Robinia akacjowa
Robinia akacjowa | Gatunek leczniczy |
| Gatunek trujący |
Robinia akacjowa, grochodrzew biały, robinia biała, grochodrzew akacjowaty (Robinia pseudoacacia
L.
) –
gatunek
drzew
należący do rodziny
bobowatych
. Pochodzi z
Ameryki Północnej
, z obszaru USA (stany:
Pensylwania
,
Wirginia Zachodnia
,
Illinois
,
Missouri
,
Oklahoma
,
Georgia
,
Kentucky
), ale rozprzestrzeniła się i aklimatyzowała na wszystkich (z wyjątkiem Antarktydy) kontynentach świata[2]. Do Europy sprowadzona została w roku 1601 jako drzewo ozdobne, była sadzona w parkach, później także w lasach[3]. Samorzutnie rozprzestrzenia się w środowisku naturalnym.
Gatunek inwazyjny
, powoduje znaczne zmiany siedliskowe i jest trudny w zwalczaniu. Status gatunku we
florze Polski
:
kenofit
,
agriofit
. Morfologia- Pokrój
- Drzewo dorastające do 25 m wysokości o
koronie
luźnej i nieregularnej.
Pień
rozwidla się nisko nad ziemią w grube
konary
. Rośnie przez ok. 30-40 lat, potem jej wzrost ustaje. Jest jak na drzewa rośliną krótkowieczną – żyje 100 do 150 lat (choć wyjątkowo zdarzają się osobniki nawet 250-letnie).
-
Pędy
-
Kora
ciemna, głęboko spękana, gałązki lśniące i czerwonobrunatne, w górnej części bruzdowane, dołem gładkie.
Pąki
są niewidoczne, gdyż ukryte są w korku pod blizną liściową. U nasady każdego liścia występują prostopadle do pędu dwa duże, ciemnobrązowe
ciernie
. Ciernie te są przekształconymi
przylistkami
. Pomiędzy cierniami występuje blizna (nasada liścia), a pod nią ukryte są 3 pączki.
-
Drewno
- Dostarcza cennego drewna: jasnej barwy, lekkiego, twardego, odpornego na
gnicie
.
-
Korzenie
- Początkowo tworzy silny korzeń palowy, potem silnie rozrastają się korzenie boczne. Bardzo łatwo tworzy liczne odrośla korzeniowe, dzięki czemu często czasami przyjmuje krzewiastą postać.
-
Liście
-
Ulistnienie
skrętoległe. Liście nieparzysto pierzastozłożone z 7-21 listków eliptycznych lub jajowatych, o zaokrąglonych końcach. Na górnej stronie są jasnozielone, na spodniej szarozielone.
-
Kwiaty
- Motylkowe, białe z żółtą plamką na żagielku,
przedsłupne
, silnie pachnące i tworzące
grona
długości 10-20 cm. Wewnątrz korony kwiatu 10 pręcików, z których 9 jest zrośniętych, 1 pręcik jest wolny.
-
Owoce
- Nagie, gładkie i spłaszczone
strąki
, od września do wiosny pozostające na drzewie. Ich długość dochodzi do 12 cm. Wewnątrz są białej barwy i zawierają 6-8 brązowawych lub czarnych nasion o nerkowatym kształcie.
Biologia i ekologiaWystępuje często w miejscach ciepłych i suchych – widne lasy, suche zarośla, zadrzewienia śródpolne. Wysusza podłoże w głębszych warstwach, natomiast wierzchnią warstwę wzbogaca w azot. W konsekwencji następuje żywiołowy rozwój roślinności azotolubnej na przykład z udziałem:
pokrzywy zwyczajnej
,
bzu czarnego
,
glistnika jaskółcze ziele
.
Megafanerofit
. Ma małe wymagania glebowe, jest natomiast
rośliną światłolubną
. Kwitnie od maja do czerwca, często powtarza kwitnienie.
Przedsłupne
kwiaty zapylane są przez
błonkówki
[4]. Cała roślina jest
silnie trująca
, ale zawartość trujących związków w roślinie jest bardzo zmienna[3]. Objawami zatrucia są mdłości, wymioty, bóle brzucha, wzdęcia, gorączka i zaburzenia widzenia[3]. Zastosowanie-
Roślina ozdobna
– Najcenniejszy gatunek robinii pod względem dekoracyjności i zapachu kwiatów. Sadzona bywa przeważnie w parkach i alejach. Jej ozdobnymi walorami są kwiaty, liście i piękny kształt korony. Dobrze znosi cięcie, często też jej korona bywa zagęszczana i formowana przez systematyczne przycinanie.
-
Roślina miododajna
– miód akacjowy.
-
Roślina lecznicza
:
-
Surowiec zielarski
: kwiaty (Flos Pseudoacaciae = Flos Robiniae). Zawierają
olejki eteryczne
,
kwasy organiczne
,
flawonoidy
,
sole mineralne
,
cukry
,
garbniki
.
- Działanie : moczopędne, rozkurczowe, żółciopędne.
Naparów
i
wyciągów
używa się w stanach zapalnych dróg moczowych i nerek, uszkodzeniu nerek przez trucizny, przy niewydolności krążenia a także dla pobudzenia trawienia. Napary polecane są dla alergików.
- Zbiór i suszenie : zbiera się rozkwitające kwiatostany, suszy w miejscu cienistym i przewiewnym.
- Kwiatostany po wysmażeniu można spożywać, np. w cieście naleśnikowym[5].
- Drewno używane jest w stolarstwie, tokarstwie, wytwarza się też z niego wiele produktów; wodę kosmetyczną, żółty barwnik do jedwabiu i wełny. Ma dużą wartość opałową.
- 'Umbraculifera' – odmiana kulista
- 'Bessoniana' – odmiana Bessona
- 'Frisia'
- 'Rozynskiana' – odmiana Rożyńskiego
Ciekawostki- Najgrubsza robinia akacjowa na terenie
Lasów Państwowych
rośnie w miejscowości Łęgowo w powiecie
Sulechów
. Ma 507 cm obwodu i 20 metrów wysokości[6]
- Robinia akacjowa często potocznie, ale nieprawidłowo jest nazywana
akacją
.
- Nazwa robinia pochodzi od nazwiska francuskiego ogrodnika Jeana Robina, który jako pierwszy sprowadził ją do Europy[5].
- Liście robinii w rytuale
masońskim
są symbolem nieśmiertelności, dlatego często są składane na grobach.
Przypisy- ↑ Stevens P.F.:
Angiosperm Phylogeny Website/Fabaceae
(
ang.
). 2001–. [dostęp 2010-02-26].
- ↑
Germplasm Resources Information Network (GRIN)
. [dostęp 2010-02-22].
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Burkhard Bohne, Peter Dietze: Rośliny trujące: 170 gatunków roślin ozdobnych i dziko rosnących. Warszawa: Bellona, Spółka Akcyjna, 2008. .
- ↑ Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
- ↑ 5,0 5,1 Teresa Wielgosz: Wielka księga ziół polskich. Poznań: Publicat S.A., 2008. .
- ↑
Robinia pospolita
(
pol.
). Las Rysia Erysia. [dostęp 1 grudnia 2008].
Bibliografia- Jindřich Krejča, Jan Macků: Atlas roślin leczniczych. Warszawa: Zakł. Nar. im. Ossolińskich, 1989. .
- Anna Mazerant-Leszkowska: Mała księga ziół. Warszawa: Inst. Wyd. Zw. Zawodowych, 1990. .
- W. Kulesza: Klucz do oznaczania drzew i krzewów. Warszawa: PWRiL, 1955.
- Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. .
Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Robinia akacjowa":
Robinia akacjowa
Robinia akacjowa
Systematyka
Domena
:
eukarionty
Królestwo
:
rośliny
Klad
:
rośliny naczyniowe
Klad
:
Euphyllophyta
Klad
:
rośliny nasienne
Klasa
:
okrytonasienne
Klad
:
dwuliścienne właściwe
Rząd
:
bobowce
Rodzina
:
bobowate
Rodzaj
:
robinia
Gatunek
:Robinia akacjowa
Nazwa systematyczna
Robinia pseudoacacia
L.
Sp. pl. 2:722. 1753
...
Przylistek
...
Głogów
...
Tarninów
...
Koprzywnica
...
Międzyzdroje
...
Busko-Zdrój
parku występują
klon pospolity
,
jesion wyniosły
,
klon jawor
,
klon polny
,
grab pospolity
,
Robinia akacjowa
,
lipa drobnolistna
,
kasztanowiec zwyczajny
,
wiąz szypułkowy
. Spotkać też można
brzozę ...
Pomnik przyrody
włoski
– 200 cm
sofora japońska
(perełkowiec, szupin) – 250 cm
platan
– 300 cm
Robinia akacjowa
– 300 cm
rokitnik
– 60 cm
sosna Banksa
– 275 cm
sosna ...
Wola Kiedrzyńska
...
Leśny Park Kultury i Wypoczynku
różne gatunki
klonu
i
lipy
oraz
topole
,
wierzby
,
olsze
,
wiązy
,
brzozy
,
leszczyna
,
Robinia akacjowa
,
jarząb pospolity
,
kasztanowiec zwyczajny
,
jabłoń
dzika i
grusza pospolita
[6].Krzewy i ...
Inne lekcje zawierające informacje o "Robinia akacjowa":
211. Kształtowanie się szaty roślinnej Polski (plansza 7)
...
213. Gospodarka Polski. Lasy i wody jako bogactwa naturalne (plansza 8)
ogólnej powierzchni lasów w Polsce (w %)
Buk – 4%
Olcha – 5%
Brzoza i Robinia akacjowa – 2%
Dąb, jesion, klon, jawor i wiąz – 6%
Świerk – ...
117. Transport substancji, odporność i choroby roślin (plansza 13)
...
|