Louis Félix Marie François Franchet d'Espérey (ur.
25 maja
1856
w
Mustaghanam
; zm.
3 lipca
1942
w zamku de Amance) −
francuski
generał
okresu
I wojny światowej
,
marszałek Francji
.
Urodził się w Mustaghanam (dzisiejsza
Algieria
) jako syn oficera kawalerii formacji Chasseurs d'Afrique. Kształcił się w
Szkole Wojskowej Saint-Cyr
(specjalność piechota), którą ukończył w
1876
roku. Następnie ukończył Akademię Sztabu Generalnego. Długie lata służył w Algierii; uczestnik ekspedycji w
Wietnamie
, wojen kolonialnych w
Indochinach Francuskich
, Chinach (tłumił
"powstanie bokserów"
) w
1900
roku oraz w Maroku (
1912
). W czasie wojny w Chinach był naczelnym dowódcą wojsk francuskich w rejonie
Pekinu
. Od
1908
roku był dowódcą brygady, a od
1912
dywizji. W
1913
roku został mianowany generałem dywizji i wyznaczony na dowódcę 1 Korpusu w
Lille
.
W początkach
I wojny światowej
, w ramach tzw. planu XVII generalnej ofensywy armii francuskiej, dowodził 1 Korpusem Armijnym w składzie 5 Armii gen. Charlesa Lanrezaca. W walkach
22 sierpnia
1914
roku, broniąc przepraw na rzece Maas, odrzucił atak przeważających sił niemieckich pod
Charleroi
. Po zakończeniu bitwy granicznej,
5 września
(w przededniu
kontrofensywy francuskiej nad Marną
), na rozkaz głównodowodzącego
Joffre
, zastąpił Lanrezaca jako dowódca 5 Armii. Jego armia w czasie
bitwy nad Marną
swoim prawym skrzydłem wspierała 9 Armię gen.
Ferdynanda Focha
, a lewym i centrum ugrupowania dokonywała pogłębienia luki pomiędzy niemieckimi 1 i 2 Armią. W marcu
1916
roku służył jako dowódca Wschodniej Grupy Armii.
27 grudnia
1916 roku zastąpił gen. Focha na stanowisku dowódcy Północnej Grupy Armii i uczestniczył w wiosennej operacji zaczepnej gen.
Roberta Nivelle
(ofensywa Nivelle'a). Od czerwca
1918
roku dowodził Armia Wschodnią w
Macedonii
w składzie 29 dywizji koalicyjnych wojsk (
Francji
,
Grecji
,
Serbii
,
Wielkiej Brytanii
,
Włoch
i
Rosji
), liczących łącznie ponad 400 tys. żołnierzy (10 dywizji greckich, 8 francuskich, 5 serbskich, 4 angielskie, 1 włoska i 1 rosyjska), zajmując pozycje od
Morza Egejskiego
do rzeki
Strumy
. W drugiej połowie września 1918 roku siłami Armii Wschodniej, przy przełamaniu na głównym kierunku siłami dywizji serbskiej, przerwał front bułgarski, w wyniku czego po dwóch tygodniach zostało podpisane zawieszenie broni w
Salonikach
na warunkach zwycięskiej
Ententy
.
W 1918 roku, w uznaniu dokonań na polu bitwy, został mu przez Serbów nadany najwyższy serbski stopień wojskowy
vojvody
, odpowiadający stopniu marszałka w armii francuskiej.
Został wyznaczony na Naczelnego Dowódcę Wszystkich Sił Sprzymierzonych na Bałkanach. Podpisał układy pokojowe z
Turcją
i
Węgrami
. We wrześniu
1918
otrzymał rozkaz o przerzucie części sił na Ukrainę. Niezadowolony z decyzji, wyraził się negatywnie w imieniu wojsk o niechęci podejmowania walki "w wielkiej i mroźnej Rosji".
Od marca
1919
roku Naczelny Komisarz Francji w południowej Rosji. 20 marca przybył do Odessy, pod którą podchodziły oddziały Armii Czerwonej. Opuścił Odessę, pozostawiając wojska białych, chociaż wcześniej obiecywał im wsparcie. Morzem udał się do
Sewastopola
. W 1919 roku dowodził operacjami przeciwko
Węgierskiej Republice Rad
. W połowie tego samego roku został wyznaczony na stanowisko inspektora Wojsk Północno Afrykańskich i Misji Zagranicznych.
Od
1920
roku członek Wyższej Rady Wojennej. W
1921
roku mianowany marszałkiem Francji. W latach
1923
-
1931
generalny inspektor Wojsk Francuskich w Afryce Północnej. W roku
1934
wybrany na członka Akademii Francuskiej.
W serbskiej stolicy (
Belgradzie
) jeden z bulwarów został nazwany jego imieniem.
Odznaczenia
- Krzyż Wielki Legii Honorowej
Bibliografia
- K. A Zalleskij Pierwaja mirowaja wojna. Prawitieli i wojennaczalniki, wyd. "WECZE" Moskwa 2000
Wystąpił problem z bazą danych.
Spróbuj ponownie poprzez naciśnięcie przycisku "Odśwież".
Przepraszamy za powstały problem.