Theodore Roosevelt
Data i miejsce urodzenia	27 października 1858 Nowy Jork
Data i miejsce śmierci	6 stycznia 1919 Oyster Bay
26. Prezydent Stanów Zjednoczonych
Okres urzędowania	od 14 września 1901 do 4 marca 1909
Przynależność polityczna	Partia Republikańska
Pierwsza Dama	Edith Roosevelt
Poprzednik	William McKinley
Następca	William Howard Taft
25. Wiceprezydent Stanów Zjednoczonych
Okres urzędowania	od 4 marca 1901 do 14 września 1901
Poprzednik	Garret Hobart (do 1899)
Następca	Charles W. Fairbanks (od 1905)
36. Gubernator stanu Nowy Jork
Okres urzędowania	od 1 stycznia 1899 do 1 stycznia 1900
Poprzednik	Frank S. Black
Następca	Benjamin Barker Odell, Jr.

Theodore Roosevelt (ur. 27 października 1858 w Nowym Jorku , zm. 6 stycznia 1919 w Oyster Bay ) – dwudziesty szósty prezydent USA ( 1901 - 1909 ), laureat Nagrody Nobla .

Pochodzenie, dzieciństwo i młodość

Urodził się w bogatej nowojorskiej rodzinie holenderskiego pochodzenia, wywodzącej się od Van Rosenvelta, holenderskiego imigranta osiadłego w 1644 roku w Ameryce Północnej . Jego dziadkiem był przedsiębiorca Cornelius Roosevelt . Theodore był drugim dzieckiem Theodore'a Roosevelta, kupca, importera szkła i inwestora, i jego żony Marthy Bulloch.

Starszą siostrą Roosevelta była Anna zwana "Bamie", młodszym bratem Elliot (I) (ojciec pierwszej damy Eleanor Roosevelt ), a młodszą siostrą – Corinne, poetka. Małego Theodore'a rodzice nazywali pieszczotliwie "Teedie".

Theodore Roosevelt z rodziną w 1903 roku

Był bardzo słabego zdrowia; w dzieciństwie cierpiał na astmę i krótkowzroczność . Ze względu na stan zdrowia uczył się prywatnie. W wieku 18 lat rozpoczął studia na Harvardzie. Ukończył je w 1880 roku, plasując się na 21. miejscu spośród 177 absolwentów tej uczelni. W tym czasie pracował nad książką Wojna morska 1812, która została wydana w 1882 roku.

W 1880 roku rozpoczął studia prawnicze na Columbia University , które ukończył w 1881 roku. W tym czasie został członkiem Gwardii Narodowej i Klubu Republikańskiego.

27 października 1880 roku ożenił się z Alice Hathaway Lee, mieli jedną córkę; z druga żoną - Edith - miał piątkę dzieci.

Theodore Roosevelt w stroju masońskim

Dalsze losy

W latach 1882 - 1884 był członkiem legislatury stanu Nowy Jork. Jako taki oskarżył publicznie Jaya Goulda o przekupienie jednego z sędziów Sądu Najwyższego . Opowiadał się też za skróceniem czasu pracy dla kobiet i dzieci, czym zyskiwał sobie popularność. Mimo to był przeciwnikiem reformy więziennictwa czy dokładnego przestrzegania 8-godzinnego dnia pracy.

14 lutego 1884 roku zmarły na tyfus matka i żona Roosevelta. Załamany młody prawnik, pozostawił małą córeczkę (urodziła się dwa dni przed śmiercią matki), i wyjechał do Dakoty . Zatrudnił się na rancho Elkhorn Ranch, które kupił w 1883 roku.

Pracował fizycznie, polował na niedźwiedzie i pumy, pisał książki, aż w 1886 roku, odzyskawszy psychiczną równowagę, zdecydował się na powrót do Nowego Jorku.

Podczas wojny amerykańsko-hiszpańskiej służył w stopniu podpułkownika w Rough Rider Regiment. Podczas bitwy pod San Juan prowadził swój pułk do walki. Był jednym z bohaterów tej wojny.

W 1898 roku Roosevelt wygrał wybory na stanowisko gubernatora stanu Nowy Jork z ramienia partii republikańskiej . W 1900 wybrany na wiceprezydenta został prezydentem 12 września 1901, po śmierci McKinleya, zmarłego w wyniku zamachu.

Roosevelt uważał, że rząd powinien wziąć na siebie rolę mediatora pomiędzy grupami, mającymi czasem sprzeczne interesy ekonomiczne, dlatego też jako prezydent starał się gwarantować sprawiedliwość zarówno pracobiorcom jak i pracodawcom. Okres jego prezydentury to również czas prowadzenia polityki antytrustowej .

Jego rząd prowadził aktywną politykę międzynarodową. Sam prezydent często powtarzał swoje ulubione zdanie jej dotyczące: "Przemawiajcie łagodnie i noście ze sobą duży kij", realizując tym samym politykę zawartą w sformułowanej przez siebie doktrynie grubej pałki

Zdając sobie sprawę z korzyści, jakie przyniesie skrócenie drogi morskiej pomiędzy Atlantykiem a Pacyfikiem , wznowił budowę Kanału Panamskiego . Zgodnie z doktryną Monroe'a uniemożliwił powstanie obcych baz wojskowych na terytorium Ameryki Południowej i zarezerwował dla swojego kraju wyłączne prawo do interwencji zbrojnych na tym obszarze.

Był mediatorem podczas wojny rosyjsko-japońskiej , za co otrzymał pokojową Nagrodę Nobla . Wzrost potęgi militarnej Stanów Zjednoczonych obrazowało wysłanie Great White Fleet w rejs dookoła świata. W 1904 r. został wybrany na II kadencję, uzyskując w wyborach 60,01% głosów.

Theodore Roosevelt w 1915 r.

Za jego prezydentury utworzono wiele parków narodowych, rezerwatów przyrody i obszarów chronionych. Podjęto również liczne prace irygacyjne . Roosevelt osobiście angażował się w sprawy wielkie jak i małe, biorąc udział, wraz z rodziną, w licznych przedsięwzięciach.

Po zakończeniu drugiej kadencji wyjechał na jakiś czas do Afryki na safari. Po powrocie do kraju znów zajął się polityką. W 1912 roku ponownie wystartował jako kandydat w wyborach prezydenckich. Podczas prowadzenia kampanii wyborczej w Milwaukee został postrzelony w klatkę piersiową przez fanatyka. Pomimo poważnej rany, wyzdrowiał. W wyborach uzyskał 29,69% głosów, co pozwoliło mu na zajęcie 2 miejsca. Przyczynił się tym samym do rozbicia elektoratu Partii Republikańskiej , co umożliwiło demokratom "odzyskanie" prezydentury – po raz pierwszy od 1897 roku. Zmarł w 1919 roku.

Ciekawostki

• Od zdrobnienia jego imienia (Teddy) pochodzi nazwa dziecięcej zabawki – pluszowego misia ( ang. teddy bear).^[1]
• Jako pierwszy amerykański prezydent wyjechał za swojej kadencji zagranicę – w 1904 roku odwiedził Panamę i Portoryko .
• Był kuzynem piątego stopnia prezydenta Franklina Roosevelta i był obecny na jego ślubie, pełniąc wówczas urząd prezydenta USA.

Linki zewnętrzne

• Biografia w Biographical Directory of the United States Congress ( ang. )

• Biografia Biały Dom ( ang. )
• Mellander, Gustavo A.; Nelly Maldonado Mellander (1999). Charles Edward Magoon: The Panama Years. Río Piedras, Puerto Rico: Editorial Plaza Mayor. . OCLC 42970390.
• Mellander, Gustavo A. (1971). The United States in Panamanian Politics: The Intriguing Formative Years. Danville, Ill.: Interstate Publishers. OCLC 138568. Biografia Senat Stanów Zjednoczonych ( ang. )
• Theodore Roosevelt w NNDB ( ang. )

Przypisy