Pogrom jest to tradycyjnie, w znaczeniu słownikowym tyle co „zadanie komuś klęski”, „rozgromienie” (np. wrogich wojsk), „unicestwienie”, „wybicie”. Współcześnie, za rosyjskim погром, słowo to jest używane najczęściej w odniesieniu do zbiorowych, brutalnych ataków na przedstawicieli mniejszości żydowskiej , a potocznie, zwłaszcza w języku publicystyki, bywa uogólniane jako wszelki grupowy akt przemocy skierowany przeciw jakiejś grupie narodowościowej lub religijnej , często połączony z niszczeniem własności jej członków (domów, miejsc pracy, miejsc kultu).

Do pogromów dochodzi zarówno spontanicznie w wyniku jakiegoś wydarzenia lub planowo, gdy są one prowokowane przez grupy propagujące wrogość wobec jego ofiar.

Geneza pojęcia

W potocznym rozumieniu określenie to odnosi się do aktów przemocy wobec Żydów . W tym sensie rozpowszechniło się w XIX w. po pogromach antyżydowskich na terenach carskiej Rosji. Po zamachu Woli Ludu na cara Aleksandra II w 1881 roku, przez rosyjskie miasta przetoczyła się fala pogromów – łącznie 166 aktów – dokonywanych na Żydach, których fałszywie oskarżono o udział w zabójstwie. Wiele pogromów mogło być inspirowanych przez carską tajną policję Ochranę , która prowadziła planowe prowokacje antyżydowskie ( Protokoły Mędrców Syjonu ).

Wcześniejsze pogromy

De facto zjawisko pogromów ma skalę o wiele szerszą i długą historię. Pogromy Żydów miały wcześniej miejsce w wielu krajach średniowiecznej Europy, zwłaszcza zachodniej ( Anglia , Francja , Niemcy ), co spowodowało ich migrację do zapewniającego im bezpieczeństwo Królestwa Polskiego. Ówczesnym pogromom sprzyjały chrześcijańskie uprzedzenia wobec Żydów rozbudzone zwłaszcza w czasie krucjat . Jeszcze wcześniej pogromy miały miejsce już w starożytnym Rzymie , gdzie ich ofiarą padali z powodów religijnych zarówno Żydzi jak i chrześcijanie.

Za największy na ziemiach Polski pogrom, należy uznać rzeź galicyjską , kiedy to niemal w tym samym czasie na rozległej przestrzeni od Wadowic po Dobromil doszło do znaczenie ponad 500 wystąpień przeciwko ziemianom, urzędnikom dworskim i księżom, w czasie których w okrutny sposób zamordowano, tylko ze względu na samą przynależność do stanu szlacheckiego i to nawet osoby lubiane przez miejscową społeczność, od ponad 1200 do 3000 osób.

Pogromy innych grup etnicznych

Zjawisko pogromów nie ogranicza się jednak wyłącznie do europejskiego kręgu kulturowego i antysemityzmu . W kategoriach tych można rozpatrywać także prześladowania:

• Romów w Europie i innych rejonach
• Greków i Ormian w Turcji osmańskiej ( rzeź Ormian )
• Sikhów i muzułmanów w Indiach
• Sikhów i Hindusów w Pakistanie
• Chińczyków w Azji Południowo-Wschodniej
• szyitów w krajach sunnickich
• Palestyńczyków na Bliskim Wschodzie
• mieszkańców krajów kaukaskich i Azji Środkowej we współczesnej Rosji
• chrześcijan w indyjskim Kandhamal ^[1] czy Jos w Nigerii ^[2]

Przypisy

Zobacz też

• antysemityzm
• hajdamacy
• kozioł ofiarny
• nagonka
• rzeź galicyjska
• pogrom międzyrzecki
• noc kryształowa
• pogrom w Kownie
• pogrom w Jassach
• pogrom w Jedwabnem
• pogrom w Krakowie
• pogrom kielecki
• Pogrom w Stambule
• pogrom mławski
• Przemoc w Gujaracie w 2002
• Pogrom w Kandhamal
• Zamieszki w Jos (2008)
• Zamieszki w Jos (2010)