Msza katolicka

Nabożeństwo protestanckie

Boska liturgia

Msza – w chrześcijaństwie porządek celebracji liturgicznej będącej odniesieniem do Ostatniej Wieczerzy Jezusa .

Słowo msza jest ściśle związane z celebracją w tradycji łacińskiej i słowami diakona kończącymi liturgię (Ite missa est). W tradycjach wschodnich, zarówno prawosławnej , jak i katolickiej , powszechniejszym jest termin Boska liturgia . Po reformacji , wspólnoty protestanckie początkowo używały terminu msza (→ Marcin Luter , Msza niemiecka), ale ze względu na fakt, ze w Kościele katolickim słowo to stało się przez lata synonimem sakramentu eucharystii , którego dotychczasowe rozumienie zostało przez reformację odrzucone, wkrótce zastąpiły mszę innymi pojęciami ( Nabożeństwo główne , Pamiątka Wieczerzy Pańskiej)^{[uwaga 1]}.

Etymologia

Słowo msza pochodzi – podobnie jak w języku angielskim Mass i niemieckim die Messe – od używanego od IV w. łacińskiego określenia missa. Wśród badaczy nie ma zgody co do jego pierwotnego znaczenia, wymienia się następujące^[1]:

• od rzymskiego zwyczaju rozwiązywania zgromadzenia (dimissio) - w tym kontekście słowo to pojawia się w formule kończącej celebrację: Ite, Missa est, czyli Idźcie, teraz następuje rozesłanie^[2],
• modlitwy wysyłane ku Bogu (missae), składanie Bogu ofiary,
• specjalna czynność wykonywana przez osobę posłaną (być może latynizacja hebrajskiego missah).

Ustanowienie Eucharystii

Według doktryn ewangelickich i katolickiej Eucharystia została ustanowiona przez Jezusa Chrystusa podczas Ostatniej Wieczerzy spożytej z Apostołami w Wielki Czwartek ^[3]. W trakcie wieczerzy Chrystus łamał i rozdawał chleb ze słowami "Bierzcie i jedzcie, to jest Ciało moje" (Mt 26,26). Po wieczerzy podał Apostołom kielich wypełniony winem ze słowami "Pijcie z niego wszyscy, bo to jest moja Krew Przymierza, która za wielu będzie wylana na odpuszczenie grzechów" (Mt 26,27-28). Równoległe opisy ustanowienia Eucharystii znajdują się w pozostałych Ewangeliach synoptycznych (Mk 14,22-24; Łk 22,19-20) oraz w 1 Kor 11, 24-26.

Chleb i wino jako ciało i krew Chrystusa

Według katolików, starokatolików i prawosławnych ofiarowane podczas mszy świętej chleb i wino zostają przeistoczone w ciało i krew Chrystusa. Postacie eucharystyczne nie uobecniają Chrystusa w sposób symboliczny, lecz substancjalnie , zachowując jedynie przypadłości chleba i wina. Luteranie natomiast uważają, że w wyniku konsekracji, pod postaciami chleba i wina jest realnie obecne ciało i krew Jezusa Chrystusa, chleb pozostaje jednak chlebem, a wino winem ( konsubstancjacja ).

Chrystus ustanawiając mszę powołał się wprost na przykład najwyższego kapłana Melchizedeka , który wg Księgi Rodzaju był królem Salemu i przywitał Abrama chlebem i winem. Ponieważ z psalmu 110 wynika, że Mesjasz będzie Kapłanem na wieki na wzór Melchizedeka, ustanowienie Eucharystii jest wypełnieniem przepowiedni mesjańskiej.

W języku biblijnym ciało i krew oznacza człowieka (jak w Mt 16, 17; 1 Kor 15, 50; Ekl 18, 30). Rozdzielenie ciała i krwi oznacza symbolicznie śmierć. Dlatego też chleb i wino są osobno konsekrowane i zmieniają się sakramentalnie w ciało i krew Chrystusa, który mówił o sobie, że Ciało moje jest prawdziwym pokarmem, a Krew moja jest prawdziwym napojem (J 6, 55).

Uczestnictwo we mszy

Powinność uczestnictwa

Katolicy są na mocy pierwszego z przykazań kościelnych ^[4] zobowiązani do uczestnictwa co niedzielę i święta nakazane przez Kościół we mszy. Powinność uczestnictwa we mszy według katolików i ewangelików wynika ponadto z 3. przykazania Dekalogu .

Uczestnictwo aktywne

Łacińskie określenie participatio actuosa, niezręcznie przełożone na język polski jako aktywne uczestnictwo, oznacza raczej świadome, uobecniające uczestnictwo. Realizuje się ono w słuchaniu słów Biblii, odpowiedziach mszalnych i aklamacjach , postawach i gestach. Szczególnie zaś realizuje się ono przez śpiew i muzykę. Ale przede wszystkim liczy się wewnętrzne kontemplowanie tajemnicy ofiary mszy świętej.

Porządek liturgiczny

Kościół łaciński

Na mocy motu proprio Summorum Pontificum papieża Benedykta XVI w Kościele katolickim obrządku łacińskiego współistnieją dwie formy rytu rzymskiego: zwyczajna (posoborowa) oraz nadzwyczajna (tzw. trydencka lub klasyczna ). Oprócz tych dwóch form rytu rzymskiego istnieje szereg innych obrządków liturgicznych , które wywodzą się z różnych Kościołów lokalnych czy też klasztorów różnych zgromadzeń zakonnych.

W każdym obrządku można wyróżnić część przygotowawczą ( Msza katechumenów lub Obrzędy wstępne i Liturgia Słowa ) oraz właściwe sprawowania ofiary (Msza wiernych lub Liturgia eucharystyczna i Obrzędy końcowe ). Sobór Watykański II w Konstytucji o liturgii Sacrosanctum concilium podkreślił równą wartość obu tych części, niezwykle cennych dla życia chrześcijańskiego.

Cerkiew prawosławna i katolickie Kościoły wschodznie

Protestantyzm

Uwagi

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Obrzędy mszy świętej w różnych językach
• Archidiecezjalny Kalendarz Liturgiczny
• Internetowy Słownik Liturgiczny
• Wyszukiwarka Mszy Świętych w Polsce z geolokalizacją
• Msze Święte dla Polaków za granicą