Linia brzegowa oraz strefa litoralna jeziora

Strefa przybrzeżna, litoral (od. łac. litus – brzeg), strefa litoralna – strefa zbiornika wodnego przylegająca do brzegu , lądu , charakteryzuje się najlepszymi warunkami życia w wodach (dużo światła , tlenu , mniejsze zasolenie , urozmaicona rzeźba dna). Najbardziej podatna jest na niestałość czynników środowiskowych, przede wszystkim na dobową i sezonową zmienność oświetlenia i temperatury, zlodzenie, w tej strefie powstaje największa ilość materii organicznej i zalega największa ilość detrytusu , przez co podlega największym wahaniom stężenia tlenu.

W litoralu, czyli strefie przybrzeżnej można wyróżnić cztery podstrefy: strefę roślinności bagiennej, strefę roślin wynurzonych (np. trzciny ), strefę roślin o liściach pływających (np.: lilii wodnych , grążela żółtego ) oraz strefę roślin zanurzonych (np.: rdestnicy , moczarki ).

W morzach i oceanach strefa ta obejmuje wody nad szelfem . Płytsza część podlega bezpośrednim wpływom lądu, dopływowi wody i substancji przez nią niesionych po deszczach oraz okresowemu opadowi liści z drzew i krzewów. Fauna tu żyjąca cechuje się największym bogactwem gatunkowym spośród wszystkich środowisk życia w wodach. Występują tam organizmy bierne unoszone przez wodę, czyli zooplankton , aktywnie się poruszające, czyli nekton ( ryby , ssaki wodne, głowonogi ) oraz zwierzęta żyjące na dnie – bentos , których skład gatunkowy zmienia się wraz z głębokością. Litoral jest też miejscem, gdzie ryby odbywają tarło i gdzie żyje narybek.

Litoral jest w zasadzie jedyną strefą jeziora , w której występują rośliny zakorzenione. Często tworzą one szuwar wysoki. Do roślin i glonów żyjących w tej strefie należą:

• makrofity ,
• brunatnice (nie występują w jeziorach, jedynie w oceanach),
• zielenice ,
• krasnorosty (nie występują w jeziorach, jedynie w oceanach),
• glony peryfitonowe .

W obrębie litoralu można wyróżnić pięć następujących stref:

• epilitoral – najbardziej zewnętrzna, całkowicie odwodniona,
• supralitoral – strefa opryskowa,
• eulitoral – właściwa strefa brzegowa, strefa w zakresie wahań poziomu wody w zbiorniku, bardzo bogata w rozkładające się szczątki organiczne, o bujnym rozwoju zespołów zwierzęcych, bardzo specyficznych- typowych dla tego rozdzaju środowisk (obfitują tu larwy kilku rodzin muchówek, pareczniki, skoczogonki, pijawki, ślimaki, pająki, skorupiaki.
• infralitoral – podwodna strefa w zasięgu występowania roślinności,
• sublitoral – najgłębsza strefa, niezarośnięta roślinnością wodną.

Litoral graniczy z otwartą tonią wodną ( pelagial ), a w środowisku oceanicznym także ze strefą głębinową – batialem , natomiast w jeziorze z profundalem .^[1]

Przedstawicielami świata zwierząt strefy litoralnej są:

• ryby ,
• jamochłony ,
• obleńce ,
• pierścienice ,
• szkarłupnie ,
• mszywioły ,
• mięczaki , w tym ślimaki i małże ,
• skorupiaki ,
• gąbki ,
• ramienionogi ,
• owady wodne (w jeziorach),

W morzach o średnich temperaturach powyżej 18 °C) mogą występować rafy .

Przypisy

Bibliografia