Topaz

Topaz – minerał z gromady krzemianów . Minerał rozpowszechniony w wielu rejonach świata.

Nazwa pochodzi od gr. topazos = poszukiwać; także z sanskr. Topas = ogień i nawiązuje do pomarańczowozłotej barwy i blasku szlachetnych odmian tego minerału.

Właściwości

• Wzór chemiczny : Al₂SiO₄(OH, F)₂ - zasadowy fluorokrzemian glinu
• Układ krystalograficzny - rombowy
• Twardość w skali Mohsa - 8
• Łupliwość – doskonała, jednokierunkowa
• Rysa - biała
• Gęstość - 3,4 do 3,6 g/cm³
• Barwa - bezbarwny lub różne barwy
• Połysk - szklisty,
• Przełam - muszlowy,
• Współczynniki załamania ( dwójłomność ): n_α = 1,618, n_β = 1,620, n_γ = 1,627 ( długość fali ~ 590nm)

Tworzy kryształy słupkowe, niemal izometryczne, także beczułkowate (znanych jest ok. 150 różnych jego postaci). Występuje w skupieniach zbitych, ziarnistych słupkowych i pręcikowych. Jest kruchy i przezroczysty, charakteryzuje się ogromnym bogactwem barw. To bardzo twardy, ciężki i rzadko spotykany minerał .

W zależności od zabarwienia, wykształcenia i pochodzenia bywa określany różnymi nazwami regionalnymi, zwyczajowymi, handlowymi i gemmologicznymi: t. sherry, hiacynt, t. imperial, t. szlachetny, t. syberyjski, t. safiras, t. royal, t. Peredell, t. taurydzki, szafir brazylijski, szafir wodny, rubin brazylijski, diament niewolników, pyknit.
Często zawiera domieszki żelaza , chromu , wanadu , tytanu . Okazy niebieskie i żółtopomarańczowe wykazują niekiedy efekt kociego oka .

Występowanie

Występuje w kwaśnych skałach magmowych: granitach , pegmatytach , w skałach kontaktowych: grejzenach . Współwystępuje z turmalinem , kasyterytem , fluorytem , muskowitem .

Miejsca występowania to głównie: Brazylia – Minas Gerais (kryształy kilkadziesiąt cm i o wadze 150 –300 kg : największy okaz znaleziono w 1986 r. mierzy 2x1,8 m i waży 5 ton ), Sri Lanka , Pakistan , Ural , Nigeria i Madagaskar , Mozambik – (znaleziono kryształ 1m wysokości i ważył 2,5 t.), Indie , Japonia , Rosja , Czechy , Niemcy , Norwegia – (żółty kryształ o wadze 80 kg), Ukraina .

W Polsce występuje w Górach Izerskich , Karkonoszach oraz okolicach Strzegomia i Strzelina .

Zastosowanie

• Jest stosowany przy produkcji materiałów ogniotrwałych i ściernych
• bardzo atrakcyjny kamień kolekcjonerski
• stosowany w jubilerstwie – stosuje się szlif fasetkowy .

Ciekawostki

Topaz w Biblii

Topaz jest wymieniany jako jeden z kamieni pektorału Aarona (Wj 28:17, Wj 39:10). W Apokalipsie Św. Jana stanowi ozdobę dziewiątej warstwy fundamentu Nowego Jeruzalem (Ap 21:20)