Celuloza
fragment łańcucha celulozy
Ogólne informacje
Monomery	glukoza
Struktura meru	(C6H10O5)n
Właściwości
Rozpuszczalniki	odczynnik Schweizera ; w wodzie nierozpuszczalna
Biodegradowalność	tak
Biokompatybilność	tak ( biopolimer )
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą warunków standardowych (25°C, 1000 hPa)

Celuloza ( C ₆ H ₁₀ O ₅)_n – nierozgałęziony biopolimer , polisacharyd , o cząsteczkach złożonych z kilkunastu do kilkuset tysięcy jednostek glukozy połączonych β-1,4- wiązaniami glikozydowymi . Celuloza jest podstawowym składnikiem ścian komórkowych roślin. W stanie czystym jest białym proszkiem o gęstości ok. 1,5 g/cm³. Nr CAS : 9004-34-6^[1].

Właściwości

Celuloza jest nierozpuszczalna w wodzie, kwasach, alkilach. W środowisku wodnym rozpuszcza się w odczynniku Schweizera – [Cu(NH₃)₄](OH)₂.

Ulega estryfikacji (podobnie jak alkohole ), co wykorzystuje się do wytwarzania azotanu oraz octanu celulozy .

W warunkach tlenowych rozkładana jest przez wiele gatunków grzybów oraz bakterie celulolityczne (cytofagi i sporocytofagi) z wytworzeniem wody i dwutlenku węgla. Beztlenowy rozkład celulozy przeprowadzają bakterie z rodzaju Clostridium znajdujące się w żwaczu przeżuwaczy z wytworzeniem metanu , natomiast bakterie z rodzaju Cellulomonas hydrolizują celulozę na krótsze łańcuchy, do glukozy włącznie. Ssaki nieposiadające w przewodzie pokarmowym bakterii trawiących celulozę nie mogą wykorzystywać jej jako źródła energii, a jedynie jako składnik objętościowy pożywienia.

Celuloza ułatwia właściwe funkcjonowanie przewodu pokarmowego :

• wspomaga pracę jelit (poprawia ich perystaltykę )
• ułatwia przesuwanie treści pokarmowej,
• obniża poziom cholesterolu LDL ^[],
• zapobiega powstawaniu żylaków (w tym hemoroidów )^[],
• pomaga w zwalczaniu otyłości ^[].

Występowanie

• pnie drzew
• źdźbła traw
• łodygi krzewów
• korzenie, liście
• inne części roślin
• niemal czystą celulozę zawiera len , bawełna , konopie

W szczątkach roślin średnia zawartość celulozy wynosi 45%^[], przy czym może być dużo wyższa (np. 90% w nasionach topoli ).

Zastosowania przemysłowe

Z celulozy produkuje się papier , lakiery , proch bezdymny , sztuczny jedwab , błony fotograficzne oraz izolacje ociepleniowe.

Zobacz też

• Alkaliceluloza

Przypisy