Powiat dzierżoniowski – powiat w
Polsce
(
województwo dolnośląskie
), utworzony w
1999
r. w ramach
reformy administracyjnej
. Jego siedzibą jest miasto
Dzierżoniów
.
W skład powiatu wchodzą:
Graniczy z powiatami:
wrocławskim
,
świdnickim
,
wałbrzyskim
,
ząbkowickim
,
strzelińskim
oraz
kłodzkim
.
Demografia
Liczba ludności (dane z 31 grudnia 2007):
| Ogółem | Kobiety | Mężczyźni |
---|
| osób | % | osób | % | osób | % |
---|
ogółem | 107 790 | 100 | 55 372 | 52,8 | 49 418 | 47,2 |
---|
miasto | 85 247 | 100 | 45 376 | 53,2 | 39 871 | 46,8 |
---|
wieś | 19 543 | 100 | 9996 | 51,3 | 9547 | 48,7 |
---|
Historia
Powiat dzierżoniowski istniał już w poprzednim
podziale administracyjnym Polski
w latach
1956
-
1975
, a utworzono go po II wojnie światowej (początkowo pod nazwą powiat rychonecki). Po 1975 r. wchodził w skład dwóch
województw
:
wałbrzyskiego
i
wrocławskiego
.
Historycznie obszar ten był pod wpływem Piastów Śląskich,
Czech
,
Austrii
,
Prus
i
Niemiec
. Pierwsze pisemne wzmianki pochodzą z
XII
w. i odnoszą się do Dzierżoniowa i Niemczy. Od
XVI
w. obszar powiatu jest terenem rozwoju ośrodków tkactwa. Przez ten teren przetaczało się wiele wojen – wojny husyckie z
XV
w. i
wojna trzydziestoletnia
1618
-
1648
. Z ważnych wydarzeń należy jeszcze odnotować bunt tkaczy z
1844
r. opisany przez
Gerharta Hauptmanna
w dramacie Tkacze.
Geografia
Powiat dzierżoniowski leży na
Przedgórzu Sudeckim
. W związku z tym rzeźba terenu jest zróżnicowana – od równinnej do górskiej. Na jego terenie znajdują się część nizinna (
Kotlina Dzierżoniowska
), wyżynna (
Wzgórza Bielawskie
, Krzyżowe, Gilowskie i Łagiewnickie) oraz górska (
Góry Sowie
i masyw
Ślęży
). Najwyższym szczytem górskim jest
Wielka Sowa
– 1015 m
n.p.m.
Najważniejszą
rzeką
regionu jest
Piława
.
Władza powiatu dzierżoniowskiego
Władzę w powiecie dzierżoniowskim sprawuje
Rada Powiatu
Dzierżoniowskiego (organ uchwałodawczy) i
Zarząd Powiatu
ze
Starostą
na czele (organ wykonawczy).
Starostowie Powiatu
- Piotr Wiśniowski - 1998-2002
- Zbigniew Rak - 2002-2003
- Zbigniew Skowroński - 2003-2006
- Janusz Guzdek - 2006-do teraz
Rada Powiatu Dzierżoniowskiego
Obecnie trwa III kadencja (
2006
-
2010
) Rady Powiatu Dzierżoniowskiego. Rada liczy 23
radnych
.
Koalicję rządzącą tworzą: klub radnych
Platformy Obywatelskiej
, klub radnych
Obywatelskiego Bloku Samorządowego
oraz klub radnych
Prawa i Sprawiedliwości
,
a opozycję: klub radnych
Lewica i Demokraci
oraz Ponadpartyjny Klub Radnych.
Na czele Rady stoi przewodniczący Mateusz Cegiełka (
OBS
).
Zabytki i atrakcje turystyczne
-
Dzierżoniów
:
-
Ratusz
– wybudowany w
XIII
w. jako dom handlowy i centrum kupieckie. Od
1337
siedziba władz miejskich. W latach
1972
-
1975
gruntownie przebudowany.
- Wieża ratuszowa – pozostałość po starym średniowiecznym ratuszu. Pełniła wtedy rolę strażnicy i punktu obronnego. Dziś jest punktem widokowym, skąd można podziwiać panoramę miasta i okolic.
- Kościół św. Jerzego – wybudowany początkowo jako drewniany, prawdopodobnie za czasów księcia
Bolesława Kędzierzawego
w
1159
. W
1338
przekazany przez księcia Bolka II zakonowi rycerskiemu joannitów. Przebudowany na przełomie
XV
/
XVI
w.
- Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP – wybudowany w
1340
przez zakon joannitów.
- Kościół Maryi Matki Kościoła – klasycystyczny kościół wybudowany w latach
1795
-
1798
według projektu architekta
K. G. Lomghansa
- Kościół Świętej Trójcy – wybudowany w
XIII
w. jako kaplica cmentarna.
- Kaplica grobowa rodu Sadebecków – wzniesiona w
1805
przez patrycjuszowski ród Sadebecków, mająca postać rotundy.
- Mury obronne – wzniesione pod koniec
XIII
w. na polecenie księcia Świdnickiego Bolka I. Wzmocnione basztami i półbasztami łupinowymi. Po wojnie husyckiej dobudowano mury wewnętrzne tworząc w ten sposób pas zieleni (międzymurze). W
XVIII
w. częściowo zlikwidowane.
-
Synagoga w Dzierżoniowie
-
synagoga
wybudowana w
1870
r.
-
Bielawa
- Neogotycki kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
- Kościół pw. Bożego Ciała
- Kościół pw. Świętego Ducha
- Pałac Sandreckich
- Pływalnia "Aquarius"
- Wyciągi narciarskie
- Ośrodek Wczasowo Wypoczynkowy "Sudety"
-
Góra Parkowa
-
Łysa Góra
-
Kalenica
Wydarzenia kulturalne i sportowe
- Jarmark św. Jerzego - Dzierżoniów - kwiecień
- Majówka – impreza folklorystyczna w Bielawie – maj
- Dni Dzierżoniowa - maj
- Dni Niemczy - maj
- StreetFighter Festival (SFF) – impreza motocyklowa w Bielawie – maj/czerwiec
- Dni Bielawy – czerwiec
- Dni Piławy Górnej – czerwiec
- Dni Pieszyc – czerwiec
- Poezja na murach – koncert poezji śpiewanej w Dzierżoniowie – czerwiec
- Sudeckie Lato – festyn sportowo-rekreacyjny w Bielawie – lipiec
- Tolk-Folk] – festiwal
Tolkiena
w Bielawie – lipiec
- Miodobranie - Jarmark Pszczelarski w Dzierżoniowie - sierpień
-
Regałowisko
– Międzynarodowy festiwal muzyki
reggae
w Bielawie – sierpień
- Prezentacje Dzierżoniowskie – wrzesień
- Sowiogórski Festiwal Techniki - Dzierżoniów - wrzesień
- Darcie gumy Kormoran Grand Prix – zawody dla siłaczy w Bielawie – listopad
- Poetycka Stajnia - Ogólnopolski Konkurs Poezji Śpiewanej w Dzierżoniowie - listopad
Szkoły ponadgimnazjalne powiatu dzierżoniowskiego
- Zespół Szkół Ogólnokształcących w Dzierżoniowie z I Liceum Ogólnokształcącym im. J. Śniadeckiego
- II Liceum Ogólnokształcące im. Jana Pawła II w Dzierżoniowie
- Zespół Szkół Nr 1 im. prof. Wilhelma Rotkiewicza w Dzierżoniowie
- Zespół Szkół Nr 2 im. prof. Tadeusza Kotarbińskiego w Dzierżoniowie
- Zespół Szkół Nr 3 im. Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej w Dzierżoniowie
- Niepubliczne Liceum Ogólnokształcące w Dzierżoniowie
- Zespół Szkół Ogólnokształcących w Bielawie z Liceum Ogólnokształcącym im. Bolesława Chrobrego
- Zespół Szkół w Bielawie
- Zespół Szkół im. ks. Jana Dzierżonia w Pieszycach
Miejscowości powiatu dzierżoniowskiego
Poniższy wykaz przedstawia wszystkie
miasta
,
wsie
i
dzielnice
miast (leżące poza główną częścią
miast
) w powiecie. Miasta:
Piława Górna
, wsie:
Gola Dzierżoniowska
i dzielnice
Rościszów
.
Bielawa
- gmina Bielawa
-
Józefówek
-
Kamieniczki
Byszów
- gmina wiejska Dzierżoniów
Dobrocin
- gmina wiejska Dzierżoniów
Dzierżoniów
- gmina miejska Dzierżoniów
Gilów
- gmina Niemcza
Gola Dzierżoniowska
- gmina wiejska Dzierżoniów
Jaźwina
- gmina Łagiewniki
Jędrzejowice - gmina wiejska Dzierżoniów
Jodłownik
- gmina wiejska Dzierżoniów
Kiełczyn
- gmina wiejska Dzierżoniów
Kietlin
- gmina Niemcza
Kołaczów
- gmina Łagiewniki
Książnica
- gmina wiejska Dzierżoniów
Ligota Mała
- gmina Niemcza
Ligota Wielka
- gmina Łagiewniki
Łagiewniki
- gmina Łagiewniki
Młynica
- gmina Łagiewniki
Mościsko
- gmina wiejska Dzierżoniów
Myśliszów
- gmina wiejska Dzierżoniów
Niemcza
- gmina Niemcza
-
Wojsławice
Nowa Wieś Niemczańska
- gmina Niemcza
Nowizna
- gmina wiejska Dzierżoniów
Oleszna
- gmina Łagiewniki
Ostroszowice
- gmina wiejska Dzierżoniów
Owiesno
- gmina wiejska Dzierżoniów
Pieszyce
- gmina Pieszyce
-
Bratoszów
-
Dorotka
-
Kamionki
-
Lasocin
-
Piskorzów
-
Potoczek
-
Rościszów
Piława Dolna
- gmina wiejska Dzierżoniów
Piława Górna
- gmina Piława Górna
-
Kośmin
Podlesie
- gmina Niemcza
Przerzeczyn-Zdrój
- gmina Niemcza
Przystronie
- gmina Łagiewniki
Radzików
- gmina Łagiewniki
Ratajno
- gmina Łagiewniki
Roztocznik
- gmina wiejska Dzierżoniów
Sieniawka
- gmina Łagiewniki
Sienice
- gmina Łagiewniki
Słupice
- gmina Łagiewniki
Sokolniki
- gmina Łagiewniki
Stoszów
- gmina Łagiewniki
Trzebnik
- gmina Łagiewniki
Tuszyn
- gmina wiejska Dzierżoniów
Uciechów
- gmina wiejska Dzierżoniów
Wilków Wielki
- gmina Niemcza
Włóki
- gmina wiejska Dzierżoniów
Najwyższe szczyty
Wielka Sowa
(
Góry Sowie
) - 1015
m n.p.m.
Kalenica
(
Góry Sowie
) - 964
m n.p.m.
Wilczyna
(
Góry Sowie
) - 665
m n.p.m.
Kuczaba
(
Góry Sowie
) - 654
m n.p.m.
Radunia
(
Masyw Ślęży
) - 578
m n.p.m.
Cisówka
(
Góry Sowie
) - 490
m n.p.m.
Szczytna
(
Masyw Ślęży
) - 480
m n.p.m.
Góra Parkowa
(
Góry Sowie
) - 455
m n.p.m.
Krowiak
- 397
m n.p.m.
Łysa Góra
- 365
m n.p.m.
Lipowa Góra
- 357,2 m n.p.m.
Linki zewnętrzne