Franciszek Ferdynand

Arcyksiążę Franciszek Ferdynand Habsburg z rodziną

Franciszek Ferdynand Habsburg-Lotaryński d'Este (ur. 18 grudnia 1863 , w Grazu , Austria , zm. 28 czerwca 1914 , w Sarajewie , Bośnia ) - arcyksiążę Habsburg , bratanek cesarza Franciszka Józefa I , od śmierci ojca 19 maja 1896 - następca tronu Austro-Węgier .

Życie

Urodził się jako najstarszy syn arcyksięcia Karola Ludwika i jego drugiej żony - arcyksiężnej Marii Annunziaty , księżniczki Sycylii i Neapolu . Arcyksiążę Franciszek Ferdynand nie uchodził za zbyt inteligentnego i miał szczątkowe wykształcenie, jednak jego taktyka polityczna w części społeczeństwa cieszyła się poważaniem^[]. W dniu narodzin był czwarty w kolejce do tronu, dlatego od razu przeznaczono go do służby wojskowej. Następcą tronu został po śmierci syna Franciszka Józefa, arcyksięcia Rudolfa oraz brata cesarza Maksymiliana , cesarza Meksyku i swojego ojca Karola Ludwika.

Franciszka Józefa przerażała myśl objęcia tronu przez młodszego brata Ferdynanda, Ottona , skandalistę i pijaka. Tak więc, kiedy Franciszek Ferdynand zachorował na gruźlicę , cały dwór w Wiedniu modlił się o jego powrót do zdrowia (arcyksiążę był bardzo pobożny). Rychło okazało się, że Ferdynand, tak jak jego brat, miał stać się bohaterem skandalu. Pod groźbą rezygnacji z korony wymusił na cesarzu zgodę na ślub z ubogą czeską szlachcianką, Zofią Chotek (monarcha był małżeństwu zdecydowanie przeciwny, jednak uległ, kiedy arcyksiążę zagroził zrzeczeniem się praw do korony). Małżeństwo było morganatyczne.

Z panującym cesarzem Franciszkiem Józefem I nie miał zbyt dobrych stosunków - obydwaj panowie bardzo się nie lubili. Stary cesarz nie cenił swojego bratanka, który był porywczy i mściwy. Arcyksiążę projektował plany reformy monarchii, które miały zostać rozpoczęte po objęciu tronu. W miejsce monarchii dwuczłonowej proponował państwo trójczłonowe (trzecim narodem rządzącym mieli zostać Słowianie Południowi, czyli przede wszystkim Chorwaci) lub federacji z większą rolą krajów koronnych. Z tych powodów arcyksiążę był nielubiany przez Węgrów, którzy bali się utraty swoich wpływów w Austro-Węgrzech.

W 1887 nabył zamek Konopiště w środkowych Czechach, który przebudowywał na swoją przyszłą rezydencję. Na przełomie wieków był to najnowocześniejszy zamek w Europie.

Śmierć

Zginął w stolicy Bośni - Sarajewie , w zamachu sarajewskim dokonanym przez organizację Czarna Ręka . Został zastrzelony wraz z żoną Zofią przez Gawriła Principa . Wydarzenie to było bezpośrednią przyczyną wybuchu I wojny światowej . Ironią losu jest fakt, że bezpośrednią przyczyną wojny stał się Franciszek Ferdynand, który najżarliwiej się jej sprzeciwiał, a mordercą był przedstawiciel narodu, który pod rządami arcyksięcia miał zostać trzecim "narodem rządzącym" i współdecydować o losach państwa. Gdy kula przeszyła Franciszkowi Ferdynandowi gardło, znalazł jeszcze dość siły, by sześć lub siedem razy powtórzyć słowa: "To nic".

Dziedzictwo

Zofia von Chotek i jej potomkowie z małżeństwa z Franciszkiem Ferdynandem, uzyskali tytuł książąt von Hohenberg . Zgodnie ze statutami rodowymi Habsburgów Zofia von Chotek nigdy nie miała prawa otrzymać tytułu cesarzowej, a dzieci nie miały prawa do tronu.

Bibliografia

• R. Kiszling, Franz Ferdynand von Habsburg-d'Este, w: Neue Deutsche Biographie, Bd 5, Berlin 1961, s. 364