Abiogeneza, samorództwo (
łac.
generatio spontea, dosł.: samorzutne powstawanie - nazwa nadana przez
Arystotelesa
) - teoria, według której
żywe organizmy
powstały z
materii nieożywionej
.
Współcześnie termin "abiogeneza" używany jest zamiennie z „
biogenezą
” głównie w kontekście powstania pierwszych żywych
organizmów
na
Ziemi
. Wcześniejsze znaczenie tego terminu (tzw. „abiogeneza Arystotelowska”) określało powstawanie w pełni uformowanych organizmów (także organizmów wyższych jak np.
myszy
i
szczury
) z rozkładających się lub gnijących materiałów organicznych i jako takie zostało wykluczone eksperymentalnie.
Historia badań
Arystoteles
twierdził, że abiogeneza jest obserwowalnym faktem (np.
myszy
powstające z brudnego siana,
szczury
ze szmatek,
mszyce
z
rosy
opadającej na
rośliny
,
pchły
z gnijącej materii,
muchy
z
mięsa
, itd.).
Pierwszym krokiem obalającym teorie Arystotelowskiej abiogenezy było wykazanie przez
Włocha
Francesco Rediego w
1668
, że robaki obserwowane w
gnijącym
mięsie nie powstają samoistnie. Redi zamknął kawałki mięsa w klatkach z gęstej drucianej siatki uniemożliwiając muchom złożenie jaj.
Począwszy od
XVII wieku
stopniowo wykazywano, że przynajmniej jeśli chodzi o organizmy wyższe czy też organizmy widoczne dla oka, abiogeneza nie zachodzi. Zamiast niej zaczęto przyjmować teorię omne vivum ex ovo,
łac.
„wszystko, co żywe (wywodzi się) z jaja”, lecz jeszcze w połowie XIX wieku pokutowało przekonanie o samorództwie ropuch i węgorzy. Dopiero
Ludwik Pasteur
stwierdził, że samorództwo nie istnieje nawet w przypadku bakterii.
Kluczowe zdarzenia w obaleniu Arystotelowskiej abiogenezy i tym samym uargumentowaniu jej nowszej wersji:
Przeciwnicy
Przeciwnicy abiotycznej syntezy różnych związków organicznych na Ziemi wywodzą się z różnych, nierzadko całkowicie odmiennych środowisk. Do grupy tej należą nie tylko zwolennicy
teorii inteligentnego projektu
(np.
Henry F. Schaefer, III
), ale także agnostycy i ateiści (np.
Francis Crick
,
Fred Hoyle
,
Svante Arrhenius
). Przyczyny, dla których część badaczy odrzuca możliwość samoistnego powstania życia na
Ziemi
, to przekonanie o prawdziwości
kreacjonizmu
i - według nich - za małe prawdopodobieństwo przypadkowego połączenia się
aminokwasów
w
białka
(według
Francisa Cricka
- zm. 2004 r. - prawdopodobieństwo takie wynosi 1 na 10260, według
Freda Hoyla
- zm. 2001 r. - 1 na 1040000). [1]
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Francis Crick, Life Itself: Its Origin and Nature. (New York: Simon & Schuster, 1981), str. 51-2; Fred Hoyle, Chandra Wickramasinghe, Evolution from Space. (New York: Simon & Schuster, 1984), str. 148; zob. też Robert Shapiro, Origins, A Sceptics Guide to the Creation of Life on Earth. (New York: Summit Books, 1986), str. 127.