Abu Ghosh (
hebr.
אבו גוש;
arab.
أبو غوش; tłum.
pol.
Ojciec grzmotu) –
samorząd lokalny
położony w
Dystrykcie Jerozolimy
, w
Izraelu
.
Leży w
górach Judzkich
w odległości około 10
km
na zachód od
Jerozolimy
, w otoczeniu miasteczka
Qiryat Je'arim
, wiosek
Qiryat Ye'arim
,
Ein Rafa
i
Ein Naquba
, moszawów
Bet Neqofa
i
Yad HaShemona
, oraz
kibuców
Ma'ale HaHamisha
i
Qiryat Anavim
.
Historia
Mimo iż pierwsze ślady życia osiadłego mają 6000 lat, osada w obecnej swej formie została założona w
1520
na ruinach
biblijnego
miasta
Qiryat Je'arim
. Miejsce to jest często wzmiankowane w Biblii jako graniczny punkt między terytoriami plemiennymi pokoleń Benjamina i Judy. Według starotestamentalnych ksiąg
1 Samuela
6:21-7:1 oraz
1 Kronik
13:5-8, w tutejszym domostwie Abinadaba, przez 20 lat przechowywano
Arkę Przymierza
. Historia przeniesienia Arki do Jerozolimy opisana jest w
2 Samuela
6:1-23;
1 Kronik
13:1-14; 15:1-16,43. W późniejszych wiekach osada przesunęła się ze szczytu wzgórza do doliny.
W
I wieku
Rzymianie
założyli tu fort dla oddziałów
X Legionu
(Fretensis). Z tego okresu zachował się rezerwuar wodny, na którego północnym murze można odczytać inskrypcję "Vexillatio leg[ionis] X Fre[tensis]". Uważa się, że żołnierze tego legionu brali udział w
ukrzyżowaniu
Jezusa Chrystusa
[1].
W okresie
panowania Bizancjum
, w
V wieku
wybudowano tutaj kościół, zniszczony w
614
podczas najazdu
perskiego
. Po okresie
panowania arabskiego
, w
1099
wioskę zdobyli
Krzyżowcy
. Pomyłkowo zidentyfikowali oni to miejsce jako biblijne miasto
Emaus
[1], miejsce gdzie zmartwychwstały
Jezus
ukazał się dwóm uczniom (por.
Ewangelia wg św. Łukasza
24:13-35). Na wybór Qiryat Je'arim wpłynął
łaciński
przekład Biblii jakim posługiwali się Krzyżowcy. Podaje on odległość 60 stadiów (11,5 km) z Jerozolimy do Emmaus, co doskonale odpowiadało położeniu tejże osady[2]. Krzyżowcy wznieśli tutaj zamek Fontenoide, a w
1142
wybudowali kościół (na miejscu rzymskiego rezerwuaru wody) wzorowany na Kościele Najświętszej Maryi Panny "Niemieckiej" w Jerozolimie. Po upadku
Królestwa Jerozolimskiego
osada straciła na znaczeniu. Ruch handlowy między wybrzeżem a Jerozolimą odbywał się już drogą położoną bardziej na północ i pielgrzymi zaczęli wskazywać nowe miejsce położenia domniemanego Emaus, Qubeiba (również położone ok. 60 stadiów od Jerozolimy). Dlatego w
1187
Krzyżowcy porzucili Qiryat Je'arim[1].
Po
podboju arabskim
zmieniono nazwę wioski na Qariat al-Anab (
pol.
Miasto Winogron). W latach
1350
-
1400
władcy
Mamelucy
urządzili tutaj postój dla karawan dobudowując do budynku kościoła nowy
meczet
[3]. Około
1800
osiedlił się tutaj Abu Ghosh, nazywany "szejkiem z Hejaz". Władze
osmańskie
przyznały mu prawo ochrony pielgrzymów podróżujących drogą z równiny nadmorskiej do Jerozolimy. W zamian za swoje usługi pobierał on opłaty, które stały się fundamentem zgromadzonej przez niego fortuny. W
XVIII
i
XIX wieku
rodzina Abu Ghosha wykupiła znaczne obszary ziemi w okolicach Jerozolimy. To właśnie od niego miasteczko przyjęło swoją nazwę, a obecni arabscy mieszkańcy Abu Ghosh uważają siebie za jego potomków[1].
W
1906
dawny kościół krzyżowców stał się siedzibą opactwa
benedyktynów
. W
1914
Żydowski Fundusz Narodowy
zakupił od arabskich rolników obszar ziemi położony na północny wschód od Abu Ghosh. Jednak wybuch
I wojny światowej
opóźnił przybycie
żydowskich
osadników, z których pierwsi pojawili się w
1920
i założyli osadę
Qiryat Anavim
. Arabscy mieszkańcy Abu Ghosh utrzymywali dobre stosunki z okolicznymi żydowskimi osiedlami i nie wzięli udziału w
wojnie domowej w Mandacie Palestyny
(1947-1948). Podczas
Wojny o Niepodległość
w
1948
Abu Ghosh była jedyną arabską wioską, która zachowała neutralność w okresie walk o strategiczną drogę prowadzącą z wybrzeża do Jerozolimy[3]. Pomimo to, żydowskie oddziały
Hagany
wypędziły mieszkańców arabskiej wioski. Po zakończeniu wojny, jako jedni z nielicznych, pomimo groźby kolejnych eksmisji wrócili oni do swoich domów.
W
1992
wieś otrzymała status samorządu lokalnego.
Zabytki
W zachodniej części miejscowości, na szczycie wzgórza Deir el-Azhar, znajduje się
sanktuarium
Notre-Dame de l'Arche d'Alliance (Naszej Pani Arki Przymierza), które zostało wybudowane w
1924
na miejscu zburzonego w
614
kościoła bizantyjskiego (zachowały się z niego jedynie mozaiki podłogowe). Na szczycie kościoła umieszczono figurę
Matki Bożej
.
Demografia
Zgodnie z danymi
Izraelskiego Centrum Danych Statystycznych
w
2008
roku w mieście żyło 6,0 tys. mieszkańców[4].
Populacja miasta pod względem wieku:
| Wiek (w latach) | Procent populacji w
%
|
|---|
| 0-4 | 12,8% |
| 5-9 | 12,5% |
| 10-14 | 11,2% |
| 15-19 | 9,2% |
| 20-29 | 15,4% |
| 30-44 | 20,0% |
| 45-59 | 12,5% |
| ponad 60 | 6,3% |
Źródło danych:
Central Bureau of Statistics
.
Miasteczko jest znane z bardzo dobrej koegzystencji mieszkańców arabskiego i żydowskiego pochodzenia. Często stawiane jest za wzór współpracy między dwoma narodami i religiami. W armii izraelskiej istnieje nawet specjalny oddział rekrutujący się spośród muzułmańskich mieszkańców tej miejscowości (ok. 20-30 regularnych żołnierzy oraz 60 płatnych ochotników pracujących dla wojska w Abu Ghosh).
Kultura
Abu Gosh jest gościem cyklicznego festiwalu muzycznego odbywającego się dwa razy w roku (w maju w czasie świąt Shavuot - święto pierwszych owoców - oraz w październiku w czasie świąt Sukkot - święto namiotów)[5].
Komunikacja
Przez miejscowość przebiega droga nr 425
, którą jadąc na południowy wschód dojeżdża się do węzła drogowego z
autostradą nr 1
(
Tel Awiw
-
Jerozolima
), natomiast jadąc na południowy zachód dojeżdża się do miasteczka
Qiryat Je'arim
i drugiego wjazdu na autostradę nr 1. Natomiast lokalną drogą kierującą się na północ można dojechać do kibucu
Ma'ale HaHamisha
.
Bibliografia
- J. Perrot: Abu Gosh. Izrael: Israel Exploration Journal, 1967. 266-267.
- J. Perrot: Chronique archéologique: Abu Gosh. Revue biblique, 1969. 421-423.
- M. Lechevallier: Abu Gosh. Izrael: Israel Exploration Journal, 1970. 222-223.
- M. Lechevallier: Abu Gosh. Izrael: Israel Exploration Journal, 1971. 226-227.
- A. Chouraqui: Abu Gosh. De L'Emmaüs des croisés au monastère de la résurrection. Saint-Herblain, 1995.
- J. Murphy-O'Connor: The Holy Land. An Oxford Archaeological Guide from Earliest Times to 1700. Oxford: Oxford University Press, 1998. 152-153.
Przypisy
Linki zewnętrzne
