Kotlina Kaszgarska

Rzeka Tarym

Kotlina Kaszgarska (Kotlina Tarymska) – kraina geograficzna w zachodniej części Chin . Powierzchnia ok. 1 mln km².

Geografia

Kotlina Kaszgarska to wielki bezodpływowy obszar w centralnej części Azji , otoczony wysokimi łańcuchami górskimi: od północy Tienszan , od zachodu Ałaj i Pamir , od południa Altun Shan i Kunlun . Tylko w kierunku wschodnim kotlina jest otwarta na wyżynne tereny pustyni Gobi .

Większą część Kotliny Kaszgarskiej zajmuje ogromna pustynia Takla Makan . Należy ona do najsuchszych obszarów na Ziemi . Na całym jej obszarze roczne opady nie przekraczają 50 mm, a w niektórych rejonach nawet 5 mm. W płn.-wsch. części pustyni występują pola wysokich wydm o względnej wysokości 150–300 m. Wiosną i wczesnym latem ponad pustynią wieją bardzo silne wiatry, powodujące burze piaskowe , podczas których chmury pyłu transportowane są na odległość setek kilometrów . Znikome opady, brak zasilania przez rzeki i zasypywanie przez lotne piaski sprawiają, że wnętrze pustyni jest całkowicie pozbawione roślinności . Obrzeża kotliny kontrastują z jałową pustynią. Chociaż opady są tu niewiele większe (do ok. 100 mm), tereny te zajmują urodzajne trawiaste równiny. Zbudowane są one z materiału skalnego naniesionego z okolicznych gór przez liczne rzeki. Rzeki te, chociaż początkowo niosą dużo wody, szybko nikną w piaskach pustyni. Tylko największe z nich, jak Tarym o długości ok. 2000 km i Czerczen-daria (527 km), uchodzą do bezodpływowych jezior na obszarze kotliny. Wcześniej jednak ich wody są wykorzystywane do nawadniania pól uprawnych.

Klimat krainy oscyluje pomiędzy umiarkowanym ciepłym kontynentalnym, a suchym bądź skrajnie suchym.

Szatę roślinną reprezentują formacje stepowa i półpustynna , niemniej jednak na wielkich połaciach pustyni Takla Makan brak jakiejkolwiek roślinności.

Historia

Jedwabny szlak był jednym z najważniejszych traktów handlowych starożytnej Azji. Przebiegał wzdłuż północnego krańca Kotliny Kaszgarskiej, doliną rzeki Tarym. Z Chin przewożono tędy jedwab , żelazo i papier , a w drugą stronę podążały karawany obładowane złotem , bliskowschodnimi pachnidłami i roślinami uprawnymi. Szlak wiódł z Chin na Bliski Wschód oraz do Indii . Wzdłuż traktu w oazach powstawały bakczysaraje, będące przystankami w długiej podróży przez jałową pustynię Gobi. Ów szlak stracił na znaczenie wraz z opanowaniem tych terenów przez wojownicze ludy Azji Środkowej .

Ludność

Chińczycy Han , inaczej niż na większości terytorium Chin, stanowią mniejszość wśród ludności kotliny. Najliczniejszą grupą etniczną są Ujgurzy . Ponadto mieszkają tu przedstawiciele ludu Hui , potomkowie koczowników przybyłych ze stepów Azji Środkowej, a na granicy zachodniej – Kirgizi i Tadżycy . Powszechnie wyznawaną religią jest islam , chociaż przez stulecia docierały tu także wpływy lamaizmu , konfucjanizmu i szamanizmu .

Gospodarka

Głównym ośrodkiem gospodarczym jest Kaszgar , powstały jeszcze w starożytności. Niegdyś była to ważna oaza na jedwabnym szlaku – głównej trasie karawanowej łączącej Chiny z Europą . Dogodne położenie sprawiło, że bardzo dobrze rozwijał się tu handel. Karawany podążające na wschód uzupełniały zapasy wody wkroczeniem na obszar pustyni Takla Makan, a zmierzające na zachód kupowały żywność i ciepłą odzież na przeprawę przez wysokie przełęcze Pamiru. Kaszgar utrzymał funkcje handlowe do dzisiaj, choć współcześnie mają one bardziej lokalny charakter. Handluje się przede wszystkim żywnością, zwierzętami domowymi i wyrobami miejscowego rzemiosła . Duży targ , na który zjeżdżają rolnicy z całego regionu, odbywa się co sobotę na nadrzecznych łąkach . Tradycyjnym zajęciem ludności Kaszgaru jest również rzemiosło. Na tyłach wielu sklepów , ulokowanych tuż przy wąskich ulicach wokół rynku , działają warsztaty, w których wytwarza się m.in. odzież, meble , instrumenty muzyczne , dywany i ceramikę . Słabo rozwinięty przemysł nastawiony jest na obsługę okolicznego rolnictwa . Znajdują się tu oczyszczalnie bawełny, fabryki przemysłu spożywczego , skórzanego i produkujące sprzęt rolniczy. Na przedpolu gór i wokół oaz rozwija się rolnictwo. Do jego najważniejszych działów należy hodowla . Duże stada owiec , bydła i koni dostarczają surowców dla przemysłu skórzanego i spożywczego. Ze zbóż uprawia się głównie pszenicę . Do innych ważnych upraw należą: bawełna (na sztucznie nawadnianych plantacjach ) oraz drzewa owocowe : ( jabłonie , morela zwyczajna , granatowiec właściwy i inne). W niektórych oazach prowadzi się z powodzeniem hodowlę jedwabników .