku studiowała w Getyndze pod kierunkiem Edmunda Husserla . Napisała i obroniła u niego rozprawę doktorską "O zagadnieniu wczucia". Spotkała wtedy Maxa Schelera , stykając się jednocześnie z nietypowym dla niej spojrzeniem na katolicyzm. Dzięki także Schelerowi ponownie pojawiło się przed nią zjawisko wiary. Poznała wtedy także swego późniejszego przyjaciela, Romana Ingardena , świadka jej duchowych przemian.

Po gwałtownej śmierci swojego dobrego znajomego w czasie walk I wojny światowej – Adolfa Reinacha – miała wpaść w apatię i rozdarcie duchowe. Wstąpiła do Niemieckiej Partii Demokratycznej. Podbudowana postawą jego żony, ewangeliczki, zaczęła przeżywać nawrócenie. Swoją kulminację miało to w domu Jadwigi Conrad-Martius. Edyta wspomina w swej autobiografii: "Sięgnęłam na chybił trafił i wyjęłam książkę sporej objętości. Nosiła tytuł: Życie św. Teresy z Avili spisane przez nią samą. Zaczęłam czytać, zachwyciłam się natychmiast i nie przerwałam lektury aż do jej ukończenia. Gdy zamknęłam książkę, powiedziałam sobie: To jest prawda". 1 stycznia 1922 przyjęła chrzest w Kościele katolickim , przyjmując imię Teresa. Jej wiara zostaje pogłębiona podczas studiowania m.in. prac świętego Tomasza z Akwinu , którego zaczęła tłumaczyć. Rozpoczęła także serie wykładów i pogadanki w radiu. Po dojściu Hitlera do władzy została jednak zwolniona z pracy.

13 października 1933 roku pożegnała się z rodziną. Jej matka nigdy nie pogodziła się z decyzjami jej i swoich innych dzieci. Następnego dnia wstąpiła do Karmelu w Kolonii i przyjęła imię Teresa Benedykta od Krzyża. Na duchowych opiekunów wybrała św. Teresę z Avili i św. Jana od Krzyża .

W obliczu narastających prześladowań Żydów 31 grudnia 1938 została przeniesiona do karmelu w Echt w Holandii . Cztery lata później 2 sierpnia 1942 aresztowało ją Gestapo , wraz z innymi katolikami pochodzenia żydowskiego. Widziano ją następnie na dworcu we Wrocławiu. W czasie aresztowania miała powiedzieć swojej siostrze, Róży: "Chodź, idziemy cierpieć za swój lud". Prawdopodobnie 9 sierpnia została zagazowana w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz . Jedną z jej towarzyszek męczeństwa była siostra Lisamaria Meirowsky .

Działalność naukowa

Edyta Stein prowadziła bardzo bogatą działalność naukową, przede wszystkim filozoficzną. Początkowo była wyłącznie fenomenologiem , w późniejszym okresie zaczęła porównywać fenomenologię z tomizmem . Zajmowała się tłumaczeniami tekstów świętego Tomasza z Akwinu oraz błogosławionego J. H. Newmana . Jako karmelitanka bosa o niezwykle bogatym życiu wewnętrznym dała wyraz pięknu i wartości przeżyć mistycznych pisząc pracę poświęconą św. Janowi od Krzyża "Wiedza Krzyża".

Z wielu względów filozofia Edyty Stein bywa określana mianem "filozofii światła". Jest poświęcona przede wszystkim człowiekowi jako istocie świadomej, myślącej i wolnej oraz Bogu i drodze, która do niego prowadzi.

Najważniejsze dzieła

• Problem "wczucia się". Rozprawa doktorska (Zum Problem der Einfühlung. Dissertation), Halle 1917.
• Fenomenologia Husserla a filozofia św. Tomasza z Akwinu. Księga pamiątkowa ku czci Husserla (Die Phänomenologie Husserls und die Philosophie des hl. Thomas von Aquin. Jubiläumsausgabe für Husserl), Halle 1929.
• Św. Tomasza z Akwinu badania dotyczące zagadnienia prawdy (Des hl. Thomas von Aquino Untersuchungen über die Wahrheit), t. 1-2, Breslau 1931.
• Byt skończony a byt wieczny (Endliches und ewiges Sein), 1937, wydane: Freiburg im Breisgau 1950. – Pozycja jest własną przeróbką pracy habilitacyjnej pt. Możność i akt (Potenz und Akt. Habilitationsschrift).
• Wiedza Krzyża. Studium o św. Janie od Krzyża (Kreuzeswissenschaft. Studie über Johannes vom Kreuz), niedokończone 1942, nowe niemieckie wydanie: Herder Verlag, Freiburg im Breisgau 2003.
• Twierdza duchowa (Welt und Person. Beitrag zum christlichen Wahrheitsstreben), Zysk i S-ka, 2006.

Kult

Muzeum w Lublińcu

Edith została beatyfikowana ( 1 maja 1987 ), kanonizowana ( 11 października 1998 ) i ogłoszona patronką Europy ( 1 października 1999 ) przez papieża Jana Pawła II . W Lublińcu , który był jej ukochanym miastem, znajduje się Muzeum św. Edyty Stein oraz jeden z nielicznych w Europie kościołów pod jej wezwaniem (kolejny znajduje się w Gdańsku). Św. Edyta jest także patronką Lublińca .

Święto liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest 9 sierpnia ^[3]

Pamięć o Edycie Stein

We Wrocławiu, w dawnym domu Steinów, działa Towarzystwo im. Edyty Stein. W pobliskim kościele św. Michała znajduje się poświęcona jej kaplica, z której skradziono relikwię – fragment habitu zakonnego Teresy Benedykty od Krzyża. Obok wejścia do świątyni jest umieszczona tablica ku jej czci. Przy kościele działa Prywatne Gimnazjum Salezjańskie im. Św. Edyty Stein. Inna tablica ku czci Edyty Stein znajduje się na tzw. domu Steffensa przy ul. Kuźniczej 35 we Wrocławiu. Również w Rybniku znajduje się kaplica pod wezwaniem św. Edyty Stein na terenie kampusu studenckiego należąca do Duszpasterstwa Akademickiego w Rybniku^[4].

Ukazują się w języku polskim książki autorstwa Edyty Stein, jak i o niej.

Pamięć o Edycie Stein głęboko pielęgnowana jest w Lublińcu, rodzinnym mieście matki, do którego przyjeżdżała z radością odwiedzać dziadków i krewnych. W Lublińcu znajduje się pierwsza w Europie (a może nawet w świecie) parafia pw. św. Teresy Benedykty od Krzyża . Od 2000 działa katolicki Zespół Szkół im. św. Edyty Stein Katolickiego Stowarzyszenia Wychowawców, w którym znajduje się sala pamięci "Pro memoria". Po kilku latach przerwy do domu Courantów – dziadków Edyty, powraca muzeum Edyty Stein. Na budynku znajduje się tablica pamiątkowa. Na tzw. małym rynku stoi poświęcona Edycie rzeźba. Rok 2008 był w Lublińcu Rokiem Edyty Stein.

11 października 2008 roku na rynku głównym odbyła się uroczystość nadania Miastu Patronatu św Teresy Benedykty od Krzyża Edyty Stein. 28 lutego 2009 uroczyście otwarte oraz poświęcone zostaje nowe Muzeum św. Teresy Benedykty od Krzyża Edyty Stein w Lublińcu które mieści się na piętrze dawnej kamienicy Courantów.

Zobacz też

• kult świętych
• Kościół katolicki wobec integracji europejskiej
• modlitwa za wstawiennictwem świętego
• święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
• Maksymilian Maria Kolbe
• Otto Schimek

Przypisy

Bibliografia

Linki zewnętrzne

• Krakowska Prowincja Karmelitów Bosych - Strona poświęcona św. Edycie Stein
• Życiorys na stronach Stolicy Apostolskiej
• Strona Karmelu austriackiego poświęcona Edycie Stein ( niem. )
• Muzeum Pro Memoria Edith Stein w Lublińcu