Płaca minimalna
Płaca minimalnaPłaca minimalna - najniższa z możliwych
płac
, najczęściej ustalana na drodze prawnej przez dane
państwo
. Celem odgórnego ustalenia nieprzekraczalnego minimum płacowego jest wykluczenie szkodliwej dla pracowników konkurencji pracodawców w obniżaniu kosztów przez zaniżanie płac. Zdaniem niektórych powoduje usunięcie z rynku pracy osób, których praca wyceniania jest przez pracodawców poniżej płacy minimalnej.[]. Minimalne wynagrodzenie ustawowe w PolsceW Polsce minimalne wynagrodzenie ustalane jest corocznie na podstawie
ustawy
z 10 października 2002 o minimalnym wynagrodzeniu za pracę[1] Wysokość minimalnego wynagrodzenia, podlega ogłoszeniu w
Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”
, w drodze obwieszczenia
Prezesa Rady Ministrów
do 15 września każdego roku. Minimalne wynagrodzenie za pracę od 1 stycznia 2011 będzie wynosić 1386zł brutto.[2][3] Od 1 stycznia 2010 płaca minimalna wynosi 1317 zł brutto, czyli 42 proc. przeciętnego wynagrodzenia.[4] W okresie pierwszego roku pracy danego pracownika nie może być niższe niż 80% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę (80% x 1317 = 1053,60 zł)[5]. W 2009 r. minimalne wynagrodzenie za pracę w Polsce wynosiło 1276 zł (wynagrodzenie brutto), to jest 40% przeciętnej pensji w Polsce. W okresie pierwszego roku pracy danego pracownika nie mogło być niższe niż 80% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę (80% x 1276 = 1020,80 zł)[5]. Minimalne miesięczne wynagrodzenie w Polsce w latach 1970-2011[6] | data wprowadzenia | stawka minimalna brutto po denominacji | stawka minimalna brutto przed denominacją |
---|
1 I 2011 | 1386 | - | 1 I 2010 | 1317 | - | 1 I 2009 | 1276 | - | 1 I 2008 | 1126 | - | 1 I 2007 | 936 | - | 1 I 2006 | 899,10 | - | 1 I 2005 | 849 | - | 1 I 2004 | 824 | - | 1 I 2003 | 800 | - | 1 I 2001 | 760 | - | 1 III 2000 | 700 | - | 1 XI 1999 | 670 | - | 1 I 1999 | 528 | - | 1 II 1998 | 500 | - | 1 VII 1997 | 450 | - | 1 II 1997 | 406 | - | 1 I 1997 | 391 | - | 1 VII 1996 | 370 | - | 1 IV 1996 | 350 | - | 1 I 1996 | 325 | - | 1 X 1995 | 305 | - | 1 VII 1995 | 295 | - | 1 IV 1995 | 250 | - | 1 I 1995 | 260 | - | 1 X 1994 | 240 | 2400000 | 1 VII 1994 | 220 | 2200000 | 1 IV 1994 | 205 | 2050000 | 1 I 1994 | 195 | 1950000 | 1 X 1993 | 175 | 1750000 | 1 VII 1993 | 165 | 6500000 | 1 I 1993 | 150 | 1500000 | 1 X 1992 | 135 | 1350000 | 1 IX 1992 | 130 | 1300000 | 1 VIII 1992 | 120 | 1200000 | 1 V 1992 | 100 | 1000000 | 1 I 1992 | 87,5 | 875000 | 1 XII 1991 | 70 | 700000 | 1 X 1991 | 65,2 | 652000 | 1 VII 1991 | 63,2 | 632000 | 1 IV 1991 | 60,5 | 605000 | 1 I 1991 | 55 | 550000 | 1 X 1990 | 44 | 440000 | 1 IX 1990 | 36,8 | 368000 | 1 I 1990 | 12 | 120000 | 1 X 1989 | 3,8 | 38000 | 1 VII 1989 | 2,21 | 22100 | 1 I 1989 | 1,78 | 17800 | 1 I 1988 | 0,9 | 9000 | 1 I 1987 | 0,7 | 7000 | 1 I 1986 | 0,54 | 5400 | 1 IX 1982 | 0,54 | 5400 | 1 I 1982 | 0,33 | 3000 | 1 I 1980 | 0,2 | 2000 | 1 V 1979 | 0,18 | 1800 | 1 V 1978 | 0,16 | 1600 | 1 V 1977 | 0,14 | 1400 | 1 VIII 1974 | 0,12 | 1200 | 1 XII 1970 | 0,1 | 1000 |
Minimalne miesięczne wynagrodzenie w Polsce w latach 2000-2010 | rok | stawka minimalna brutto (PLN) | stawka minimalna netto - standardowe koszty uzyskania przychodu (PLN) | stawka minimalna netto - podwyższone koszty - dojazd do pracy z innej miejscowości (PLN) | koszt całkowity zatrudnienia pracownika dla pracodawcy - przy ubezp. wyp. 1,67% (PLN) |
---|
2011 | 1386 | 1032,34 | 1037,34 | ? | 2010 | 1317 | 984,15 | 989,15 | 1560,39 | 2009 | 1276 | 954,96 | 959,96 | 1511,81 | 2008 | 1126 | 845,17 | 850,17 | ? | 2007 | 936 | do 30.06: 675,40 od 01.07: 697,95 | do 30.06: 680,40 od 01.07: 702,95 | ? | 2006 | 899,10 | 647,93 | 652,93 | ? | 2005 | 849 | 617,39 | ? | ? | 2004 | 824 | 602,77 | ? | ? | 2003 | 800 | 588,39 | ? | ? | 2002 | 760 | 561,82 | ? | ? | 2001 | 760 | 559,12 | ? | ? | 2000 | 700 | 512,83 | ? | ? | Źródła:
http://msp.money.pl/kalkulatory_i_wskazniki/wskazniki/wynagrodzenia
oraz
http://www.infor.pl/kalkulatory/wynagrodzenia
. |
Przykłady płac minimalnych w wybranych krajach Europy i w USA [7]Pensja minimalna w styczniu 2009 r.: Tylko w niektórych krajach UE minimalne wynagrodzenie jest zdefiniowane. W USA, Wlk. Brytanii i Irlandii występują stawki godzinowe. W styczniu 2009, 20 z 27 krajów Unii miało ustaloną stawkę minimalną, od 123€ w Bułgarii do 1642€ w Luksemburgu. W niektórych krajach, gdzie nie ma prawnie ustanowionej płacy minimalnej, występują minimalne stawki branżowe. Inaczej jest w USA, gdzie płace minimalne godzinowe pasują dokładnie do minimalnych kosztów utrzymania. W Niemczech, Austrii i krajach skandynawskich płaca minimalna jest zasadniczo pozostawiona w domenie
autonomii układowej
pracodawców i związków zawodowych. Tabela przedstawia miesięczne minimalne wynagrodzenie w wybranych krajach. Prawnie ustanowione wynagrodzenie minimalne w Euro (Stan: 01/2007)' | Zmierzone dzięki
Indeksowi Big-Maca
|
Kraj
| Stawka godzinowa | Stawka miesięczna | Ilość Big-Maców na godzinę |
---|
Luksemburg
| 9,08 | 1.570 | 2,63 |
Francja
| 8,27 | 1.254 | 2,58 |
Holandia
| 8,13 | 1.301 | 2,76 |
Wielka Brytania
| 7,96 (£ 5,52) | 1.361 | 2,74 |
Belgia
| 7,93 | 1.259 | 2,33 |
Australia
| 7,65 (12,75 AUD) | | 3,94 |
Andora
| 6,50 | 1.080 | |
USA
| 5,39 (7,25$) | 676 | 2,25 |
Grecja
| 4,22 | 668 | 1,46 |
Hiszpania
| 3,99 | 666 | 1,25 |
Izrael
| 3,54 | | |
Malta
| 3,47 | 585 | 1,22 |
Słowenia
| 3,02 | 522 | 1,37 |
Portugalia
| 2,82 | 475 | 1,06 |
Polska
| 2,19 | 351 | 1,00 |
Czechy
| 1,76 | 288 | 0,72 |
Węgry
| 1,50 | 258 | 0,65 |
Estonia
| 1,33 | 230 | 0,69 |
Słowacja
| 1,32 | 217 | 0,66 |
Wenezuela
| | 204 | |
Łotwa
| 1,00 | 174 | 0,52 |
Litwa
| 0,99 | 172 | 0,50 |
Rumunia
| 0,66 | 114 | 0,31 |
Bułgaria
| 0,53 | 92 | 0,35 |
Rosja
| | 32 (1100 rubli) | |
Szwecja
,
Dania
| (wg branż) | |
Austria
| (wg branż, przy opiece społecznej od 2008 1000€/miesięcznie) | |
Niemcy
| (tylko niektóre branże, różne stawki) | |
Szwajcaria
| (trwa dyskusja) | | Źródło: |
Hans-Böckler-Stiftung 2007
(oprócz Andory, Australii, USA i Izraela) |
Eurostat 2007
(poza Rosją i Wenezuelą) | |
Minimalne wynagrodzenie a średnie wynagrodzenieW wielu krajach Europy Zachodniej minimalne wynagrodzenie ustanowione jest jako odsetek średniego miesięcznego wynagrodzenia. Minimalne wynagrodzenie jako %- średniego miesięcznego wynagrodzenia (Stan: 2005)[8] | Kraj | Wielkość |
---|
Irlandia | 50,0% | Luksemburg | 49,6% | Malta | 49,0% | Francja | 47,0% | Belgia | 46,4% | Holandia | 46,1% | Słowenia | 44,1% | POLSKA | 42,0% (2010) | Bułgaria | 41,0% | Portugalia | 40,7% | Węgry | 40,7% | Litwa | 39,1% | Rep. Czeska | 38,8% | Łotwa | 38,5% | Wielka Brytania | 37,9% | Hiszpania | 37,7% | Rumunia | 34,4% | Słowacja | 34,1% | USA | 32,9% | Estonia | 32,4% | Źródło:
Komisja Europejska
z badań w r. 2006: 24. |
Odsetek osób pobierających minimalne wynagrodzenieMinimalne wynagrodzenie otrzymuje teoretycznie mały odsetek ogółu zatrudnionych. Jednak jeden z najwyższych udział osób zarabiających minimum występuje we Francji, Litwie i Rumunii. Polska w klasyfikacji Eurostatu zajęła 9. miejsce z wynikiem 4,49%. Pobierający minimalne wynagrodzenie (Stan: 2005) | Kraj | % zatrudnionych |
---|
Bułgaria | 16,00% (2007) | Francja | 15,60% | Litwa | 12,07% | Rumunia | 12,00% | Luksemburg | 11,00% | Węgry | 7,95% | Estonia | 5,72% | Portugalia | 5,50% | POLSKA | 4,49% | Irlandia | 3,10% | Holandia | 2,07% | Słowenia | 2,00% | Czechy | 2,00% | Słowacja | 1,93% | Wielka Brytania | 1,80% | Malta | 1,50% | USA | 1,40% | Hiszpania | 0,77% | Źródło:
Dane Eurostatu
. |
Opinie o płacy minimalnejWielu[9] uznaje, że płaca minimalna to właściwy instrument do zabezpieczenia bytu zatrudnionych wszędzie tam, gdzie panuje wśród pracodawców tendencja do oszczędzania poprzez zaniżanie wynagrodzeń do poziomu nie pozwalającego zatrudnionym na zaspokojenie podstawowych potrzeb. Stanowienie płacy minimalnej służy także wyeliminowaniu z rynku przedsiębiorstw, dla których wyzysk pracowników jest jedyną możliwą drogą do osiągnięcia sukcesu ekonomicznego, np. oferujących produkty słabej jakości, nie posiadających odpowiedniego kapitału, nieinnowacyjnych. Inni argumentują, że jest to instytucja szkodliwa, ponieważ wypycha z rynku pracy osoby najgorzej sobie na nim radzące. Sztucznie zawyża także realne koszty zatrudnienia ustalane przez przedsiębiorców, w oparciu o
wydajność pracy
(w prawidłowo funkcjonującym przedsiębiorstwie wzrost płac nie może być szybszy niż
ROE
i wydajność pracy). W Polsce np. jedną z grup o najwyższym
bezrobociu
są osoby do 30 roku życia, czyli dopiero wchodzące na rynek pracy i mające małe doświadczenie zawodowe. Pracodawca stając przed dylematem zatrudnienia kogoś za zawyżoną według siebie stawkę, często od tego odstępuje. Ponadto, płaca minimalna, zdaniem liberalnych ekonomistów, jest rodzajem
ceny urzędowej
, jest zatem formą
etatyzmu
i funkcjonuje bez oparcia o realia
rynkowe
. Efektem istnienia cen urzędowych jest poszerzanie się
szarej strefy
. Relatywnie wysoka płaca minimalna przyczynia się więc do powiększania pozaprawnego obrotu gospodarczego, a co za tym idzie - obrotu
nieopodatkowanego
i wyjętego m.in. spoza wymogów legalnego
rynku pracy
. Zaburza to
konkurencję
na rynku, a państwu przysparza kosztów walki z tym zjawiskiem oraz strat w dochodach do
budżetu
. W Polsce w oparciu o wysokość płacy minimalnej funkcjonuje wiele
świadczeń socjalnych
, tak więc jej podwyższenie ma oprócz bezpośredniego (pracownicy zatrudnieni w tzw. "budżetówce") także pośredni wpływ na powiększanie wielkości wydatków budżetowych (patrz:
deficyt budżetowy
,
efekt wypychania
). Z badań trójki amerykańskich naukowców - Browna, Gilroya i Kohena, opublikowanych w
1982
roku wynika, że negatywny wpływ regulacji płac na poziom zatrudnienia jest niemal żaden. W 2005 r. najniższe ustawowe wynagrodzenie pobierało w USA zaledwie 1,4% zatrudnionych. W 1999 roku płacę minimalną wprowadzono w Wielkiej Brytanii, gdzie początkowo, w obawie przed negatywnymi efektami wynosiła jedynie 3,60 funta za godzinę pracy, a następnie wzrastała do 5,05 w
2005
. Powołana w celu monitorowania efektów decyzji Low Pay Commission nie stwierdziła negatywnego wpływu decyzji na inflację i zatrudnienie i zalecała dalsze podwyższanie płacy, nawet powyżej średniego wzrostu wynagrodzeń. Nie doszło także do zmniejszenia ilości miejsc pracy - w czasie od wprowadzenia regulacji w życie przybyło ich 1,75 miliona. W przeprowadzonym w
2004
roku sondażu wśród brytyjskich pracodawców 90% z nich odpowiedziało, że wzrost płac z tytułu płacy minimalnej jest dla nich bez znaczenia. Wskazuje się także, że wprowadzenie tej instytucji wpływa pozytywnie na zmniejszenie się współczynnika Giniego i na zmniejszenie różnic w płacach między kobietami a mężczyznami (1998 - kobieta zarabiała tam średnio 78,8% płacy mężczyzny, w 2004 - 81,8%). W 2005 r. najniższe ustawowe wynagrodzenie pobierało w tym kraju jedynie 1,8% zatrudnionych. Przypisy
Inne hasła zawierające informacje o "Płaca minimalna":
1977
...
Szczyt (geografia)
...
Bełdany
...
Układ scalony
...
Wrażenie
...
1979
...
Anarchizm
...
1980
...
Chemia
...
1987
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Płaca minimalna":
01 Znaki drogowe - znaki nakazu (plansza 16)
...
01 Znaki drogowe - znaki nakazu (plansza 15)
...
Różne oblicza racji. O tragicznych wyborach. (plansza 10)
...
|